Wstęp

Fotografią nazywamy sztukę wykonywania obrazów na powierzchniach czułych, ulegających chemicznemu działaniu światła. Dokonujemu tego sposobem dwojakim: 

I. Przez kalkowanie za pomocą światła. 

Na kawałku papieru srebrzonego, czułego na światło, kładziemy liść i przyciskamy szkłem lustrzanem. Pod działaniem światła brunatnieje część papieru nie przykryta liściem, a po dłuższym czasie światło przenika także przez części liścia bardziej przezroczyste, skutkiem czego zaznaczają się jego żyłki. W ten sposób otrzymamy po jakimś czasie odbitkę liścia, w której części najmniej przezroczyste będą białe, więcej przezroczyste ciemniejsze, zaś tło, jako wcale nieosłonięte, będzie najciemniejsze - a więc naodwrót niż w żywym liściu, którego części najmniej przejrzyste są najciemniejsze, a przezroczyste jasne. Tą drogą otrzymana odbitka nosi nazwę negatywu (patrz fig. 1 i 2). 

II. Przez zdejmowanie obrazu w ciemni optycznej na płycie światłoczułej. Konstrukcję ciemni optycznej uprzytomnimy sobie łatwo, zasłaniając w pokoju wszystkie okna i zostawiając tylko mały otwór. Wówczas powstanie obraz optyczny, jak to widzimy na fig. 3: a oznacza topolę, o mały otwór, W tylną ścianę pokoju. Promienie światła, idące od każdego punktu topoli, przechodzą przez otwór i, dążąc dalej w prostej linii, padają na tylną ścianę. 

Jak wskazuje figura w punkcie a’ pada tylko promień, wychodzący z punktu topoli a, ponieważ na przedłużeniu linii a o znajduje się tylko ten punkt. Zatem punkt a‘ odbija tylko to światło, które kolorem i położeniem odpowiada punktowi a, punkt f odbija się w f‘,  punkt g odbija się w miejscu g‘. Dzięki temu na ścianie tylnej otrzymujemy obraz topoli, tylko odwrócony. Kamera fotograficzna jest sporządzona na podobieństwo opisanej ciemni. Kamera jest to skrzynka, w której na miejsce ściany tylnej IV wstawia się matówkę, a w ścianie przedniej wydrąża wązki otworek. Na matówce skrzynki będą się zatem ukazywały obrazy przedmiotów, znajdujących się przed skrzynką. Ażeby obraz nabrał wyrazistości, wstawia się zamiast otworu szklaną soczewkę, skupiającą światło. 

Idzie teraz o to, ażeby obraz pochwycić. W tym celu wsuwa się w miejsce, gdzie się tworzy obraz optyczny, płytę uczuloną, która posiada tę własność, iż pod wpływem światła zmienia się najwyraźniej w częściach jaśniejszych, mniej wyraźnie w punktach mniej jasnych, a wcale nie podlega zmianom światłocieniowym w punktach ciemnych. W ten sposób chwytamy odbitkę, która jednak nie jest widoczna. Gdy ją uwidocznimy za pomocą t. zw. wywoływania, wówczas dopiero mamy przed sobą obraz ale w postaci negatywu (patrz tablica I u góry). Dopiero przez kalkowanie (str. 1) otrzymuje się z negatywu odbitkę pozytywną (patrz tablica I u dołu). 

Naszkicowawszy tak w zarysie najogólniejszym optyczne zasady i budowę aparatu przejdziemy teraz pokrótce przebieg samej praktyki fotografowania. 

Przystępując do zdjęcia ustawia się przyrząd w ten sposób, ażeby objektyw znajdował się nawprost przedmiotu fotografowanego, poczem oglądamy obraz optyczny, tworzący się na matówce, i przybliżając lub oddalając ją, nastawiamy obraz na ostrość. Nastawienie na ostrość zmienia się zależnie od odległości przedmiotów: jeżeli n. p., fotografując z pokoju, przez otwarte okno, nastawimy na ostrość obraz wieży kościelnej a następnie skierujemy objektyw na ramę okienną, to zauważymy, że rysuje się ona na matówce bardzo nieostro, ma kontury rozwiane i musimy matówkę odsunąć dalej od objektywu, żeby otrzymać wyraźny ostro zarysowany obraz ramy okiennej. Ustawiwszy na ostrość zakrywa się objektyw kapslem lub migawką i wkłada na miejsce matówki kasetę, zawierającą płytę naładowaną uprzednio w ciemnicy. Po wysunięciu zasuwy kasetowej, zdejmuje się kapsel albo puszcza w ruch migawkę i w ten sposób wystawia (eksponuje) płytę. 

Wyjmowanie płyt i wywoływanie robi się w ciemnicy przy świetle czerwonym, a to w porządku następującym. Płytę warstwą na wierzch układa się do miski (kuwety) i oblewa wywoływaczem, działającym na warstwę uczuloną tylko w tych miejscach, które zostały porażone przez światło. Gdy miejsca te zczernieją, mamy już obraz odwrotny (patrz tabl. I, u góry) Teraz wyjmujemy go z wywoływacza, opłukujemy. w wodzie i suszymy. Celem otrzymania z negatywu odbitki pozytywnej przykładamy doń w kopioramce papier uczulony i wystawiamy na światło na tak długo, póki obraz pozytywny nie wystąpi z dostateczną wyrazistością.

#7{Rys. 27. Zdjęcie wykonane z tego samego punktu objektywem szerokokątowym (kąt obrazu 80°) (do str. 17-19). 

Utrwaliwszy jeszcze i odpowiednimi sposobami (o których niżej) stonowawszy odbitkę pozytywną otrzymujemy wykończoną fotografję.