Słownik rytowników

Sztychy wykonane w Polsce

— Monumenta Cracoviensia Regum Poloniae, wydane w Warszawie przez Tow. Przyjaciół Nauk 1822-1827. Fol. rycin arkuszy 24, sztychowane przez Fr. Dietricha. Drugie wydanie Wolfa w Petersburgu 1862, powtórzonem odbiciem z blach Dietricha.

1. Monum Sereniss. Reginae Catharinae Jagellomcae in Templo Cathedrali Upsalensi. John Peringskiold del. P. Dietrich sc. Vars. Pamiętnik Sandomierski. T . II. Fol. Rycina wykonana do rzeczonego dzieła. 

2. Constantin Cesarewitz Grand Due de Rufsie. Dietrich sc. a Varsovie chez Dal - Trozzo Rue Sénateur N. 496. Aqua tinta. Fol. Popiersie w chmurach.

3. Le Grand - Duc Constantin Césarevitch, peint par Kiel, gravé par J. Lex et Dietrich 1832 a Varsovie. Fol. 

4. Piotr Kochanowski żył w wieku XVI za panowania Zygmunta III. Rycina ta ofiarowana Towarzystwu Król. Warsz. Przyjaciół nauk przez wydawcę K. L. Magnus. Obraz oryginalny znajduje się w Galeryi Ignacego Kochanowskiego. F. Dietrich rytował w Warszawie. Fol. Podpisanie mylne, bo to Jan Kochanowski. 

5. Ta sama rycina z podpisem właściwym Jan Kochanowski i reszta jak wyżej. 

6. Piotr Kochanowski żył w wieku XVI za panowania Zygmunta Augusta. Wydane kosztem K. L. Magnus w Warszawie. F. Dietrich rytował. Fol. 

7. Pomnik M. Kopernika. Postawiony w Warszawie dnia 11 Maja 1830 roku. Rysował podług modelu Thorwaldsena J. Piwarski. Rytował F. Dietrich. Fol. kolorowany. Rycina ta zamieszczona w Dziełach Kopernika wydania Warszawskiego 1854. 

8. S. Fetix z Kantalicium Kapucyn. F. Dietrich sc. 8°.

9-38. 3 Do wydawnictwa ubiorów wojskowych w sztychach kolorowych, w ilości sztuk 30 wykonał je wszystkie, z których jedna tylko podpisana F. Dietrich rytował. Do dzieła: Podróż malownicza około świata Dumont d'Urville, przełożona przez F. S. Dmochowskiego, z rycinami na miedzi przez F. Dietrich. T. 2. 1834-1836 wykonał ze współdziałaniem poczynającego zawód syna Adolfa, miedziorytów do obu tomów 108. 

Podobnie ozdabiał miedziorytami wydawane przez tego F. S. Dmochowskiego Muzeum domowe, w latach 1835-1838 wychodzące. Tak w Muzeum z r. 1835 kilka rycin w tekście. W Muzeum z r. 1836 znajdują się wśród samego textu. 39. Łoś, Dietrich sc. podpis na wspak. 40. Żubr, F. Dietrich sc. 41. Jan Kochanowski, Dietrich sc. W Muzeum z roku 1837. 42. Ogród. 

43-46. Arsenał Warszawski, rycin kolorowanych 4. z rysunków J. Piwarskiego. 

47. Rycerz siedzący przy świetle kaganka, z monogramem A. Orłowskiego, 4° bez podpisu sztycharza, lecz F. Dietricha Aqua tinta. 

48. Widok wewnętrzny kościoła katedralnego w Warszawie, zdjęty w czasie obchodu żałobnego po Wiekopomnej pamięci Naj. Cesarzu Wszech Rossyi Alexandrze I K. P. Fr. Dietrich, na wspak i klucz. Aqua tinta. Fol. 

49. Widok domu letniego w okolicy Petersburga. Fr. Dietrich.  

50. Sąd rycerski w dawnych wiekach odbywany. Fr.  Dietrich. Fol. Aqua tinta. Rycina na wystawie Warszawskiej z r. 1828 będąca. 

51. Chór Kapucynów w Rzymie z obrazu Campanellego. Na rycinie u dołu na wspak F. Dietrich 1826 i klucz. Aqua tinta. Fol. Rycina ta, na Wystawie sztuk pięknych w Warszawie, uwieńczona medalem. 

52. Butermere lake Cumberland. A . Robertson Del. F. Jukes sculpt. London published May 3. 1810 by Jukes et Sarjent 57. Upper John Street Fitzroy Square. Na samej rycinie klucz Dietricha. Fol. Aqua tinta. Lubo podpisany sztycharz Jukes, jest robota Dietricha, jak rycina poprzednia przywłaszczona przez obcego.

Dietrich Adolf Fryderyk

Syn poprzedniego Fryderyka Krzysztofa, przyszedł na świat w Amsterdamie dnia 4 Czerwca 1817 roku, a niemowlęciem przybył z rodzicami do Warszawy, która odtąd stałem jego była zamieszkaniem. Tu na wydziale sztuk pięknych Uniwersytetu, kształcił się na artystę; pod ojcem następnie doskonalił się w rytownictwie, a pierwsze sztycharskie prace do wydawnictw F. S. Dmochowskiego, wespół z ojcem wykonywał. Poświęcający się sztuce z zamiłowaniem, ciągle w niej dbały o postęp, pracowitości niezwykłej, musiał dla powszedniego chleba, rzucać się do litografii, podejmować nieraz roboty wcale podrzędne, które upiększać umiał wrodzonym smakiem i wyższem sztuki pojęciem. Litografii wykonywał wiele, a rycin takoż pozostawił niemało. Zapadłszy na suchoty, w skutek jak się zdaje wyziewów kwasów kruszcowych, zwykle w miedziorytnictwie używanych, zgasł wpośród prac, w sile wieku, z niemałą szkodą dla sztuki krajowej, d. 20 Marca 1860 r. Życiorys jego pozgonny, skreślił St. Skimborowicz w Gazecie Codziennej tego roku Nr. 80, takoż zamieszczona jest o nim wiadomość w Encyklopedyi powszechnej, w Warszawie wychodzącej. Szkoda, że przy wyliczeniu prac artysty, oba żywoty, nie odróżniają ściślej jego litografii od sztychów.

Ryciny przez niego wykonane

Zawód sztycharski rozpoczął Adolf Dietrich jak się rzekło, spółpracownictwem z ojcem, w ozdobieniu rycinami dzieła, przez F. S. Dmochowskiego wydawanego, Podróży malowniczej około świata, w latach 1834-1836, a w dwóch tomach wychodzącego; niemniej w tegoż Dmochowskiego Muzeum domowem, w latach 1835-1838. Na miedziorytach swoich pierwotnych kładł podpis: Dietrich jun sc. W Muzeum domowem w pośród textu są jego: 1. Widok Renu pod Laufenbergiem, F. A. D. 2. Jeleń Axis, F. A. D. W Muzeum z r. 1837. 3. Winobranie, F. A. D. 4. Rotterdam F. A. Dietrich sc. 5. Kościół katedralny w Wilnie F. A. Dietrich sc. 

6-53. Przy trzecim dziele wydawnictwa Dmochowskiego, Włochy obraz historyczny i opisowy, 1837. T. 2. wystąpił już sam, zdobiąc je 48 własnemi miedziorytami, z podpisem F. A. Dietrich sc. 8°. 

54. Do dzieła J. F. Piwarskiego: Wzory i nauki rysunku, wykonał całą część architektoniczną ozdób i budowli. 

55. Widok Pałacu Kazimierowskiego. 

56. Widok Pałacu Namiestnikowskiego w Warszawie. Aqua tinta. 8° poprzeczne. 

57-58. Dwa widoki do Kalendarzyka politycznego na r. 1845. 

59. Do opisu historycznego Warszawy Piotra Dąbrowskiego, w języku Rossyjskim cztery ryciny: Katedra S. Jana F. A. Dietrich sc. Var. 8°. 60. Katedra Prawosławna, bez podpisu 8°. 61. Zamek F. A. Dietrich sculp. 8°. 62. Pałac sądowy Krasińskich, bez podpisu, 8°. 

63. Chatka w Nazareth, ryt. A. Dietrich 12°. 1885. do dziełka S. Jachowicza. 

64. Pomnik Mikołaja Kopernika w Toruniu, postawiony dnia 25 Października 1853 roku. Rytował Adolf Dietrich. Fol. Rycina wykonana do wydania Warszawskiego Dzieł Kopernika 1854. 65. W texcie tegoż dzieła Pomnik Kopernika Warszawski, w zdrobionym rozmiarze; A. Dietrich sc. 66. Tudzież mieszkanie Kopernika i Obscrwatoryum w Frauenburgu. A. Dietrich ryt. 

67. Medal Papiezki wybity w Rzymie 1852. sztych z r. 1855. 

68. Sztychy pomników do Starożytności Warszawy Alex. Wejnerta. 

69-70. Do dzieła Karola Frankowskiego i Brinkena Nauka leśnicza, dwie ryciny. Druk typograficzny w wypukłości en relief. 

71. Pomnik Stefana Czarnieckiego w Tykocinie. W. G e r s o n rysował. Adolf Dietrich rył w cynku. Odbita w Zakł. A. Dietrich. Fol. małe. Ta rycina wykonana do dzieła Księga świata z r. 1885. 

72-73. Nagrobek Krysstofa Szydłowieckiego w Opatowie i Płaskorzeźba w tymże grobowcu, do Bibl. Warszawskiej. 

74-77. Cztery tablice medali koronacyjnych Matki Boskiej, z podpisem: A. Dietrich sc., do Bibl. Warszawskiej. 

78. Bazar (Kurtza) A. Dietrich, ryt. w Warszawie. Na małej ćwiartce. 

79. Ubiór dziewczyny wiejskiej, do Kolberga Pieśni ludowych, miedzioryt z r. 1848. 

80. Do Tripplina Podróży do Portugalii ryciny. A. Dietrich ryt. 8°. 

Małe a pięknie odrabiane obrazki Świętych, zatrudniały wiele Dietriecha, a znajdowały w publiczności wzięcie i rozkup. 

81. Sta Filomena, módl się za nami. H. Z. (Henryk Zabiełło) pinx. w Warszawie. A. Dietrich sc. 8°. 

82. S. Kazimierz Królewicz podług obrazu własności Biskupa Tyszkiewicza. 

83. Wyobrażenie N. Maryi Panny we wsi Dembe pod Kaliszem, czwarte sto lat cudami i łaskami słynącej ryt. A. Dietrich 8° maj. 

84. Chrystus trzymający serce gorejące, z podpisem: Oto serce, które tak bardzo ukochało ludzi... A. Dietrich ryt. Staloryt 8°. 

85. Chrystus trzymający serce z godłami męki. Dam im serce... Adolf Dietrich ryt. 8°. 

86. Zbawiciel świata na krzyżu, sztych kilka razy wydany, z modlitwą. 

87. Obraz Najświętszej Panny Maryi cudami sławnej w Żurominie w kościele WW. OO. Reformatów. Rytował A. Dietrich 1856. Małe folio. 

88. Taż rycina zmniejszona. A. D. 12°. 

89. Wizerunek prawdziwy Pana Jezusa w Dederkułach w Gub. Wołyńskiej, u WW. OO. Reformatów. A. D. Nakładem Hr. M. Czosnowskiej 1856 r. 8°. 

90. O Maryo bez zmazy poczęta. Sztych na stali. 

91. Ołtarz Arcybractwa Niepokalanego Serca N. Maryi Panny w kościele XX. Bernardynów w Warszawie. 16°. 

92. Sztych 12° na stali, z podpisem: Chwała Przenajświętszej a nierozdzielnej Trójcy. Ryt. A. Dietrich. 

93. Ś. Waleryan męczennik, którego ciało z Rzymu sprowadzone, złożone jest w kościele XX. Bernardynów w Górze pod Czerskiem. Ryt. 1849. 8°. 

94. Wielebny Xiądz Jan Perbaur kapłan zgromadzenia missyi, umęczony w Chinach dnia 11 Września 1840 roku. 

95. Ś. Stanisław Kostka. Błogosławieni czystego serca... A. Dietrich ryt. wł. ręką. 8°. 

96. Matka Boska słynąca cudami w Skępem. Miedzioryt. 12°. 

97. Taż drugi raz. Obraz N. Maryi Panny w Skępem. A. D. 12°. 

98. N. Marya Panna, z podpisem Salve Regina. Uzdrowienie chorych. A. Dietrich ryt. wł. ręką. 8°. 

Do znamienitych prac jego sztycharskich zaliczają się: 

99. Wyścigi konne w Warszawie. Gonitwa włościańska. Rysował H. Pillati rytował A. Dietrich. Fol. 

100. Wesele Krakowskie. Noce Cracovienne. Malował J. Suchodolski rytował A. Dietrich. 1846 r. W Warszawie. Wydany przy Ul. Danielewiczowskiej N. 616. Fol. En manière noire. 101. Place de Saxe. Plac Saski. Dédice à Son Altesse Monseigneur le Feld-Maréchal Prince de Varsovie Comte Paskewitsch d'Erivan Namestnik du Royaume de Pologne par son très humble et très obéissant serviteur F. A. Dietrich. Dessiné d'après nature et gravé par F. A. Dietrich. Fol. wielkie. 

102. Inny widok Placu Saskiego. 

103. Grajek stojący na beczce, po stronach dziewka i Krakowiak. Do koła jakby wieniec Krakowiaków w tańcu. Z boku młody Krakowiak tańcujący, rysował i ryt. A. Dietrich 1848 r. w Warszawie. Na pół arkuszu. 

104. Prince de Varsovie. Namestnik du Royaume de Pologne. Pciut par J. Suchodolski. Gravé par A. Dietrich à Varsovie 1847. Na arkuszu wielkim, en manière noire. Cała postać na koniu, najokazalsze dzieło sztycharza, które go lat dwa pracy kosztowało. 

105. X. Pieńkowski Biskup Lubelski. Miedzioryt. 

106. Dr. Le Brun. Doktorowi Le Brun Naczelnemu Lekarzowi Szpitala Dzieciątka Jezus, Lekarze Ordynujący. ryt. Adolf Dietrich. Fol. 

107. Alexander Orłowski malarz (w 21 roku życia). Z własnoręcznego wizerunku A. O. rytował na miedzi Adolf Dietrich. Fol. mniejsze. 

108. Henryk Rzewuski. 16°. Aqua tinta. 

Dietrich Maurycy

Syn Fryderyka a brat młodszy Adolfa. 

Rytował do Księgi Świata z r. 1860 z rysunku brata nagrobek: Ignacemu Komorowskiemu 1858 roku. Śpiewakowi Kaliny rodacy. Rys. A. Dietrich. Ryt. Mau. Dietrich. 4°. 

Dłuski A.

Miniaturzysta za czasów Stanisława Augusta, trudnił się także cokolwiek rytownictwem. 

1. Izabella Xiężna Lubomirska Marszałkowa, w zawoju, owal, 8° kwasoryt. Bez wyrażenia osoby, tylko 4° wiersz Francuzki: Son coeur est bon... Dłuski. 

2. Ignacy Xiąże Mafsalski Biskup Wileński. Ars utinam... 8° kwasoryt. Ta rycinka była w zbiorze J. I. Kraszewskiego, z oznaczeniem: à L. D. B. imię zaś chrzestne ma się u niego zaczynać od L. nie zaś od A. 

Dolabella Tomasz

Słynny ten malarz nadworny Zygmunta III i jego po nim panujących synów, trudnił się takoż rytownictwem, jak to dowodzi dochowany a niesłychanie dziś rzadki miedzioryt, w zbiorze Pawlikowskiego znajdujący się. Przedstawia Zygmunta III na koniu pod Smoleńskiem roku 1611 z podpisem: To Dollabella Pictor S. R. M. figuravit, sculpsit et excudit Cracovie 1611. 4° większe. Kwasoryt.

Donnet Samuel

Sztycharz Gdański, w końcu XVII i pierwszej połowie XVIII wieku czynny, a pracujący między innemi dla księgarzy nakładców. 

1. Emmanuel Sostmannus, Pastor Reformatae Ecclesiae ad D. Petri et Pauli Gedan. Natus An. 1638 d. 8. April. Denat. An. 1703 d. 28. Januar. Spodem 6° wiersz łaciński. Dan. Klein delin. Samuel Donnet sculp. Dantisci Owal. Fol. 

2. Andrzej Chryzostom Załuski Biskup. Siedzący w całej postaci. Bez napisu. Spodem 4° wiersz łaciński: Quinque Senatorum Fratrum... S. Donnet scul. Dant. Fol. 

3. Braschmannianne Sophie, urodzona v. Sachtleben. Bentim pinx. Donnet sc. 1714. 

4. Ryciny do dzieła: Catechisme histor. p. Fleury, po polsku i po francuzku. 8°. 

5. Popiersie króla Jana III i jego żony. 4°.

6. Matka Boska Markowicka w Kujawach. 4° wiersz: Szczęście Karmelu... S. Donnet sc. 8°. 7. Spendhaus in Dantzigk erbauet im Jahre 1699, podług rysunku J. J. Fejrabent. Fol.

8. Statua quatuor fratrum, pomnik podług G. Peterszen. 1720. 4° . 

9. Dr. Medycyny Chrystyan Bucky. fol. owal. Daniel Klein delin. Samuel Donnet sculp. Dantzig. 

10. Kongres pokojowy Oliwski. 

11. Ś. Anastazy. 8°. 

12-111. Do dzieła Muzeum Gottwaldianum r. 1749 wykonał przeszło sto rycin, różnych z dziejów przyrodzenia przedmiotów, muszli it. p., na których umieszczał swą cyfrę S. D. S. 

Krzysztof Gottwald był lekarzem Gdańskim (roku 1636-1700), zamiłowanym naturalistą, a kilka rycin do swego zbioru sam wykonał, które w rzeczonem wydaniu umieszczono. 

112. Chrystian Masecovius teolog, sculp. Dantisc. an. 1714. 4°. 

113. Karta tytułowa do dzieła Hartwicha opisu trzech Werderów. 1722. 

114. Szmigielski w całej postaci. 

115. Medal Jana Heveliusa. 

116. Karta tytułowa do dziełka: Regnum Rosarum, na cześć Biskupa Kujawskiego Stan. Szembeka. 

117. Rycina do dziełka Pawła Pater z r. 1714. Krajobraz, ogrodnik. 

118. Wyobrażenie wielkiego powietrza w Gdańsku r. 1709.

119. Widok Gdańska i okolicy, w czasie oblężenia roku 1734. Sam. Donnet deli. et sculp. Gedani. 

Donnet Jan

Prawdopodobnie syn Samuela Donneta sztycharza Gdańskiego, był takoż rytownikiem, w połowie XVIII wieku w Gdańsku pracującym, a od ojca wprawniejszym. Są znane jego sztychy różnych medali a mianowicie: 

1. Jana Dantyszka Biskupa. 

2. Jana Sobieskiego Króla. 

3. Maryi Kazimiery Królowej. 

Dorotij Jeremiasz

Do dzieła w języku Rusińskim cerkiewnym we Lwowie r. 1670 wydanem: Ewangelion syrysz Błahowistie Ewangelist, wykonał cztery drzeworyty wielkości arkusza, r. 1669, jak twierdzi Pawlikowski całkiem kształtnie i dokładnie zrobione.

Dziewoński

O jednej tylko jego rycinie mam wiadomość: Wizerunek N. Strzegockiego malarza, 8° kwasoryt.

X. Eleuter

Reformat Krakowski, pracujący w drugiej połowie XVIII wieku, lubo wcale miernie. Podpisywał się zwykle w skróceniach po łacinie Frater Eleutherius Steimec, albo bez tego dodatku tylko Eleuther. 

Jego ryciny: 

1. Wizerunek Jana Gabryela Podowskiego, podług własnego rysunku, r. 1768. Fol. 

2. B. Szymon z Lipnicy zak. Ś. Franciszka obserw. U spodu Sc. Fr. Elevthe. Or. S. P. F. 663. Po stronie drugiej trzy głoski C. L. S. może cyfra rysownika. 8°. 

3. B. Isais Ere. S. Aug. S. T. D. sepult. Cine in Eccl. S. Cath. V. sc. Elev. Crac. 4°. 

4. Statua Jesu Nasareni in Mauris capta. Fr. Elevt. sc. Cr. 12°. 

5. Chrystus upadający pod krzyżem. Sc. Fr. Eleut. O. S. F. Mała rycinka. 

6. Typus cognationis spiritualis... Sc. Er. Elev. Stai Crac. 8°.

7. Herb Junosza. Virescit, albescit, rubat. Fec. Fr. Eleut. Stay. Ord. S. P. E. Ref. Crac. Fol.

Engelhart Jan

Rytownik Wileński z początku XVII wieku, do lepszych należący. Wizerunek Jędrzeja Boboli Podkomorzego Koronnego. Engelhart Joannes Vilnae fecit, domieszczony przy kazaniu na jego pogrzebie 1629 przez Mateusza Bembusa.

Falck Jeremiasz

Gdańszczanin Polak, a dbały o to pochodzenie swoje, bo często przy podpisie przydający Polonus, należy bezsprzecznie do najznakomitszych wieku XVII sztycharzy. Prace też jego z dawna bywały przedmiotem skwapliwych zabiegów światłych zbieraczy, jako prawdziwej najbogatszych choćby zbiorów ozdoby. Przecie dotąd nie udało się nikomu, całość dzieła Falcka w jedno złączyć, tym nawet co się wyłącznie, a z wielką gorliwością i nieszczędzeniem kosztów, gromadzeniu zabytków rytownictwa Polskiego zajmują. Tem pożądańszem przeto staje się dokładny, i o ile tylko być dziś może zupełny, wykaz wszystkich dzieł biegłego tego naszego sztycharza. Wiadomość o nich w postępie czasu i dochodzeń, rozobszerniała się coraz znaczniej. G. Pawlikowski, który u nas pierwszy pisał o Falcku z pewną już znajomością, mówił wtedy że mu się zdarzyło widzieć rycin jego sztuk 73, a dziwił się że Fuessli opowiada, iż Opat de Manoller w sławnym rycin zbiorze posiadał Falcka robót 93. W zbiorze M. Wodzińskiego było sztychów jego sztuk około 90. Nagler przytoczył co celniejszych tylko numerów 43 W. Sejdel posunął szereg do liczby 88; A. Hagen przywodzi rycin 130; Kraszewski postąpił do ilości sztuk przeszło 150. Ze śmiercią nieodżałowaną Pawlikowskiego, zbiór jego podrósł już był do ilości Falcków około 300. Przy pierwszem wreszcie ogłoszeniu mojem w Bibliotece Warszawskiej, wykazu rycin naszego artysty, przywieść ich mogłem sztuk 317. Atoli odtąd nie ustawałem w dalszych gorliwych poszukiwaniach, usiłując o ile tylko nadarzała się sposobność naocznie widzieć, i gdzie było można do zbioru własnego nabywać. W ciągu takich dochodzeń udało mi się spis mój pierwotny znacznie jeszcze rozszerzyć, a znalazło się też, że w niejednym szczególe był niedokładnym, a nawet mylnym. Obecnie ogłaszając ponownie wykaz prac rytowniczych Falcka, przedstawiam go z poprawieniem błędów i rozobszernieniem. Wszakże pomimo wszelkich usiłowań, nie przyznaję mu jeszcze sam, ani dokładności zupełnej, ani też obejmowania całości dzieł wielu pracowitego artysty. Co tylko wyśledzić mogłem, podaję; czas i pilne odszukiwania dalsze, wykryją zapewne wiadomości nowe, a mnie dzisiaj jeszcze nieznane. Będzie to przecie łatwiej już nadal następnym badaczom wypełnić braki, udokładnić czy może sprostować wskazania. Falck jak był bardzo znakomitym artystą, tak też był w tworach swych bardzo pracowitym, a ztąd płodnym. Zachodzi więc dziś niemała trudność, w zebraniu czy tylko poznaniu, wszystkich tych jego prac, po upływie dwóch wieków po świecie Bożym najrozmaiciej rozpierzchłych, a niestety w znacznej liczbie zapewne sponiewieranych i poniszczonych. Drugą co do niego, w rozpoznaniu już samem jego tworów trudnością jest to, że nie na wszystkich zamieszczał swój podpis, a wiele z nich wychodziło bezimiennie. Ztąd gdy część takowych uznana jest powszechnie za niewątpliwe jego dzieła, inna ulega mniej więcej powątpiewaniu, zwłaszcza że handlowa spekulacya chętnie posiadane na sprzedaż ryciny, imieniem Falcka w wartości podnosi. Nadto w rycinach jego z obrazów mistrzów, zachodzi jeszcze nie małe zamieszanie. Żadnego bowiem sztycharza nie ma podobno tyle rycin w zbiorach i handlu beznapisowych, ile ich jest Jeremiasza Falcka. Zaczem różni różnie ryciny te nazywają, do rozmaitych malarzów je odnosząc, a tak bez bliższego ich obejrzenia i porównania, łatwo wpaść można w błąd, tworząc rycin jakoby kilka, z rozmaitych nadawanych im nazw i różnych malarzy, którym sam obraz rozmaicie jest przyznawany. Objaśnimy to zamięszanie kilku choć przykładami. Rycina Chrystus upadający pod krzyżem, jest podług obrazu Pawła Veronese, bo są exemplarze z podpisem sztycharza i malarza. Tymczasem twierdzą inni, że rycina za malarzem Giacomo Bassano, inni znowu że za And. Schiavone. Tak z tejże samej ryciny, tworzą się niby trzy odrębne. Rycina Obrzezanie Chrystusa za And. Schiavone, zowią drudzy Okazanie Chrystusa dzieciątka w Świątyni, co znowu niby dwie ryciny czyni. Rycina Stara zalotnica przed zwierciadłem, podług J. Jordaensa, przypisywana jest także malarzowi Janowi Lys, jakby rycina inna. J. Tintoretto: Ezaw sprzedający pierworodztwo, zwany jest także Strzelec z zającem, co mylnie podwaja rycinę. Pomijam wiele innych tego rodzaju zmiennych podań, w błąd łatwo przyprawić mogących, a na właściwych miejscach wyszczególnię każde. Nadmienić mi tu jeszcze wypada o jednym szczególe. Falck rył nieraz swój podpis na samym sztychu, albo też kładł go u spodu pod ryciną; wypisywał czasem całe nazwisko i z dodaniem Polonus, czasem kładł tylko głoski J. F. Na wielu rycinach, wydawcy odbijali spodnie nazwisko malarza i sztycharza. Na jednej z wydawnictw Paryzkich, wypisany był sztycharz: Jeremias Valck; na dwóch innych bezgłoskowych exemplarzach, w zbiorze publicznym paryzkim, dopisano spodem współcześnie: Jerem. Valck. Takie zmylenie nazwiska pochodzić musiało z prostej niewiadomości, czy złego wymawiania, przy łatwości przekręcania nazw tak zbliżonych, a zapewne i z niedbałości; dodajmy że wtedy artysta był jeszcze bardzo młodym, zawód swój w Paryżu poczynającym, przeto zwłaszcza w początkach mniej jeszcze wsławionym i znanym. Tymczasem był w Paryżu prawie współcześnie inny sztycharz Gerard Valck. Otóż w Gazecie Polskiej pomówiony zostałem, jakobym tych dwóch rytowników nie rozróżniał, a ryciny ostatniego Falckowi przypisywał; Biblioteka Warszawska zarzut ten powtórzyła. Wszakże obwinienie zupełnie jest niesłuszne, z nieuważnego przeczytania wynikłe; gdyż przywiedzione przezemnie ryciny z podpisami Jerem. i Jeremias Valck, są rzeczywiście Falcka, zmylonego tylko drukiem lub ręcznie dodanemi podpisami. Co zaś do Gerarda Valcka, wyraziłem był uwagę, że to zupełnie inna osoba, i że ją z Falckiem za jedną brać nie należy, co też i teraz na swojem miejscu powtórzę. 

Życiorys J. Falcka zamieszczony jest w Słowniku Malarzów, zbytecznem byłoby tu więc jego powtórzenie. Atoli dla lepszego objaśnienia samych prac artysty, przywiedziemy główniejsze życia jego daty: 

Urodzony w Gdańsku r. 1619. 

W Paryżu r. 1641-1646. 

W Hollandyi czasowo. 

W Gdańsku r. 1647-1653, zkąd w Sztokholmie na przemian. 

R. 1654 jeszcze w Sztokholmie, ztąd w Kopenhadze. 

R. 1655-1658 w Hollandyi, w Amsterdamie, sztychy do publikacyi galeryi Gerarda Reynsta odtąd już przedsiębrano. 

W latach 1655 i 1656 chwilowo w Hamburgu. 

Od r. 1658 stale w Hamburgu do r. 1663, gdzie zapewne umarł. Nagler (die Monogrammisten III. 919.) mówi, że prawdopodobnie wrócił jeszcze do Gdańska i tu umarł. J. S. Bandtkie (Hist, drukarń I. 93.) twierdzi takoż, że po różnych po świecie podróżach, wróciwszy do rodzinnego miasta Gdańska, umarł tu po r. 1663 w późnej starości. Ale to wszystko nie ma dowodu, a same tylko domysły. 

Twory sztycharskie Falck a rozłożyć się dają na cztery główne działy, wedle przedmiotów, tudzież miejscowości w których wykonywane były: to jest na ryciny Paryzkie, Polsko-Gdańskie, Szwedzkie i Duńskie, wreszcie Hollenderkie i Hamburskie. Tak więc je rozdzieliliśmy, w mniemaniu że to ułatwi znacznie bliższe onych rozpoznanie. 

Własnego wizerunku Falck nie wykonał, ani też nikt inny, tak dalece że oblicze jego pozostało zupełnie nieznane. Podpis jego własnoręczny atramentem, dochował się na karcie tytułowej książki własnością jego będącej. Pamiątka ta dostała się do zbiorów moich. (Podpis faximilowany.)

*****

I.

Sztychy Paryzkie z lat 1641-1646 dla różnych tamecznych wydawców: Le Blon, Justyna d’Egmont, Hermana Weyen i innych.

Cztery państwa starożytnego świata. Paris, C. Vignon invent. J. Falck sculp. Le Blon excudit. 

1. Les Assyriens. I. Monarchie. Czterowiersz: Tu vois Sennacherib... 

2. Les Medes. II. Monarchie. Czterowiersz: Darius fut.. 

3. Les Grecs. III. Monarchie. Czterowiersz: Alexandre paroist... 

4. Les Romains IV. Monarchie. Czterowiersz: Auguste, le plus grand... 

Parys i trzy boginie; zbiór Le Blonda. 

5. Paris (młodzian długowłosy w kapeluszu z kwiatami) Falck f. Ośmiowiersz: J'ay jugé selon... 

6. Venus (z kupidynem, a jabłkiem w ręku). Falck fec. Ośmiowiersz: Je triomphe... 

7. Pallas (w hełmie i pancerzu). Falck fc. Ośmiowiersz: Depuis que je naquis... 

8. Junon (w koronie, w ręce berło, w drugiej paw.) Ośmiowiersz: Avecque moy regnent... Bez nazwy sztycharza, lecz zdaje się takoż Falcka.

Cztery części świata; Le Blond excud. Bez nazwy sztycharza, lecz zdaniem G. Pawlikowskiego zdają się być Falcka, a w zbiorze Falcków u niego zamieszczone.

9. L’ Europe. Niewiasta w koronie i wieńcu, a z berłem w ręku. Dwunastowiersz: L’on me peut bien nommer...

10. L'Asie. Niewiasta w stroju wschodnim, z czarą w ręku, w której klejnoty, perły, korale. Dwunastowiersz: Qui voudra mesurer...

11. L'Afrique. Murzynka z palmą i strusim parasolem w rękach. Dwunastowiersz: Rien que de mes déserts... 

12 . L'Amerique. Niewiasta z piórami na głowie, w rękach dziryt i małpa. Dwunastowiersz: A bien considérer... 

Cztery wiatry. Les quatre vents. Wystawione w postaciach 4 króli, przy nich zwierzęta, anioły i dmące główki w chmurach. Bez wyrażenia wydawcy, lecz pewnie Le Blond. 

13. J. Falck Fecit. 1644. 

14-16. J. Falck Fecit. 1644. 

Cztery żywioły. Kobiece postacie w strojach XVII wieku. Pod każdą czterowiersz Francuzki i Angielski. Le Blond excud. avec. priv. 

17. L'Air. Niewiasta z ptakami J. Falck fc. Le Giboyeur de peuple... 

18. La Terre. Niewiasta koszem owoców. J. Falck fec. Je m'entretiens... 

19. Le Feu. Niewiasta obraca kapłona na różnie. J. Falck f. Cet exercice... 

20. L’ Eau. Niewiasta z rybami. L’eau seule... 

Cztery żywioły. Kobiece postacie w strojach XVII wieku. Pod każdą dwunastow. Francuzki. Le Blond excud. Bez wyrażenia sztycharza, lecz Falckowi przyznawane przez G. Pawlikowskiego, który je w tegoż robotach mieścił w zbiorze swoim.

21. Niewiasta trzymająca strzałę i sokoła, przy niej Chameleon (znać l’Air) dwunastowiersz: J’ay dessus tous les corps…

22. Niewiasta trzymająca róg z płomieniem, w drugiej ręce Salamandrę. Spodem: Le Feu. Dwunastowiersz: Jugez de mon pouvoir.

23. Niewiasta wylewająca z dwóch dzbanów wodę (l’Eau) dwunastowiersz: L’on me doibt bien nommer…

24. Niewiasta z berłem i rogiem obfitości (la Terre) dwunastowiersz: De toutes les beautez…

Cztery wieki. Zbiór. Le Blonda.

25. L’Aage d’Or. Niewiasta z różczką w ręku, obok ul. J. Falck fec. ośmiowiersz: Le siecle de nos premiers pères…

Trzy inne wieki bez podpisu sztycharza, lecz widocznie Falcka.

26. L’Aage d’Argent. Niewiasta z sierpem i biczykiem w rękach ośmiowiersz: Après le siècle…

27. L’Aage d'Erain. Niewiasta z włócznią i tarczą w rękach. Ośmiowiersz: Le temps dont…

28. L’Aage de fer. Niewiasta z mieczem i różczką palmową w rękach. Ośmiowiersz: Ce dernier temps…

Cztery pory roku. A Paris chez Le Blond Peintre ord. du Roy. Dwie z podpisem Falcka, dwie inne bez, lecz widocznie jego takoż roboty.

29. Le Printemps. Kobieta z gałązką w ręku, a kwiatami w drugiej. Szesnastowiersz: Je sens cette saison…

30. L’Este. Kobieta z owocami w fartuchu, w ręce sierp, drugą chwyta gałąź z wiśniami. Falck fc. Szesnastowiersz: Cueillez des fruits…

31. L’Automne. Kobieta odcina winogrona. Falck fc. Szesnastowiersz: Malgrè ceux…

32. L’Hyver. Kobieta trzymająca wiązkę drewek, grzeje się przy ogniu. Szesnastowiersz: Pour me rendre considerable…

Cztery pory roku. Inny zbiór Le Blonda. C. le Brun pinxit. J. Falck fecit. Niewiasty w całych postaciach w strojach XVII wieku.

33. Wiosna, nie znana mi.

34. Lato, takoż mi nie znane.

35. L’Automne. Niewiasta trzyma w rękach kosz z owocami i kielich. J. Falck fecit le Blond le jeune excud. demeurant sur le pont N. Dame a lenseigne du Pelican, avec Privilege du Roy. Ośmiowiersz: Je me vante…

36. L’Hyver. Niewiasta stoi przy kominku i pies siedzi. J. Falck fecit. C. le Brun pinxit. le Blond excud. evec Privilege du Roy. Ośmiowiersz: Je purge les humeurs… 

Cztery pory roku. Trzeci zbiór le Blonda. Po dwie postacie, niewiasty i mężczyzny. Podpis sztycharza tylko na zimie, ale pewno wszystkie cztery jego roboty, i jako takie uznawane w zbiorze królowej Saskiej Maryi wdowy w Dreźnie, a tak samo w zbiorze Pawlikowskiego.

37. Le Priniemps. Ver. le Blond exc. avec Privilege. Czterowiersz Francuzki, obok czterowiersz Łaciński: Au retour du Printemps…

38. L’Este. Aestas. le Blond excud. avec Privilege. Czterowiersz jak w poprzednim.

39. L’Automne. Autumnus. le Blond exc. avec Privilege. Podobne cztery wiersze.

40. L’Hyver. Hyems. Falck f. le Blond exc. avec Privilege. Podobne cztery wiersze.

Miesiące, zbiór le BIonda. Postacie kobiece siedzące w ubiorach XVII wieku; w górze znaki zodyakalne. A Paris chez le Blond peintre ord. du Roy. Na czterech tylko jest podpis Falcka, wszystkie jednak zdają się być jego dziełem. 

41. La veve Janvier. Kobieta patrzy w zwierciadło. Le Blond excud. Ośmnastowiersz: Quand l’ hyver... 

42. Le Goust. Fevrier. 2. Kobieta trzymająca maskę i kieliszek. Le Blond exc. dwunastowiersz: Quelque eau que verse... 

43. L’Odorat. Mars. 3. Kobieta z kwiatem w ręku, a pieskiem na kolanach. J. Falck fc. Le Blon exc. Dwunastowiersz: Toutes choses... 

44. L’Ouye. Avril. 4. Kobieta grająca na mandolinie, w tyle jeleń. Le Blond exc. dwunastowiersz: Au mois que le taureau... 

45. L’Autouchement. Mai. 5. Kobieta z dwoma gołąbkami. J. Falck fc. Le Blond excud. Ośmnastowiersz: Mortels je decouvre... 

46. L’Orguil, Juin. 6. Kobieta strojna w klejnoty, za nią paw. Dwunastowiersz: La terre superbe... 

47. L' Avarice. Juillet. 7. Kobieta z workiem w ręku, przy niej wilk. J. Falek fecit, le Blond exc. Dwunastowiersz: Cette beaute... 

48. Luxure. Aoust. 8. Kobieta z obnażoną piersią, trzyma małpę. Le Blond excud Dwunastowiersz: Le verseur d'eau qui verse... 

49. L’Envie. Septembre. 9. Kobieta trzyma winne grono i owoce, za nią stoi Meduza. Le Blond excud. Dwunastowiersz: Le mois ennemi des glacons... 

50. Gourmandise. Octobre. 10. Tłusta kobieta z kieliszkiem w ręku, owoce na kolanach, przy niej wieprz. J. F. le Blond excud. Dwunastowiersz: Ce pempre est... 

51. Live (?) Novembre. 11 . Kobieta trzymająca topór, przy niej Lew. Le Blond excud. Dwunastowiersz: Le redoutable sagitaire...

52. La paresse. Decembre. 12. Kobieta podparta na ręce, obok niej klepsydra le Blond excud. Ośmnastowiersz: J 'aime tant le repos... 

Cztery pory dnia Le Blond exc. avec privilege. J. Falck fc. Kobiety w strojach XVII wieku. 53. L'Aurore, le Matin. Spodem szesnastowiersz. 

54. Venus, le Midy. Falck fc. na rycinie. Kobieta z sercem gorejącem w ręku, trzyma się z amorkiem. Spodem szesnastowiersz. 

55. 56. Diane, le Soir. Są dwie odmiany: 

a) Niewiasta z perłami na głowie i szyi, z dzidą w lewej ręce, prawą głaszcze psa. J. Falck fc. na rycinie. Szesnastowiersz: Le soir jamais... 

b) Niewiasta w płaskim kapeluszu z piórami: w lewej ręce sokół, w prawej łuk, przy niej dwa psy. J. Falck fecit. Wiersze te same jak wyżej.

57. Proserpine, la Nuit. Szesnastowiersz. 

Cztery pory dnia. Zbiór Le Blonda Francuzko-Angielski. Pod każdą ryciną czterowiersz w obu językach. 

58. Le Matin. The Morning. Niewiasta z koszem kwiatów. J. Falck fc. „Quand au matin... 

59. Le Midi The Noor. Niewiasta rozkrawa kapłona. J. Falck fc. „L’heure du midy. 

60. Le soir. The Efnin. Niewiasta z dzidą i rogiem myśliwskim, na głowie czapka z piórami, chart. J. Falck fc. „Le soir jamais... 

61. La nuict. The Night. Niewiasta ze świecą w ręku odsłania kotarę u łóżka. J. Falck fc „Quand de rayons d’argent... 

Pięć zmysłów. Zbiór Le Blonda. Wszystkie w postaci niewiasty i mężczyzny, w ubiorach XVII wieku i amorek. U spodu na każdym sześciowiersz Francuzki, a obok czterowiersz Łaciński. 

62. Le Govst. Gustus. Niewiasta z owocami na pudełku, po które małpa sięga, mężczyzna wskazuje na drzewo, z którego amorek podaje gałązkę z owocami. Falck fc. le Blond excud. avec Privilege du Roy. 

63. L’Odorat. Odoratus. Niewiasta trzyma koszyk z kwiatami i charta, mężczyzna podaje wiązkę kwiatów i amorek różę. Falk fc. le Blond excud. avec Privilege du Roy. 

64. La Veve. Visus. Niewiasta czesze włosy przed zwierciadłem trzymanem przez amorka; z tyłu mężczyzna. Falek le Blond excud. avec Privilege du Roy.

65. L’Ouye. Auditus. Niewiasta gra na klawicymbale, amorek trzyma nóty, mężczyzna gra na mandolinie. Falck fc. le Blond excud. avec Privilege du Roy. 

66. L’ Atouchement. Tactus. Niewiasta z łukiem w ręku, mężczyzna przytula do niej amorka trzymającego strzałę. Falck f. le Blond excud. avec Privilege. 

Pięć zmysłów. Bez napisu rytownika i wydawcy, ale widocznie Falcka, a wydania le Blond. Wyobrażone przez postacie siedzącej niewiasty, mężczyznę i amorka. 

67. La Veve. Niewiasta trzymająca amorka, który przez perspektywę patrzy na mężczyznę. Czterowiersz: Par moy l’oeil appercoit... 

68. L’ovye. Niewiasta trzyma nóty, mężczyzna gra na mandolinie, amorek na piszczałce; w tyle jeleń słucha. Czterowiersz: Je me sents dans mon coeur. 

69. L’Odorat. Niewiasta trzyma pieska, mężczyzna podaje różę, a amorek małpie gałązkę. Czterowiersz: J’aime l’odeur des fleurs. 

70. Le Goust. Niewiasta trzyma owoc i gałązkę, mężczyzna podaje kielich, amorek owoce. Czterowiersz: C’est beaucoup que de voir... 

71. L’Atouchement. Niewiasta trzyma na wstędze całujące się gołąbki, amorek trzyma za rękę mężczyznę. Czterowiersz. 

72. Dziewczynka w stroju XVII wieku, bawi się z leżącym na stole pieskiem. Czterowiersz: Commerc n’est pas sagesse... le Blond excud. Bez podpisu rytownika, zdaniem G. Pawlikowskiego Falcka, którą to rycinę w jego pracach trzymał. 4°. 

73. Niewiasta z rozpuszczonemi włosami, głowa ubrana w drogie kamienie, sześciowiersz: Amour qui fait... le Blond excud. 4°. 

74. Niewiasta z przejrzystą zasłoną na głowie, koło szyi kołnierz wyłożony, sześciowiersz: Telle qu’une Junon...le Blond excud. 4°. 

Obie powyższe ryciny należą może do jakiego zbioru le Blonda, nie mają wyrażonego sztycharza, lecz Pawlikowski zaliczał je do robót Falcka. 

75. Św. Genowefa (w głębi widok Paryża) C. le Brun inv. J. Falck fecit. Le Blond excud. Czterowiersz: Francuzki, drugi Łaciński. Przypisanie: A très noble et vertueuse Dame Geneviève Fayet Presidente de Gousseaux. 

76. Św. Magdalena. Czterowiersz: Amore currit... le Blond exc. Bez podpisu sztycharza. Ta rycina w zbiorze Pawlikowskiego, uznawana przez niego za niewątpliwe dzieło Falcka. 

77. St. Nicolaus. Dwuwiersz: Elegit eum... J. Falck fecit. Le Blond excud. cum Privilegio Regis. Fol. 

78. Narodzenie Chrystusa. Le Blond excud. cum Privilegio Regis. Ośmiowiersz: Filius animas... Dziecię w żłóbku leży, pięć osób i osiołek. Fol. małe. Bez podpisu sztycharza, lecz przypisywana rycina Falckowi. 

79. Chrystus na górze Oliwnej. Le Guide. (Guido Reni) inv. et pinxit. Le Blond excudit rue St. Jacques à  la cloche d'argent. J. Falck. fecit, na samej rycinie. Spodem dziesięciowiersz: Non hic parta quies Christo... Wiersze przedziela Herb Biskupa, któremu poniżej przypisanie: Illustrissimo D. D. Soguierio Meldensium Episcopo Regi ab Eleemosynis Primario Rolandus le Blond Pictor arlis specimen DD. Cum Privilegio Regis. Fol. duże. 

80. Taż rycina. Zamiast herbu i przypisania, przedziela wiersze napis: La prière de Jesus Christ au Jardin des Olives. Fol. duże.

81. Św. Jan Chrzciciel jako dziecko siedzi pod drzewem z barankiem: w głębi Chrzest Chrystusa przez św. Jana. Ośmiowiersz: Cur monstras digito sacris... Le Blond le jeune excud. Bez podpisu rytownika, ale w zbiorze Pawlikowskiego uchodzi za niewątpliwe dzieło Falcka.

82. Złożenie Chrystusa do grobu (ze szkoły Flamandzkiej). J. Falck sculp. le Blond le jeune excud. avec Privilege. Szesnastowiersz: Quid Christi mors... 

83. Gandolin (aktor komiczny Francuzki w roli). J. Falck fc. le Blond le jeune excud. avec Privilege du Roy. Ośmiowiersz: Gandolin par sa Rhetorique... 

84. Guillot Gorju (takoż aktor w roli). J. Falck fc. le Blond le jeune excudit avec Privilege du Roy. Ośmiowiersz: Guillot Gorju par ses bons monts... Fol. małe. 

85. Soldat Polonois de la Garde du Roy. Qui a peu de gens de pied, par ce que tout le peuple du Royaume est divisé en marchands et artisans qui Habitent dans les Villes et en laboureurs; tellement que les Armes sont entre les mains des Gentils - hommes qui ne vont qu'à Cheval. Le Blond Excudit avec Privilege du Roy. Bez wyrażenia rytownika, ale uchodzi za dzieło J. Falcka (W. Drugulin w Lipsku). Fol. małe. 

*86. Spali, on Caualier de la Bannière Jaune, qui accompagnent le grand Seigneur quand il marche en quelques Ceremonies. Le Blond avec Privilege du Roy. Bez podpisu sztycharza, wykonaniem zupełnie poprzedniej rycinie odpowiednia, takoż za dzieło Falcka uchodzi. (W. Drugulin w Lipsku.) Fol. małe. 

87. Ludwik XIII konno, za nim giermki z trąbami i dzidami, pod koniem zwierzyna. J. Falck fecit. A Paris chez le Blond Peintre Ordre du Roy. Czterowiersz: Tel fut autresfoiz... Fol. małe. 

88. Ludwik XIII na koniu w zbroi i kapeluszu, z laską dowódzcy w ręku. W górze aniołek podający szyszak. Spodem bitwa. Dwunastowiersz: Les vertus out este les charmes... Falck sc. Fol. małe. Ta rzadka rycina ze zbioru Pawlikowskiego, była na Wystawie Krakowskiej. 

89. Annae Mariae Aurelianae... Justus d'Egmont Pictor Regius inventor dicat el consecrat. F. sculpsit. A Paris chez Justin d'Edmond rue de Richelieu. 1642. 

*90. Ludovico XIII Franciae et Navarrae Regi... Justus d’Egmont Pictor Regius inventor, dicat et consecrat. Anno 1643. A Paris chez Justin d'Egmont rue de Richelieu, à Louis (13.) le Juste. Cum Privilegio Regis Christianiss. et Ordinum confederatorum. Falck fecit. Fol. Popiersie w bogatem otoczeniu i czterema medalionami. 

*91. Anna Franciae et Navarrae... Justus d’Egmont rue de Richelieu, à Louis (14.) le Juste. Cum Privilegio Regis Christianiss. et Ordinum confederatorum. Falck fc. Fol. Popiersie w bogatem otoczeniu i czterema medalionami. Odpowiedni poprzedniemu. 

92. Lodovico XIV. Franciae et Navarrae Regi Christianissimo. Justus d’Egmont. Pictor Regius inventor, dicat et consecrat Anno 1646. A Paris chez Juste d'Egmont Rue de Richelieu à Louis (13) le Juste... J. Falck sculpsit. Fol. 

93. Kardynał Richelieu, konno; krajobraz H. David pinx. (A. Hagen. Kunstblatt 1848. Nr. 16. str. 63). 

94. Matka Boska w koronie, z Dzieciątkiem Jezus stojącym. Augustissimae Coeli Terrarumque Imperatnci Virgini Mariae D. Just Egmont inven. Jeremias Valck fecit. Herman Weyen excudit cum Privilegio Regis. Exemplarz w Bibliotece Cesarskiej Paryzkiej. 

95. S. Petrus. J. Falck sculps. Moll pinx. Apud Hermanum Weyen. Sześciowiersz: Ter Gallo... 

96. S. Paulus. J. Falck sculps. Moll pinx. Apud Hermanum Weyen. Sześciowiersz: Quisquis habes... 

*97-100. Czterej Ewangeliści, małe rycinki. 

a) S. Matthaeus. J. Falck sculp. H. Weyen excud. cum Privil. 

b) S. Johannes. J. Falck sculp. H. Weyen excud. cum Privil. 

c) S. Marcus. J. Falck sculp. H. Weyen excud. cum Privil. 

d) S. Lucas. J. Falck sculpsit. H. Weyen excud. cum Privil. 

Ch. Le Blanc II. 214. utrzymuje, że te obrazki są za malarzem Van Moll. Wszakże i F. Bazan Diet. des graveurs I. 208. a za nim Füssli str. 226. twierdzą, że Falck sztychował z obrazów Piotra Van Moll. 

101. S. Clara. Herman Weyen excudit. Fol. Przywodzi jako rycinę Falcka Ch. Le Blanc. II. 214. 

102. Matka Boska z Dzieciątkiem Jezus, ś. Jan i baranek. J. Falck sculp. J. Stella pinx. Paris de l'imprimerie d’Herman Weyen. Przypisanie: Illustrissimo viro D. D. Francisco Sublet de Noyers Baroni de Dargu, Regi ab intimis consiliis et secretis, hanc Deiparae Virginis cum Chris to et. D Joanne Baptista  imagium a J. Stella pictum, futurae suae observantiae aere perennioris monumentum O. D. C. devotionis ac servitutis nomine addictifsimus cliens J. Falck. 

103. Chrystus koronowany cierniami. Ant van Dyck pinx. J. Falck fecit. Herman Weyen excudit. Napis z Pisma św.: Plectentes coronam de spinis... 

*104-127. Le livre de portraiture de Jo. Franciscus Barberius. 1641. A Paris de l’imprimerie d’Herman Weyen, rue Sainct Jacques, à lenseigne St. Benoist pres la Poste. 4°.  Karta tytułowa i dalsze 11. tablic szkoły rysunkowej ciała ludzkiego.

Le livre de portraiture de Jo. Franciscus Barberius. Seconde partie. A Paris, de I'imprimerie d’Herman Weyen, rue St. Jacques, à lenseigne St. Benoist pres la Poste. Avec Privilege du Roy. 4°. Karta tytułowa i 11. dalsze tablice (liczbowane od 13. do 23.) roboty rysunkowej, głowy.

Jest to szkoła rysunków w dwóch częściach Jana Franciszka Barbieri, il Guercino da Cento, wydana w Paryżu przez Hermana Weyen, część pierwsza r. 1641, druga bez daty. Ryciny te przypisywane są J. FaIckowi, lubo podpisu na nich nie widać (Maurycy Bermann w Wiedniu). Wiadomo, że na początkowych jego robotach w Paryżu, nakładcy nie zawsze podpis jego czy głoski kładli, a nawet kładąc podpis, przekręcali go niekiedy. Rok zaś ten 1641 był pierwszym pobytu jego w Paryżu. Zbiór całkowity owej Szkoły, niezmiernie rzadki, jest w zbiorze moim.

Pięć zmysłów. Zbiór Piotra Mariette. Postacie kobiet w strojach XVII wieku. Spodem czterowiersz: Francuzki i Łaciński. Bez podpisu sztycharza, ale zdaniem Pawlikowskiego widocznie Falcka.

128. La Veve. Visus. Niewiasta trzyma zwierciadło, w którem się przegląda. „Cloris que son miroir... De l’imprim. de Pierre Mariette.

129. L’Odorat. Odoratus. Niewiasta z różą w jednej, a w drugiej ma kosz z kwiatami: „Cesse de t’amuser... De l’impr. de Pierre Mariette.

130. L’Ovye. Auditus. Niewiasta grająca na harfie. „Si les divins accords... De l’impr. de Pierre Mariette.

131. Le goust. Gustus. Niewiasta w ręce kielich, w drugiej nóż na torcie. „Bien que cette Philis... De l’imprim. de Pierre Mariette.

132. L’Attouchement. Tactus. Niewiasta trzyma papugę, która ją gryzie. „Ne vous estonnez... De l’imprim. de Pierre Mariette.

Cztery wieki. Zbiór Marietta. Postacie kobiet w strojach XVII wieku. Spodem czterowiersz: francuzki i łaciński. Fol. Nie wyrażony sztycharz, lecz zdaniem Pawlikowskiego widocznie Falcka.

*133. Le siècle d’or. Aetas Aurea. Niewiasta z różczką w ręku i ul obok, tak jak w zbiorze Le Blonda N. 25. „Durant le Siecle d ’Or... De I’impression de Mariette, rue S. Jacques a I’Esperance, avec Privilege du Roy.

134. Le Siecle d’Argent. Niewiasta ze snopem i parasolem w jednej ręce, a kądzielą i wiosłem w drugiej: “Quand le fils de Saturne…” Mariette excud.

135. Le Siecle d’Erain. Aetas erea. Niewiasta z tamburynem i piszczałką w rękach. “De la necessité nasquit”... Mariette excud.

136. Le Siecle de Fer. Aetas ferrea. Niewiasta w szyszaku, z mieczem i tarczą w rękach. „Le qu’ont de plus sanglant…” Mariette excud.

Cztery pory roku. Postacie kobiece w strojach XVII wieku. Spodem czterowiersz: francuzki i łaciński. A Paris chez Pierre Mariette. Fol. Sztycharz nie wyrażony, lecz sądem Pawlikowskiego Falcka. 

137. Le printemps. Ver. Niewiasta z koszykiem kwiatów i gałązką róż w rękach. “Tes beautez o Philis…”

138. L’esté. Aestas. Niewiasta ze snopem i sierpem w rękach. “Quand l’esté vent..”

139. L’automne. Autumnus. Niewiasta, w rękach winne grono i nóż. „Ne vous estonnez pas…” 

140. L’hiver. Hiems. Niewiasta grzeje się nad fajerką. “En la froide saison…” 

Cztery pory dnia. A Paris chez Pierre Mariette. Fol. Kobiety w strojach XVII wieku. Czterowiersze: francuzki i łaciński. Bez wymienienia sztycharza, widocznie zdaniem Pawlikowskiego Falcka . 

141. L’aurore. Aurora. Niewiasta trzyma zapalona pochodnię “L’aurore a son vecoueil…”

142. Le midy. Meridies. Niewiasta w ręce wachlarz, drugą trzyma kupidyna. “Comme on voit le midy…” 

143. Le soir. Vesper. Niewiasta w ręce oszczep, drugą trzyma charta. “Puis qu’au declein du jour…” 

144. La nuict. Nox. Niewiasta, w rękach róg płomienisty i trójząb. “Il faudroit o Cloris…” Popiersia kobiet w strojach XVII wieku. Może wizerunki dam Francuzkich. Zbiór Marietta. Czterowiersz. Bez napisu sztycharza, zdaniem Pawlikowskiego widocznie Falcka, a są w jego zbiorach. 

145. Armide. Ze strusiem piórem na głowie, na plecach sajdak. Sześciowiersz: Armide avec ses puissans... 

146. Clorinde. W kapelusiku z piórami strusiemi. Czterowiersz: Tu peux voir icy ceste belle. 147. Cleonice. Włosy drobno lokowane, pióro na głowie. Czterowiersz: Quiconque voit ceste peinture... 

148. Doralice. Włosy drobno lokowane, pióro na głowie i szpilka we włosach. Czterowiersz: Voyant ceste vive merveitle... 

149. Dorinde. Chustka na głowie, suknia w pasy. Czterowiersz: Ceste belle est dans la retraite... 

150. Dorise. Na głowie kapelusz ze strusiemi piórami, bogate spięcie na piersiach. Sześciowiersz: Graveur dis moi. 

151. Marfire. Na głowie szyszak z piórami. Sześciowiersz: Pourquoi baille vous des armes... 152. Olinpe. Na głowie czarna zasłona. Sześciowiersz: La pasie et noire a cette russe... 

153. Philis. Włosy w drobne pukle, z piórkiem; kołnierz koronkowy. Czterowiersz: Celuy qui voit a beau visage... 

154. S. Hieronime. J. Tintoret pinxit. Typis Petri Mariette. Fol. Bez podpisu sztycharza, w zbiorze Pawlikowskiego, który tę rycinę uznawał za niewątpliwie Falcka. 

155. M. B. Bartholomei appos. Joseph de Ribera invent. A Paris chez Pierre Mariette. Fol. Bez podpisu sztycharza, w zbiorze Pawlikowskiego, który uznawał rycinę za najpewniej Falcka. 

156. Pastuszkowie ubóstwiają Dziecię Jezusa. Matka Boska trzyma Dzieciątko Jezus. Św. Józef klęczy, pastuszkowie przybywający. J. Palma inventor. Mariette excud. Spodem czterowiersz: Pastores natum venerantur... Fol. Bez podpisu rytownika, w zbiorze Pawlikowskiego uchodzi za Falcka. 

157. Il gran Mogor. J. Falck fc. C. V. invent. F. L. D. Ciatres excudit cum privil. Mężczyzna w zawoju z piórem. 4°. Należy do zbioru 14 rycin różnych postaci historycznych męzkich, z wydawnictwa Franciszka Langlois de Ciartres. Ta jedna tylko z pomysłu C. Vignon, nosi podpis Falcka; inne nie są jego. 

158. Ta sama rycina, tylko nieco zmniejszona, i na czerwono odbita. J. Falck. Znajduje się w zbiorze A. C. w Paryżu. 

159. Maria mater Dei regina coeli. F. L. D. Ciastres excud. Siedząca z Dzieciątkiem Jezus pod drzewem, przy niej koszyk z bielizną. Ta rycina bez podpisu sztycharza, uchodzi za Falcka, zdaniem takoż Pawlikowskiego. Jest w zbiorze jego, a była ztąd na wystawie Krakowskiej. 

*160. Krzew z rozłożystemi gałęziami, pod nim koza skubie liście; dzieci trzymają baranka. J. Falck fecit. Paulus Schmit in. Ce vendent à Paris chez Jean Sommre avec privilege. Fol. Ch. Le Blanc II. 215. przywodzi tę rycinę, a zowie ją Feuille d’orfèvrerie. 

*161. Posiadam inną rycinkę 8°, przedstawiającą takoż krzew, przypominający tamten, z widokiem morza i na skale twierdzy z latarnią morską. Tę rycinę w handlu przypisują Falckowi (W. Drugulin w Lipsku); lecz u mnie obcięta na samych brzegach, niema żadnych napisów. 

Pięć zmysłów. Paris l’impression de Huart. 

162. La Veue. J. Falck. W postaci niewiasty. Spodem wiersz Francuzki. 

163. L’Ouye. J. Falck. W postaci niewiasty. Spodem wiersz Francuzki. 

Reszty nieznani, mają być bez podpisu sztycharza, a zdaje mi się że muszą być także Falck a, który dwie tamte sztychował. 

*164. La Vierge au poisson. Fol. poprzeczne. Na exemplarzu, przedgłoskowym w Bibliotece Cesarskiej w Paryżu, dopisano spodem współcześnie atramentem: Oude Patma pinx. Jerem. Valck . Tej ryciny wiele jest exemplarzy przedgłoskowych, avant la lettre; u mnie są takie dwie. Niektórzy zaliczają rycinę tę do Gabinetu Reynsta, a zowią: Ś. Rodzina przyjmuje ofiary; ztąd wyniknąć może błąd dwojenia ryciny. Chłopak ofiaruje rybę, zkąd nazwa obrazu.

*165. Obrzezanie Chrystusa. Andr. Schiavone pinx. Fol. poprzeczne. Na przedgłoskowym exemplarzu w Bibliotece Cesarskiej w Paryżu, dopisano spodem współcześnie atramentem: Jerem. Valck. Jest tej ryciny wiele exemplarzy przedgłoskowych, takie dwie posiadam. Niektórzy zowią tę rycinę: Okazanie Dzieciątka Jezus w Świątyni a przypisują Pawłowi Veronese, co mylnie robi z niej jakby dwie oddzielne, gdy tak nie jest; zaliczają je też do Gabinetu Reynsta. 

*166. Joannes Tristanus Dominus a Sancto Amante et Patri Amoris. Jerem. Falck fecit. Owal. fol. 

167. Le Prince Eugène Francois, podług obrazu M. de Meriar. Przywodzi C. Le Blanc II. 216. jako sztych Falcka. Należy zdaje się do wydań Paryzkich. 

*168. Charles de Lorraine, duc de Guise, prince de Joinville, comte d'Eu, pair de France, Gouverneur et Lieutenant Général pour le Roy en Provence, agé de 73. ans. Owal. fol. Ta rycina bez podpisu sztycharza, przypisywana jest Falckowi. (M. Bermann w Wiedniu). “Charles de Lorraine, duc de Guise, de Joyeuse, pair de France, prince dc Joinville, comte d’Eu, etc. chevalier des ordres du Roy, Gouverneur de Provence, ne le 20. Aout 1571 mourut le 30. Septembre 1640. “Moriri, gr. Dict. wyd. 1749. VI. 413. Data śmierci musi tu być zmylona, gdyż rycina wymienia rok życia 73, zatem 1644, w którym była wykonana. 

169. Pies siedzący nad śpiącym chłopcem przy misie. 4°. Bez podpisu. Jest w zbiorze Drezdeńskim królowej wdowy Maryi, w rycinach Falcka. Pod ryciną przypiska ołówkiem: “Falck Jerome. Un grand chien barbet couché  dans un paysage à côté d'un garçon endormi près d’une émmele.” Sztych istotnie przypomina roboty Falcka Paryzkie. 

Cztery całkowite postacie niby Allegoryczne. W zbiorze Pawlikowskiego objęte, więc bez napisów, ale uznawane za widocznie prace Falcka. Wydawca takoż niewiadomy, ale pewno Paryzki. 

170. Niewiasta z gwoździem i młotkiem, w głębi obóz ożywiony ludźmi, i mężczyzna w zbroi leży z gwoździem wbitym w głowę. 

171. Niewiasta stoi nad miednicą, do której spływa krew z jej ręki, inna osoba siedzi, której krew z rąk i nóg puszczona; w tyle na galeryi król dający rozkazy. 

172. Niewiasta w zawoju z pochodnią w ręku; w tyle nad morzem, na którem okręt palący się, dowódzca w zawoju z wojskiem. 

173. Mężczyzna w zawoju i stroju wschodnim, z laską w ręku, około której wije się wąż. W głębi pali się ofiara, przyczem stoi starzec, kobieta klęczy ze snopem zboża, druga z naczyniem i mężczyzna leżący. 

Tyle przy skrzętnych poszukiwaniach, udało się wyśledzić robót Paryzkich J. Falcka, podpisem opatrzonych, czy też z całem prawdopodobieństwem jemu przyznawanych. Niewątpię, że mogło ich tam być więcej, które czy czas zupełnie zatracił, czy się też w części kiedyś wykryją. To pewna, że nie jedną z początkowych jego rycin w Paryżu, ogłaszali bez jego podpisu wydawcy, jak: Fr. Chauveau, le Blond Herman Weyen, Piotr Mariette. Wydawnictwo Le Blonda bogiń, pór roku, dni, zmysłów, miesięcy it. p. jest zbiorem strojów Francuzkich ówczesnych, a nawet wtedy jako rodzaj dziennika mód służyło. Wydawnictwa podobne innych, tenże sam zapewne cel miały; że wielką musiała być ich wziętość, to samo już dowodzi, iż ich tak wiele było. Dziś obok zalety sztuki, mają jeszcze powab w wykazywaniu tamtoczesnego smaku i strojów; dziwić się też przychodzi ogromnej w tych robotach samego Falcka pracowitości, a onych urozmaiceniu. 

*****

II. 

Sztychy Polskie z lat 1647-1653 w Gdańsku i Sztokholmie, a późniejsze od r. 1658-1663 w Hamburgu wykonane. 

Zbiór portretów Jerzego Förstera; wszystkie owalne, folio. 

*1. Fridericus Guilielmus Dei Gratia Marchio Brandeburgensis Sacri Romani Imperii Archi Camerarius el Elector in Prussia Julicie, Cliviae... Dominus in Ravenstein. Anno 1647. J. Falck Polonus sculp. Georgius Forsterius excudit.

2. Tenże, inne odbicie bez podpisu sztycharza i wydawcy, lecz spodem przypisanie: Serenissimo Electori, Domino clementissimo, Serenitati Ejus hanc effigiem, coelo exsculptam, dedicat consecratque, Serenitati Ejusdem Jerem. Falckius Polonus. 

3. Tenże. Jest nadto wizerunek tego Xięcia z napisem: Friderik Wilhelm van Godts genaden Marckgraeff van Brandenb. des H. Roomferycks art se Cammern en Churforst in Pruysen... Ta rycina w zbiorze Berlińskim, ma u spodu dopisek ręczny Falck sc.

*4. Serenissimus ac Potentissimus Princeps Vladislaus IV Dei Gratia Rex Poloniae, Magnus Dux Lithuaniae, Russiae, Prussiae, Masoviae, Samogitiae, Livoniae, Smolensciae, Czernichoviae, nec non Suecor. Gottor. Vandalorumq. Haereditarius Rex. J. Falck Polonus sculp. Georgius Försterus excudit. 

5. Tenże, drugi raz odmienny (Pawlikowski w Czasopiśmie. Lwów 1829, II. 105.) Przecie tego jakoby innego wizerunku nigdzie nie napotkałem, chyba jak poniżej na Bramie Andrzeja Scoto. 

*6. Serenissimus et Reverendissimus Princeps ac Dominus Dn. Carolus Ferdinandus Dei Gratia Poloniae et Sueciae Princeps, Episcopus Plocensis et Vratislaviensis etc. Falck Polonus sculp. Georgius Forsterus excudit. 

*7. Illustrissimus Dominus Dns. Achatius De Przyłęk Przyłęcki Castellanus Oswiecimensis in Piotrkowice et Zembrzice Dns. et Haeres. D. Schultz pin. Georgius Försterus excud. J. Falck sculp. Sfockholmiae 1652.

*8. Illustrissimus Dominus Dns. Lucas Comes de Bnin Opaliński Marescalcus Rubiessoviensis etc. etc. Praefectus. D. Schultz pin. J. Falck sculp. G. Foersterus excud. 1653. 

*9. Illustrissimus el excellentissimus Dns. Dns. Georgius Comes in Wisnicz et Jarosław Lubomirski Sac. Rom. Imp. Princeps Supremus Regni Poloniae Marescalcus, Generalis Cracoviensis, Premisliensis, Scepusiensis, Chmielnicensis, Nizinensis etc. etc. Capita nus. - C. Schultz pin. J. Falck sculp. G. Försterus exc. 1653. 

*10. Illustrissimus et celsissimus Princeps Dominus Boguslaus Radziwil Dei Gratia Dus Bierzarum, Dubincorum, Sluciae et Copiliae, Sac. Rom. Imp. Princeps, Comes Stabuli Magni Ducatus Litvaniae, Exteranei in Regno Poloniae Exercitus atque Custodiae Regy Corporis Generalis Branscensis Barensis Poslernentensis etc. etc. Gubernator. - D. Schultz pin. J. Falck sculp. G. Foersterus excud. 1654.

*11. Illustrissimus ac Reverendissimus Dominus Dn. Petrus Gembicki, Episcopus Cracoviensis, Dux Severiensis etc. etc. J. Falck Polonus sculp. Georgius Försterus excudit.

*12. Illustrissimus et Excellentissimus Dominus Dn. Adamus in Czasniki a Casanow Curiae Regni Poloniae o Mareschalcus, Bor: Sol: Cosn: Neof: Warecen Gubernator Prague ad Vistulam Dn. et Haeres. J. Falck. G. Foerster. Ulega wątpliwości czy są odbicia tej ryciny z podpisami artysty i drukarza? 

Podług Heinekena Dict. des artistes IV. 499. obraz malował Danekertz; lecz Heineken mylnie pisze nazwisko Adamus in Czapsky Marchal de la Couronne, gdyż to jest in Czasniki. Kraszewski zrobił z tego dwie ryciny: jedną Kazanowskiego, a drugą jakoby Adama Czapskiego. Jest to proste przeoczenie, gdyż takiej ryciny Falcka niema, ani też Adama Czapskiego Marszałka nadwornego nie było. 

*13. Illustrissimus ac Reverendissimus Dominus Dn. Andreas de Leszno Leszczyński Episcopus Camenecensis, Nominatus Culmensis et Pomesaniae, Praepositus Plocensis, Regni Poloniae Vice-Cancellarius. J. Falck Polonus sculp. Georgius Försterus excudit. 

*14. Illustrissimus et Excellentissimus Dns. Dns. Boguslaus Comes in Lesno Leszczyński Pro Cancellarius Regni, Generalis Majoris Poloniae, Samboriensis, Medziricensis, Bygdosciensis, Ostrzensis, Czlachoviensis, Borzechoviensis, Osiecensis etc. Capitaneus. D. Schultz pinx. J. Falck sculp. 

*15. Illustrissimus et Excellentissimus Dominus Dn. Venceslaus a Leszno Leszczyński Cancellarius Regni, Majoris Poloniae Generalis, Varecensis, Camionecensis etc. etc. Capitaneus. J. Falck Polonus sculp. Georgius Försterus excudit. 

*16. Illustrissimus ac Reverendissimus Dominus, Dominus Matthias Lubienski Archiepiscopus Gnesnensis, Legatus natus, Regni Poloniae Primas, Primusque Princeps. - Danckers pinxit. J. Falck Polonus sculp. Georgius Försterus excudit. 

*17. Illustrissimus et Excellentissimus Princeps Dominus Dn. Georgius Dux in Ossolin, S. R. I. Princeps, Comes a Theczyn Ossolinski, Lubomlen. Adzelen. Rycen. etc. etc. Praefectus, Supremus Reni Poloniae Cancellarius. J. Falck Polonus sculp. 

*18. Illustrissimus ac Reverendissimus Dominus Dn. Stanislaus de Buzenin Pstrokonski Episcopus Chełmensis, Abbatiae Tinecensis Administrator, Danckers pinxit. Falck Polonus sculp. Georgius Försterus excudit. 

Z tego wizerunku Pstrokońskiego zrobiono dla handlu wcale inny, odwróciwszy głowę w drugą stronę, położono napis wkoło niej: Don Marcos Leuffneros Cavalieros Spaniolos et Gugiera del Reo. Nat. del An. 1479. Przywiódł tę rycinę W. Drugulin w spisie drukowanym swego składu rycin jako rzadkość i ciekawość, a jest w zbiorze moim. 

*19. Illustrissimus ac Reverendissimus Dominus Dn. Georgius Tyszkiewicz Episcopus Vilnensis, S. D. N. Papae Praelatus Domesticus etc. etc. J. Falck sculp. Georgius Försterus excudit. 

Inne wizerunki. 

*20. Daniel Dilgerus Gedanensis In Patria Evangelicus Doctor Et Theologus Ad Annos L Optime Meritus. Nat. A. 1572 Ob. A. 1645. 4. Cal. Martij (na ramie) czterowiersz Mochingera: Ecce sacrum Gedani fulmen. S. Waegener pinxit. J. Falck sculp. 1648. Owal, fol. 

21. Nicolaus Copernicus. Dwunastowiersz Barlea: Naturae novus... J. Falck sculp. O tej rycinie ma tylko domysł Kraszewski; jest w Paryżu w zbiorze Biblioteki Cesarskiej. Wizerunek Kopernika znajduje się w zbiorach X. Wł. Czartoryskiego w Krakowie, w Wiedniu, w Albertinie i w Bibliotece cesar., w Wrocławiu w Bibliotece miejskiej obecnie w Muzeum? 

*22. Nobilissimo viro, Domino a Twenhusen Pictori laudatissimo, atque amico suo plurimum colendo, coelo a se exculptam hanc effigiem, in duraturum amoris atque studii monumentum, libenier et ultro exhibuit Jeremias Falck. Owal fol. 

Wizerunek podobny Helmicha van Thwenhusen, malarza w Gdańsku pracującego przez J. Falcka, znajduje się przy dziele Jana Heveliusa: Selenografia sive Lunae descriptio, Gedani 1647. Fol. małe. 

*23. Jan Hewelke czyli Hevelius Astronom Gdański. Sześciowiersz podpisany: Johannes Mochingerus fec. Contemplare virum... Helmich a Twenhusen pinxit. Jerem. Falck sculpsit. Fol. małe; nie w ramie i kwadrat. 

Jest dołączony takoż do Selenografii Heveliusa.  

(Nr. 23 jest przy Selenografii, czy Nr. 22??) 

*24. Illustrissimo et Excellentissimo Domino Dno. Hieronymo in Radziejowice Radziejowski. Pro Cancellario Regni Poloniae, Lomzensi, Bielsensi, Varecensi, Kozieniecensi, Solecensi, Kamionacensi etc. etc. Gubernatori Haeredi in Kryłow Dno suo gratiosissimo hanc Sae Exc. effigiem coelo exsculptam dicat dedicat consecratq. Jer. Falck S. R. M. Sueciae Chalcographus. H. Munnichhouen pin. 1652. Owal. fol. 

25. Janusz Xiąże Radziwiłł Wojew. Wileński, Hetman W. Lit. Schultz pinx. J. Falck sculp. Nr. 25 bardzo wątpliwy (W. Honelius sc. a nie Falck.) 

26. Joh. Casimirus Rex Poloniae. Nr. 26 bardzo wątpliwy dotąd nie znany? 

*27. D. N. S. Gabriel Schumannus Cons. Camer. Scholar. Gedan. natus 1595. d. 29. Jan. denatus 1654. d. 18. Mar. sepultus 23. (Ten napis na ramie wizerunku okrągłej) czterowiersz łaciński podpisany J. B. D. F. fol. L. de Necker pin. J. Falck fol. 4°. 

*28. Nataniel Schmiden Konsul czyli radzca Gdański. Czterowiersz: Quos cernis, Lector, vultus ac ora Schmideni... Daniel Lagus D. - J. Falck sculpsit. Fol. Nie owal; stojący przed stołem, w głębi herb. 

*29. Dn. Constantinus Ferberus Praeconsul Gedan. dwuwiersz: Ferberi effigies... V. F. S. G. - A. Boy J. delin. J. Falck sculp. Hamburgi.  W ramie ozdobionej 5-cioma herbami. U góry Aniołki trzymają wstęgę z napisem: Deo confidens fero impavide. Fol. 

*30. Joachim Mochinger Pastor u Świętej Katarzyny w Gdańsku. Czterowiersz: Ut Mochingerus tabula spectatur in illa... Adolf Boy pinx. Jeremias Falck sculp. Fol. bez ramy.

*31. Stuvius Jakub (Stüve) Konsul Gdański. Czterowiersz: Aedibus hic coluit... nomen Strüvi... A. Boy pinx. J. Falck sculp. Stoi przed stołem, w tyle herb. Fol. 

*32. Postać zmarłego leżącego na sarkofagu. Z Niebios spływa w promieniach światła korona; dwie trąby głoszą sławę. Spodem napis: Sey getreü bis in den Tod... A . Boy in. et del. J Falck sculp. Fol. 

Ch. Le Blanc II. 216. twierdzi że postać zmarłego jest Marcina Zeillera, lecz błędnie, bo to jest Jakób Stüve Konsul Gdański, o czem przekonywa tożsamość osoby z wizerunkiem poprzednim. 

33. Sarkofag na którym zakwita drzewo, z boku siedzi płacząca niewiasta z herbem Gdańska, sparta o sarkofag; w górze w obłokach Bóg Ojciec z sierpem. Ta rycina w zbiorze Pawlikowskiego, bez podpisów, ma być pomnikiem Konstantego Ferbera Burmimistrza Gdańskiego, a widocznie dzieło J. Falcka. 

34. Adryan Spigel Prof. Anatomii. J. Falck sculp. Gedani. Owal, fol. 

*35. Tenże. Adrianus Spigelius Bruxellensis, Eques D. Marie, in Gymnasio Patavino Anatomiae et Chirurgiae Professor Primarius. aetat. 46. (Napis w około ramy) dwunastowiersz: Quem terris Bruxella... C. Barlaeus. J. Falck fec. Fol. Owal. 

*36. Johannes Jonstonus Med. D. natus anno C 1603 15. Sept. Napis dokoła wizerunku w owalu. U spodu czterowiersz: Que fusum Naturae... Andreas Gryphius. J. C. fec. Folio małe. - Ta rycina uchodzi w handlu za dzieło Falcka, i jako taką sprzedaje ją W. Drugulin w Lipsku. Wszakże z pewnością twierdzić nie można. 

37. Piramides ante foras Regii Hospitii in foro Civitatis Gedanensis collocatae. Anno 1646. Dwie piramidy otoczone winną latoroślą, połączone wieńcem na którym Orzeł z głoską A. Cyfry L. 4. - L. M. (Ladislaus IV Ludovica Maria). Posągi Appolina i Dyanny. Napis: Protegat ingressus... Spodem dwunastowiersz łaciński. A Boy figura. Falck incid. Fol. 

38. Arcus circa festivitatem Regiarum nuptiarum in medio Longae Plateae Gedanensis ereclus An. 1646. Na karyatydach oparty łuk słoneczny, pod nim słońce i miasto Gdańsk. U dołu: Inscriptio Arcus. Versus Occidentem. Versus Orientem. Po cztery wiersze Łacińskie. A. Boij Dantis delinea. Falck Pol. sculps. Fol. 

39. Brama tryumfalna na wjazd do Gdańska Maryi Ludwiki 1646 r. wystawiona z rysunku Adolfa Boya, na której odmalowane czyny Herkulesa w 6-ciu obrazach. Za A. Boyem sztychował J. Falck Fol. 

40. Similitudines emblematicae Arcus stylobatis insertae. Sześć medalionów z powyższej bramy, czyny Herkulesowe przedstawiających. A. B. del. F. sculps. Fol. 

41. Porta honoris quam Serenissimo, Potentissimo, Invictissimo Principi Vladislao VI (sic) Dei Gratia Poloniarum Regi etc. etc. Domino suo clementissimo Magno in sua Prussia hospiti errexit et obtulit Andreas Scoto Gedani. A. D. 1646. J. Falck fecit 1646. 8°. maj. 

U góry w owalu portret Władysława IV; na dwóch słupach herby Państwa. Rycina ta przywiedziona ze zbioru zakładu Ossolińskich we Lwowie przez J. I. Kraszewskiego, ma tamże niedopatrzony przezemnie podpis: Georg Foersterus excudit. Gdyby tak było, to rycina ta należałaby do zbioru wydań Foersterowych. Być takoż może, iż ów drugi wizerunek Władysława IV przez Falcka, który przytacza G. Pawlikowski, tą właśnie jest ryciną. 

42. Karta tytułowa do Jana Heweliusza Selenografia sive Lunae descriptio, Gedani 1647. Fol. A. Boy delineavit. J. Falck Polonus sculpsit. Przedstawia postacie Alhasena i Galileusza. 

43* Karta tytułowa do Jana Heweliusza Machina coelestis, Pars prima, Gedani 1673. Fol. - A. Boy delineavit. J. Falck sculpsit. 

Taż sama rycina powtórzona przy drugiej tego dzieła części i Pars posterior, r. 1679. Rycina ta przedstawia wizerunki w całych postaciach czterech Astronomów: Hipparcha, Ptolemeusza, Kopernika i Tycho Brahe. 

44. Civitatis Gedanensis Porta lapidea ad ingressum Plateae longae ab Architecto Abrah. Block anno 1612 extructa, et octo statuis a Petro Ringeringe sculptis ornata. Anno 1649. Caspar Tockhellen del. Jerem. Falck sculp. Fol. 

*44-51. Ośm posągów z powyższej bramy, przez Piotra Ringeringa rzeźbiarza wykonanych, wyobrażające ośm cnót w postaci niewiast. Jerem. Falck deline. et sculp. P. R. Fol. 

a) Prudentia. 1648. 

b) Pietas. 1649. 

c) Justicia. 1648.

d) Concordia. 1649. 

e) Pax. 1649. 

f) Libertas. 1648. 

g) Ubertas. 1649. 

h) Fama. 1649. 

Pod każdym dwuwiersz łaciński i niemiecki. 

52-77. Libellus novus elementorum Latinorum cum aeneis picturis usui Aurifabrorum inservientib. Invenit et edidit. Joh. Christian Bierpfaf S. R. M. Pol. et Suec. Aurifaber Aulicus nunc Civis Thorunen. Sculp. Jeremias Falck. Hamburgi. Spectabili et ingenioso viro Dn. Andrea Makensen Civi et Aurifabro Gedanensi amico suo observanter colendo dedicat autor. Fol. 

Rycin 26 przedstawiających wzory dla złotników, oznaczone każda: J. C. B. in. J. F. sculp. Dzieło dziś nadzwyczajnie rzadkie, a zowią te wzory alfabetem, bo wyobrażają szereg liter bardzo ozdobnie zrysowanych, jakoby dla użytku złotników w ich trybowanych wyrobach. 

78. La bibliothèque d’un Polonois. Wśród księgozbioru Pan Polski, przed nim druga osoba. Exemplarz przedgłoskowy w zbiorze Drezdeńskim. Zdaje się być kartą tytułową do jakiegoś dzieła. 

*79. Kobieta z gwiazdą nad głową a koroną w ręku i księgą na kolanach, siedząca na postumencie; poniżej dwoje dzieci płaczących. A. Boy inv. Falck sc. Fol. Zdaje się pomnik grobowy. 

*80. Karta tytułowa do dzieła: Andr. Max. Fredro Monita Politico moralia, Dantisci in Bibliopolio Foersteriano 1664. 16° A. B. J. F. Z rysunku A. Boya, rycina J. Falcka. 

*81. Prawdopodobnie jest takoż J. Falcka karta tytułowa do innego dzieła tegoż Andrzeja Maksymiliana Fredry, wydania Forsterowego: Gestorum Populi Poloni sub Henrico Valesio... Dantisci sumptibus Georgii Försteri... 1652. 4°. - Ta piękna rycina przedstawia króla siedzącego na tronie w pośród stanów. 

*82. Karta tytułowa do drugiego wydania powyższego dzieła, takoż Foerstera, r. 1660 w formacie znacznie zmniejszonym. Rycina ta sama, ale równie zmniejszona i z małemi odmianami; jest też mniej piękna. 

*83. 84. Karta tytułowa do dzieła: Georgii Ducis in Ossolin S. R. J. Principis, Comitis a Tenczyn Ossoliński Supremi Reg. Pol. Cancellarii Orationes... Dantisci sumpt. G. Försteri Bibl. Reg. A. 1647. 8°. Prześliczna ta rycina bezimienna, niebezzasadnie przypisywaną jest J. Falckowi . 

Pierwiastkowo wystawiony był na tej rycinie Ossoliński w postaci klęczącej, z pochyloną głową. Na żądanie zapewne jego, sztycharz przerobił główną postać Posła, wyobrażając go stojącym, a ta karta tytułowa przerobiona, oznaczona jest rokiem 1648. Pierwotne exemplarze musiały być poniszczone, albo w małej ilości odbite, są też wcale rzadkie; drugie są pospolitsze. 

85. Karta tytułowa do dzieła Andrzeja Lipskiego biskupa Krak. Practicae observationes, wydanego w Gdańsku przez Förstera 1648. 4°. Tę rycinę przypisuje Falckowi J. I. Kraszewski. 

86. Karta tytułowa do Sulikowskiego komentarzy, w Gdańsku u Förstera 1647. 4°. u góry tytułu trzy postacie królów Polskich. Przypisuje Falckowi J. I. Kraszewski. 

87. Karta tytułowa do dzieła Stan. Orzechowskiego Annales, w Gdańsku u Förstera 1643. 8°. Takoż przyznaje Falckowi Kraszewski. 

88. Karta tytułowa do dzieła: Histor. Lithuanae Pars prior, Gedani, Förster 1650. 4°, podobnie uznaje Kraszewski za robotę Falcka. 

89. Karta tytułowa do dzieła Simonis Starovolscii Polonia, Gedani sumptibus Georgii Försteri. 1652. 8°. Przypisywaną jest przez wielu Falckowi. 

Jak dalece wszystkie te Förstera Gdańskie nakłady przyozdobione były przez Falcka, pozostaje zawsze rzeczą przypuszczenia, wątpliwą. Wszakże Förster był wielce przedsiębiorczym wydawcą, zdolnych używający artystów. Tak samo jak Falck, pracował dla niego i W. Hond; mógł też i innym sztycharzom powierzać roboty, bezimiennie wydawane.

 90. Karta tytułowa do dzieła: Fasciculus Myrrhae... auctore A. R. P. Vincent. Caraffa Soc. Jesu... Prostant Lublini in offic. Georgii Försteri 1646... 12°. Ta rzadka rycina tytułowa, bez podpisu sztycharza, w zbiorze Pawlikowskiego, była ztąd na Wystawie Krakowskiej, uznana za niewątpliwą robotę J. Falcka. 

91. Hic flos rosarum Pragae ad Vistulam in horto P. Prum Bernardinorum repertus die 10. 

Augusti… S. R. M, ab iisdem Patribus praesentatus est... A. D. 1647. 4°. Kwiatek na gałązce; rycina bezimienna, w zbiorze Pawlikowskiego, uchodząca za robotę J. Falcka, a za taką ją ma też J. I. Kraszewski. 

92. W. Sejdel Nach. über Danziger Kupferstecher (w Neu-Preuss. Prov. Blätter. III. 166) utrzymuje, że Falck w Gdańsku sztychował także za malarzem tamecznym M. Thiel; lecz nie przywodzi żadnego z owych sztychów, a nam też wcale znane nie są. 

G. K. Nagler (Die Monogrammisten III. 907) przytacza rycinę z cyfrą J. F. związaną, wizerunku Jana III Sobieskiego, z napisem długi króla życiorys podającym. Spodem: Nürnberg und Frankfurt am Mayn bei Georg Scheurer Kunsthändler. Fol. Przypisuje Nagler tę rycinę Falckowi, lecz to jest mylne, bo Falck umarł wcześniej i nie mógł życiorysu do Sobieskiego portretu dołączać. 

*****

III. 

Sztychy Szwedzkie i Duńskie z lat 1649-1654, i późniejsze do r. 1662 w Hamburgu wykonane. (Wszystkie portrety owalne). 

*1. Serenissimo et celsissinio Principi ac. Dno. Dno. Carolo Gustavo, Comiti Palatino ad Rhe. Bav. Jul. Cli. et Mont. Duci, Comiti Veldent. Spanh. Marcae et Ravensb. Dno. in Ravens t. Sae. Rac. Mtis. Regnorq. Sueciae Praefecto exercituum armorq. per Germaniam Generalissimo, Dno. suo Clementissimo hanc suae Serenitatis effigiem coelo exsculplam, dedicat consecratq. Suae serenitati obsequentissime devotus J. Falckius. D. Beck pinx. J. Falck sculp, et excu. Cum priv. R. S. Stockholmiae 1649. 

*2. Cristina Regina. D. Beck pinx. J. Falck sculp. et excu. Cum priv. R. S. Stockholmiae. 1649. 

Głowa w lokach spadających; perły na szyi, i spięcie na piersiach z perłami. Tenże wizerunek podług Becka, lecz w kwadracie a nie owalu, znajdował się w zbiorze J. I. Kraszewskiego. 

*3. Illustrissimo et generosissimo Dno. Dno. Magno Gabrieli de la Gardie Comiti in Leckoo et Arensburg L. B. in Echolm, Dynastae in Habsal etc. S. R. M. Regnorq. Sueciae Senatori Gubernatori Generali Livoniae Dno. meo gratiosissimo humiliter offert dedicatq. J. Falckius. D. Beck pinx. J. Falck sculp. et excu. cum priv. R. S. Stockholmiae. 1649. 

*4. Lovys de Geer. D. Beck pinx. J. Falck sculp. Stockholmiae. 1649.

*5. Perillustri ac generosissimo Dno. Dno. Leonhardo Torstenstonio, Comiti in Ortala, L. B. in Wirista, Dno in Forstena Redsta et Rasigk, et Sae Rae Mtis Regnorq. Sueciae Senatori, Campi Mareschallo ac. Vest. Goth. Dal. Werm. Hallandiaeq. Gubernatori Generali, Dno. suo Benignissimo, hanc Sae Exe effigiem coelo exsculptam, dedicat consecratq ejusdem Exctiae humilis cliens J. Falckius. - D. Beck pinx. J. Falck sculp, et excu. cum priv. R. S. 1649. 

*6. Perillustri et generosissimo Dno. Dno. Sewedh Boot Libero Baroni in Herrelunda, Dno in Skaersholm et Myröö etc. S. R. M . Regnorumq. Sueciae Senatori et Camerae Consiliario, Dno. suo gratiosissimo hanc suae Excellae effigiem coelo exsculptam dicai dedicat consecratq. J. Falck. - A. Cooper pinx. J. Falck sculp, cum priv. R. S. Stockholm 1650. 

*7. Tenże z podpisem szwedzkim: Friherre Sewedh Both Sweriges Rikes Radh och Camaradh. - A. Cooper pinx. J. Falck sculp. cum priv. R. S. Stockholm. 1650. 

*8. Perillustri et generosissimo Dno. Dno. Gabrieli B. F. Oxenstierna L. Baroni in Mörby et Lindholmen, Duo. in Rosenbergh etc. S. R. M. Regnorq Sueciae Senatori et Thesaurano Magno, Wermelandiae Judici provinciali, Dno. sno gratiosissimo hanc suae Excellae effigiem coelo exsculptam dicat dedicat consecratq J. Falck. - D. Beck pinx. J. Falck sculp. et exc. cum priv. R. S. Stockholmiae. 1650. 

*9. Illustri ac Generoso Domimo Dno. Ruperto Duglassio S. R. M. Sueciae Militiae equestris Generali et Assessori Collegii Militaris Holmensis, Libero Baroni Haereditario in Huittinham, Dno. in Schälby, Zeven et Hochsätten etc. Dno. suo gratioso dedicat et offert. Je. Falck S. R. M. Chalcographus. - D. B. pin. J. F. sculp. et exc. cum priv. R. S. Stockholmiae. 1651. 

*10. Excellentissimus ac generosy Dny. Dny. Hammerstein S. R. M. Regnorq. Suediae Excubia. equestrium Praefecty Generalis etc. etc. - D. Beck pin. J. Falck sculp. et excud. cum priv. R. S. Stockholmiae. 1651. 

*11. Perillustri ac generosissimo Dno. Dno. Gustavo Horn, Comiti Biörneburgi, B. in Marienburgh, Dno. in Hering et Malta etc. S. R. M. Regnorq. Sueciae Senatori et Campi Mareschallo, Finlandiae Australis Judici Provinciali, Equiti Aurato, Dno. suo benignissimo hanc ejus Excelltiae effigiem coelo a se exsculptam humiliter offert dicat dedicatq. Je. Falck S. R. M. Sueciae Chalcographus. D. Beck pin. cum priv. R. S. Stockholmiae 1651. 

*12. Perillustri ac generosissimo Dno. Dno. Johani Christophoro de Königsmarck Comiti de Westerwick et Stegeholm, Dno. in Rodenburgh et Neuhaus, S. R. M. Regnorumq. Suediae Senatori, Campi Mareschalli Locumtenenti et Ducatuum Bremensis et Verdensis Gubernatori, Dno. sno gratiosissimo dedicat et offert Je. Falck. S. R. M. Chalcographus. - D. Beck pin. J. Falck sculp. et excu. cum priu. R. S. Stockholmiae. 1651. 

*13. Ilustri ac generoso Dno. Dno. Axelio Lillio Libero Baroni in Kijdes, Haereditario in Löfska, Lotz et Ottersberg etc. S. R. M. Regnorq. Sueciae Senatori Militiae equestris in Germania quondam Generali, Gubernatori in Pomerania, Misnia, Lipsia et Pleifsenburg, nunc vero Consiliario bellico meritissimo Dno. suo gratioso dedicat et offert J. Falck S. R. M. Chalcographus. - D. B. pin. J. F. sculp. et excu. cum priu. R. S. Stockholmiae, 1651. 

*14. Perillustri ac Generosissimo Dno. Dno. Arfrido Wittenberg Comiti in Neuburg, Libero Baroni in Loimejocki, Dno. in Yltis ac Yllestadh S. R. M. Regnorq. Sueciae Senatori Tormentorq. Bellicor. Praefecto Generali Dno. suo gratioso offert ac dedicat J. Falek S. R. M. Chalcographus. - D. B. pin. J. F. sculp. et excu. cum priu. R. S. Stockholmiae, 1651. 

*15. Taż sama rycina, ale z odmianą w podpisie: Illustri ac generoso Dno. Dno. Arfrido Wittenberg Libero baroni in Loimejocki, Dno. in Yltis ac Yllestadh, S. R. M. Regnorq. Sueciae Senatori, Tormentor. Bellicor. Praefecto Generali, ac Consiliario Bellico, Dno. suo gratioso offert ac dedicat J. Falck. S. R. M. Chalcographus. - D. B. pin. J. F. sculp, et excu. cum priu. R. S. Stockholmiae, 1651. 

*16. Illustrissimus et excellentissimus Heros Dno. Jacobi de la Gardie Comes de Locköö, Baro in Eckholmen, Dom. in Hopsal. Daghöön, Kolka, Kidha, Runsa et Arnöö etc. Eques Auratus etc. R. M. Regnorumq. Sueciae quondam Senator, Marscus, et Generalis Campiductor, Regii Militans Collegij Praeses et Judex Provincial is Uplandiae. J. Falck sculp. et excu. cum priu. R. S. Stockholmiae, 1652. 

*17. Perillustri et generosissimo Duo. Duo. Axelio Oxenstierna Comiti Moreae Australis, Libero Baroni in Kijmitho, Dno. in Fiholm et Tydoen, Equiti Aurato, S. R. M. Regnorumq Sueciae Senatori et Cancellario, nec non Judici Provinciali Norlandiarum Occidentalium, etc. etc. Dno. suo gratiosissuno hanc S(ae) Exc(ae) effigiem coelo exsculptam dicat dedicat consecratq Je. Falck. S. R. M. Sueciae Chalcographus. - D. B. pin J. F. sculp et excu. cum priv. R. S. Stockholmiae, 1652.

*18. Christina Regina Sueciae. D. Beck pin. J. Falck sculp, et excu. cum priv. R. S. Stockholmiae, 1653. Spodem wiersze łacińskie: Christina arctorum sydus... 

Głowa tylko we włosach, odzienie wyłożone gronostajami. - Na exemplarzu u mnie nie ma napisu głównego. Le Blanc II. 216 przytacza odmienny portret królowej z tego roku, z napisem: Königlichen Schwedischen in Teutschland geführten Kriegs ander Theil. Stockholm. 1653. in fol. 

*19. Taż w postaci Minerwy, czyli Pallady z palmą i sową na książkach. 6° wiersz: Pingere Suecorum numen... Sacrae Regiae Majestati Sueciae humillimo ac devotissimo animo offertur, dedicaturq a M. le Blond. - J. Falck sculp. et excu. cum priv. R. S. - Nie w owalu. 

Ta rycina jako publikacya le Blond, należy też do kollekcyi paryzkiej, lubo z czasu po odjeździe z tego miasta Falcka. 

*20. Serenissimo et potentissimo Principi ac Dno. Dno. Carolo Gustavo D. G. Suec. Goth. Vand. Regi, Magno Principi Finl. Duci Esth. Car. Bre. Ver. Stet. Pom. Cas. et Vand. Principi Rug. Dno. Ingr. et Wism. Nec non Com. Pal. Rheni. Bav. Jul. Cliv. et Mont. Duci, hanc Suae Reg(ae) May(tis) effigiem humilli: offert D. D. consecratq. R(ae) Maij(tis) humillimus et devotissimus Falck. 1654. - W pysznej ramie liściastej. 

*21. Perillustris et generosissimus heros, Dominus Pontus de la Gardie L. B. in Eckholm, Dijnasta in Kolka et Sundbij, Eques Auratus Exercitus Suetici Capitaneus Generalis, et Supremus Livoniae Gubernator. J. F. 1654. 

*22. Serenissimo et potentissimo Principi ac Domino Duo. Friderico III. Daniae, Norwegiae, Gothorum, Handalorumq. Regi, Duci Slesuici, Holsatiae, Stormariae et Ditmarsiae, Comiti in Oldenburg et Delmenhorst hanc sua Reg. May. effigiem humill. offert D. D. consecratq. R(ae) M(tis) humillimus et devotissimus Je. Falck. - Je. Falck R. S. Chalcographus sculp, et excu. Hamburgi, 1656. 

Wśród wieńca liściastego owalnego.  

*23. Serenissimus et celsissimus Princeps ac Dominus Dn. Fridericus Haeres Norvegiae, Dux Slesvici, Holsatiae, Stormarcae, el Dithmarsiae, Comes in Oldenburg in Delmenhorst. - J. Falck s. Czterowiersz: Fridericus Princeps quo non clementior alter…. Fol. 

*24. Hans Schack Serenissimi Daniae Norvegiae etc. Regis Supremus belli Imperator. Aetat. 52. an. 1662. (napis dokoła wizerunku) 4° wiersz łaciński: Martia Cimbrorum - i 4° wiersz niemiecki: Der tapfere Cimberhelt - Heroi optimo… ponit Paulus Tscherning. - C. van Mander pin. J. Falck sculp. 

Karól van Mander był malarzem nadwornym duńskim, a Schack generałem duńskim.

*25. Napis dokoła popiersia: Johannes Ulricus de Wallich Vinaria Thuringus Sae Regae Majtis Sueciae Secretarius 1662. G. Dittmaers pin. J. Falck sc. Spodem herb i 8° wiersz: Hos vultus haec laetae…. 

*26. Serenissimo ac celsissimo Principi ac Dno. Dno. Adolpho Johanni Comiti Palatino de Rhe. in Bav. Jul. Cli. el Mont. Duci, Comiti Veldent. Spanh. Marcae et Ravansb. Dno. in Ravenst. S. R. M. Regnorumq. Sueciae Fraefecto Camerae ac Vent. Goth. Dal. Werm. Hallandiaeq. Gubernatori Generali, Dno. suo clementissimo hanc Suae Serenitatis effigiem coelo exsculptam dedicat consecratq. Suae Serenitati obsequentissime devotus J. Falck. 

Brat Króla Szwedzkiego Karola Gustawa. 

27. Tenże. Johannes Adolphus Comes Palatinus. D. Beck pinx. 

28. Comes de Arnsburg. Beck pin. J. Falck. 

Tej ryciny nie widziałem; być może, że to jest ten sam wizerunek Gabryela de la Gardie, który przytoczony był wyżej. Zostaje wątpliwość do sprawdzenia. 

*29. Illustrissimo Domino Dno. Petro Brahe, Comiti Wisingsborg, L. B. in Caiana, Dno. in Rijdboholm, Lindholm, Brahelinda et Bogsund, R. S. Senator i Drotzeto, Judicii Regii Summo Praesidi, Legifero Wesmanniae, Montanorum ac Dalekarliae, nec non Magni Finlandiae cum Orieniali Botnia et Allandia, Generali Gubernatori humiliter dicat, dedicat, consecratq. J. Falck 

30. Ticho Brahe, Astronom. - Non haberi sed esse. Dwunastowiersz łaciński; Incola terrarum Barlaeus. J. Falck f. - Sztychowany w Hamburgu. 

*31. Illustrissimo et excellentissimo Dno. Dno. Carolo Gustavo Wrangelio Comiti in Salmis. L. B. de Lindenburg, Domino in Schookloster, Bremeruerde, Wrangelsburg, Spicker et Rosforp, S. R. M. Regniq Sueciae Senatori, Campi Mareschallo, nec non Status Maritimi ut et Classis totius Regni Vice Ammiralio, Dno suo clementi officiosifsime offert et d. Jeremias Falck. D. Kloeker pinx 1655. - Duży portret konny, sztandary, wojsko, bitwa. 

32. Prince Contrand Duc de Mechelburg. - D. Cloeker pin. (Catal. de Winckler III. 333.) J. Falck scu. 12°. 

33. Nie nazwany wizerunek Karola XI Króla Szwedzkiego. - D. Kloecker von Ehrenstrahl p. J. Falck (R. Weigel, Kunstkatalog XXIV, 55. Nr. 18951). Owal. 

34. Molier. J. Falck scu. D. Cloeker pin. 

Tak oznaczona rycina w jednym ze zbiorów paryzkich; jednak jest to dla nas rzeczą wątpliwą, żeby to był wizerunek Moliera. 

Dawid Kloecker von Ehrenstrahl szwedzki nadworny malarz. Powiada Nagler VII, 65. że za nim sztychował między innymi takoż J. Falck. Być może, iż jest i więcej wizerunków tego malarza, sztychowanych przez naszego artystę. 

35. Dominus Janus Juoll liber baro de Juling…. B. Vaillant malował. Tę rycinę przywodzi Le Blanc II. 215. Zdaje się należy do Szwedzkich. 

36. Karta tytułowa z napisem: Koeniglichen Schwedischen in Teütschland geführten in Kriegs, Ander Theil. Stockholm betruckt und verlegt durch Johannem Janssonum Regium Typogr. 1653. - Bourdon deline. Falck sculpsit. 

Gustaw Adolf w obłokach na orle podaje maczugę Krystynie. Geniusz sławy ryje napis. 

Bruillot Dict. des Monogr. II. 188. utrzymuje, że Falck sztychował za malarzem Sebastyanem Bourdon; tak samo przed tem twierdził Fuessli str. 126. tudzież Bazan I. 208. Powyższa rycina jest jedyną Falcka znaną nam za tym malarzem. Być wszakże może, że były i inne. 

G. K. Nagler (die Monogrammisten III. 930.) powiada, że na portretach i innych rycinach Falcka, znajdują się niekiedy jego cyfry J. F. v. S, a tłomaczy to von Stockholm. Na żadnej rycinie Falcka nie zdarzyło mi się widzieć takiego znaku. Nadto powiem, że Falck zawsze po łacinie się podpisywał i znaczył, a nie po niemiecku. Musi się więc tu mylić Nagler, a to S. znaczy prędzej sculpsit, zaś v. może źle dopatrzone.

IV. 

Sztychy wykonane w Holandyi i Hamburgu, z lat 1655 do 1663. Portrety: 

1. Hugo Eberhardus Cratz. 

*2. Joannes Mueller SS. Theol. D. R. Ministerii Senior Ecclesiae Petro - Paulanae Pastor Schol. Inspector Hamburgi An. Chr. 1656. aetatis 59. (napis dokoła owalu) G. Dittmaers pin. J. Falck sculp.— 4° wiersz Ostermanna: Quam cathedrae Saxo…. Fol. 

*3. Christianus Woldenbergius Crempo - Holsatus. Phii. I. V. D. et P. P. Rostochi. Anno aet. 36. 1657. (napis wkoło owalu). - F. de Neys delin. J. Falck fe. Hamburgi. - 6° wiersz Woldenburgiades sic ora…. A . Tscherningius. - Fol. małe. 

*4. Wilhelm Blaeu. - J. Falck f. Owal. Fol. Jest u mnie exemplarz przedgłoskowy, tylko spodem jedyny podpis sztycharza. Pod wizerunkiem, gwoździkiem przybita niby kartka do napisu. Jest to ryciny tak zwany pierwszy stan, premier etat. 

*5. Guilielmus Blaew. Indefessus agendo. (na owalu). J. Falck sculp. Spodem w miejsce startój kartki 14° wiersz Barlaeusa: Hipparshos antiqua…. Fol. 

6. Guilielmus Bleu Astrologus et Typographus Amstelodamensis. - Indefessus agendo (na owalu). - J. Falck sculp. 1645. Spodem 14° wiersz jak wyżej: Hipparchos antiquo…. Fol. Jest to trzecia odmiana ryciny. 

7. Die Herzogin von Massavia, siedząca (Pani Guin, przyjaciółka Karola II Króla Angielskiego). Z obrazu Piotra von der Fees, zwanego Peter Lely. (Przywodzi J. C. Schultz, Ueber altert. Gegen. in Danzig 1841. str. 56). 

*8. M. Hartuicus Wichelmannus Lunaeburgensis. Philosophus insignis, aetatis suae 35. - J. Falck Polonus sculp. - P. Westpfahl pinxit. - Spodem dwuwiersz: Ecce Wichelmannum facie.... Simon Dach Poes P. P. 8°. 

Filip Westpfal malarz królewski. 

*9. Illustrissimo et excellentissimo Dno. Dno. Joanni ab Houerbecke in Eichmedien Baranowem Geyerswalde et Domkow Dno et Haeredi. Serenissimi Electoris Brandenburgia Consiliario Status intimo, Electoratusq, Dapifero haereditario Hohenstainensi Praefecto, et ad Tractatus Polono - Sueticos Legato Pleniopolentiaro Extraordinario Pri. - Na ramie: Innoxius atterit hostes - 1660. Pod popiersiem herb dzielący napis. - D. Schultz pinx. J. Falck sculp. Owal. fol.  

10. Sermeda Joannes Curvus, Medicus. Felix de Costa malował. (Przywodzi Ch. Le Blanc, II. 216). 

Obrazy mistrzów Włoskich, Flamandzkich it. p. 

Ryciny z obrazów galeryi Gerarda Reynst, zbioru zwanego le Cabinet de Reynst (z lat 1655-1663). 

Gerard Reynst, jak to powszechnie wiadomo, Burmistrz Amsterdamski, był posiadaczem tamże bardzo znakomitej galeryi. Zamierzył ogłosić ją w sztychach, a do tego użył kilku biegłych rytowników, między którymi obecnego wtedy w Amsterdamie Falcka. Już od r. 1655. pracował Falck czynnie do tego wydawnictwa, które i po nastąpionej śmierci samego Reynsta, przez jego wdowę posuwane było dalej, a najwięcej rycin wykonywał Falck. Zbiór ten otrzymał tytuł: 

Variarum imaginum a celeberrimis artifiicibus pictarum caelaturae, elegantissimis tabulis repraesentatae. Isie picturae partim extant apud viduam Gerardi Reynst, quondam hujus urbis Senatoris et Scabini, partim Carolo II. Britaniarum Regi a Potentissimis Hollandiae Westfrisiaeque Ordinibus dono missae sunt. Amstelodami. 

Wiadomość szczegółową o tem wydawnictwie przekazał Heinecke, w dziele: Idée générale d’une collection complette d’estempez. Leipzig et Vienne 1771. str. 82. i dalsze. Powiada, że było w niem rycin z obrazów sztuk 33. Na nieszczęście ten zbiór czyli Gabinet Reynsta. nigdzie dziś podobno w zupełności nie znajduje się dochowany. W zbiorze rycin Drezdeńskim jest on z kartą tytułową, lecz nie całkowity; w zbiorze Berlińskim jest exemplarz przedtem Naglera, rycin 34 obejmujący; Pan Clément w Paryżu miał dwa aż exemplarze z tytułem, atoli także wcale nie zupełne. Gdzieindziej równie nie zdarzyło mi się widzieć go w stanie niewątpliwego kompletu, zwłaszcza że dzieło samo nie miało swego spisu. Ztąd niemożna też dziś z pewnością powiedzieć, wiele i które ryciny do tego zbioru wykonał nasz rytownik Falck. Różni rozmaicie je przytaczają: A. Hagen twierdzi, że ich było 15; zdaje się iż było ich więcej. Po zbiorach i w handlu, łatwo ryciny Falcka z obrazów mistrzów, jako do Gabinetu Reynsta należące, uważają. Jakkolwiekbądź, w takiej wątpliwości, upewnienie się czyli ta lub owa rycina Falcka należała rzeczywiście do zbioru Gabinetu Reynsta, mniej jest dla nas ważne; dość że wiemy, iż jest jego dziełem, i za którym malarzem wykonana. Przytaczamy tu z kolei wszystkie te jego sztychy, do Gabinetu Reynsta z pewnością, czy nawet wątpliwie przypadające. 

*1. Abr. Bloemaert. - Jan Chrzciciel każe na puszczy do ludu. - A. Bloemaert pinx. J. Falck Polonus sculp. 1661. Fol. wielkie. 

*2. Michel Angelo Amerigi da Caravaggio. Cyklopy w kuźni. - Miegelangelo da Caravagio inventor. - J. Falck Polonus sculp. Fol. 

3. Antoni van Dyck. - Chrystus na krzyżu, którego napawa żółcią siepacz. Spodem napis: Hic mors vita et amor.... Herb. - Ant. van Dyck inventor. Jerem. Falck sculp. - Fol.  

*4. J. Fr. Barbieri, il Guercino da Cento. - Semiramis otrzymuje wiadomość o wybuchu buntu w Babilonie. - (bezgłoskowy) Guercin del Sento pinx. J. Falck sculp. F. de Witt excud. - Fol. poprzeczne. 

5. Tenże. - Estera i Mardochai. 

*6. Tenże. Koncert z 4 osób; pół postacie. - Guercin del Sento pinx. J. Falck (bezgłoskowy) sculp. - F. de Witt excudit. Fol. poprzeczne. Przecie F. Faber, Convers. Lex. V. 101.; i R. Weigel XIII. 40. przypisują obraz malarzowi Giorgio Barbarelli Giorgione, 

3. Michał Anioł Corregio. - Złożenie Chrystusa do grobu. - Michael Angelo Corregio pinxit. J. F. sculpsit. Dwaj mężczyźni niosą po schodach ciało Chrystusa; w tyle trzy Marye. Fol. 

Ta bardzo rzadka rycina, w zbiorze Pawlikowskiego inną jest od przywiedzionej wyżej Złożenia do grobu, wydania le Blond le jeune. 

8. Jakób Jordaens. - Satyr z koszem owoców, Faun i Nimfa, czyli też Strzelec i Flora. Fol. Tej ryciny mam późniejsze odbicie. Jacques Jordaens invent. et pinxit. S. à Bolswert sculpsit. W spisie sprzedażnym Lipskim Rudolfa Weigla z r. 1853. d. 18 Maja str. 25. jest tak nazwana; “Das Bacchanal, oder Silen, Satyr und Nymphe, nach J. Jordaens, zweiter Abdruck mit S. à. Bolswert’s Namen”.

*9. Tenże. - Stara zalotnica strojąca się przed zwierciadłem, w którem się widzi; (przedgłos) pierś obnażona zwisła, w rękach trzyma kwiaty; dwie służące ją stroją. - 4° wiersz Hollenderski: I let deaht saem…. Fol. Tej ryciny jest wiele exemplarzy przedgłoskowych, a przypisują ją takoż malarzowi Janowi de Lys. 

*10. Jan van Lys. - Biesiada osób obojej płci, obraz zwykle zwany Bordel. (przedgłos.) Fol. poprzeczne. 

*11. Tenże. Mężczyzna i kobieta śpiewający czy śmiejący się. Młodzieniec dzwoni nożem w szczypce kominowe. J. Falck Polonus. Fol. 

12. Tenże. Narodzenie Chrystusa. 

*13. Guido Reni. - Pictoria Ars. Niewiasta siedząca z paletrą w ręku, wieńczona przez Amorka Fol.  

*14. Andrea Vannuchi del Sarto. - Matka Boska (z welonem spływającym z głowy). Dzieciątko Jezus i S. Anna. Fol. Przepyszna rycina; podług innych z Rafaela, albo Giulio Romano. 

Tej ryciny posiadam odbicie pierwotnego kwasorytu Falcka, pracy wstępnej do wykończonego następnie sztycharskiego tworu. 

*15. J. Tintoretto. - Ezau sprzedaje pierworodztwo Jakóbowi. - J. Tintoretto pinx. J. Falck Polonus sculp. A. 1663. Fol. poprzeczne. Tę rycinę zowią także Strzelec z zającem, a ztąd zachodzić może błąd w odróżnieniu jakoby dwóch oddzielnych rycin, kiedy to jest jedna i ta sama, na której Ezau przedstawiony jest jako Strzelec z zającem upolowanym w ręku. W spisie sprzedażnym R. Weigla, w Lipsku d. 14. Czerwca 1865 r. malarz nazwany jest: G. Honthorst. p. 

*16. Tiziano Vecellio. - Chrzest Chrystusa. - Tician pinx. na rycinie. Arkusz wielki.  

Tę rycinę przypisują Falckowi. 

*17. Paulo Cagliari Veronese. - Nawiedzenie pasterzy. P. Caliari Pinxit. - J. Falck Sculpsit. - F. de Wit Excudit. Fol. Z exemplarzy przedgłoskowych, mienią różni malarza mylnie: Titiano Vecelli, Giac. Bassano. 

*18. Tenże. Chrystus upadający pod krzyżem. - P. Veronese Pinxit. J. Falck sculpsit. F. de Wit excudit. - Fol. - Figur 14 z przodu klęcząca niewiasta, S. Weronika trzyma w obu rękach przed Chrystusem rańtuch. Z exemplarzy przedgłoskowych przypisują obraz takoż: Giac. Bassano, Andr. Schiavone i Domenichino Zampieri.

Inne ryciny obrazów

*1. Mikołaj Berghem. - America. - J. Falck sculp. Na arkuszu wielkim. Heinecke, Dict. des artistes II. 520. powiada, że ta rycina jest przedtytułową, (frontispice) do jakiegoś dzieła. 

2-5. Tenże. - Cztery części świata. W postaciach ludzkich, ozdobione zwierzętami. Cztery ryciny. Fol. 

W spisie rycin za M. Berghemem wykonanych, widzimy u Heineckena, że do atlasów i map robił rysunki części świata w postaciach ludzkich. Powyższe takoż pewno z jego pomysłów są sztychowane. 

*6. Jan de Lys. - Wizya S. Piotra. - Johanes Lis pinxit. - Nicol. Vischer. excud. Cum Privilegio Ordinum Hollandiae et Westfrisiae. - Napis: Petrus in mentis excessu…. Fol. Mikołaj Vischer nakładca, Kunsthändler. 

*7. Tenże. - Wizya S. Pawła. Odpowiedni tamtemu. Fol. 

W Gabinecie rycin Drezdeńskim te dwie ryciny włączone do Gabinetu Reynsta, niektórzy inni także je do tego wydawnictwa zaliczają, lecz zdaje się to nam błędne. Gw. Pawlikowski mówi o dwóch rycinach odmiennych S. Piotra podług Van Lys, przez Falcka; atoli myli się w tem, biorąc rycinę S. Pawła za drugą S. Piotra. 

8. Erazm Quellinus. - Minerwa czyli Pallas z dzidą i tarczą. - Je. Falck sculp. aqua fort. 1656. Er. Quellinus delin. Fol. małe. - Jedyny kwasoryt jego roboty. 

*9. Eneasz Salmeggia il Talpino di Bergamo. - S. Jan mający napawać baranka. 4° wiersz: Hinc fons inde Agnus.... Eneus Salmutia Bergo inven. Arkusz mały na poprzek. Podpisu sztycharza brak, ale przypisują Falckowi. 

10-11. Joachim von Sandrart. Ze zbioru 12 miesięcy, dwa są FaIcka: 

a) Joanuarius. Starzec w futrze grzeje się przy kominku; na stole otwarty kalendarz z rokiem 1645. 8° wiersz C. Barlaeusa: Janus adest.... Joachimus Sandrart pinx. et excudit Amstel. - Jer. Falck sculpsit. Fol. małe. 

Na niektórych exemplarzach późniejszych odbić dodatek: Zu finden in Nürnberg bei Funcken set. Sohn. 

b) Martius. Rybak z fajką w ustach, przed nim leżą ryby i inne morszczyzny. 8° wiersz: Martius hic a Marte.... Joachimus Sandrart Pinxit. - Jer. Falek sculpsit. Fol. małe. 

Na innych exemplarzach przy podpisie Sandrart a dodane są jeszcze słowa: et excudit Amstel. Jest ta sama rycina ale odwrócona z napisem: Gerard Valck; może naśladował Jeremiasza Falcka. Tych wszakże dwóch rytowników za jedno brać i z sobą mieszać nie należy, a pracowali oba prawie współcześnie. 

*12. Tenże. Dies. Młodzieniec z kwiatami na głowie i w ręce prawej, w drugiej trzyma palącą się świecę. 8° wiersz: Pulchra Dies.... Joachimus Sandrart Pinxit. - Jer. Falck sculpsit. Fol. małe. 

13. Taż rycina, w nieco mniejszym rozmiarze. Nagler a za nim Kraszewski mylą się mówiąc, że Falek sztychował Noc Sandrarta, rycinę odpowiednią do Dnia; bo właśnie sztychował Dzień, a nie Noc. 

*14. J. Tintoretto. - Wymordowanie dzieci w Betleem. - Hoc Jacobi Tintoretti in. pict. Bez podpisu sztycharza. Fol. poprzeczne. Rycina rzadka, uchodzi za dzieło J. Falcka. (Miethke et Wawra, Spis sprzedaży rycin w Wiedniu, 27 Marca 1865. str. 47.) Jest w moim zbiorze; może należy do Gabinetu Reynsta. 

15. Flora. Kobieta z głową uwieńczoną w kwiaty, popiersie. - J. Falck sculp. - A. Blooteling excudit. 4°. U mnie egzemplarz kolorowy. 

16. Zaślubienie S. Katarzyny z Dzieciątkiem Jezus. Matka Boska trzyma Dziecię, S. Katarzyna klęcząca, S. Jan mały podaje pierścionek. W tyle S. Józef i Aniołowie przygrywający. Fol. 

Ta rycina w przedgłoskowych exemplarzach znana, przyznawaną jest Falckowi podług obrazu Titiana czy Corregio . Może należy do Gabinetu Reynsta. 

17. S. Catharina virgo et martyr. - N. Lauers exc. Święta stojąca, trzyma w jednej ręce różczkę palmową, w drugiej miecz i koło. 

Jest w zbiorze Pawlikowskiego, uznawana przez niego za niewątpliwe dzieło Falcka. 

*18. Święta rodzina. Matka Boska siedząca trzyma Dziecię Jezus, którego prawa noga wsparta na poduszce, S. Jan odziany w skórę podaje Jezusowi owoce w części owej skóry trzymane, S. Anna klęczy, w głębi S. Józef siedzący. - Tę rycinę z exemplarzy bez podpisów przypisują Falckowi, wliczając ją do Gabinetu Reynsta. 

*19 Starożytnik. Różne porozstawiane posągi, na stole medale i księga. Fol. poprzeczne. 

Jest u mnie exemplarz przedgłoskowy, takiż w zbiorze Drezdeńskim, a tamże zamieszczony w Gabinecie Reynsta. Rycina przypisywana Falckowi. 

20-37. Aufzug etzlicher Amazonischen Heldinen. 1655. J. Falck excudit Hamburgi. 16°.  Ośmnaście małych rycinek. 

38-56. Diverses exercises de Cavalerie. A. Hambourg chez J. Falck. 

Dziewiętnaście małych rycinek. 

Dwa te niezmiernie rzadkie dziełka, znajdują się w prywatnym zbiorze A. C. w Paryżu. W obu rysunek i rylec ten sam, a rycinki tak są do siebie podobne, że tylko długością stroju kobiet rozróżnić można oba zbiory. Na każdej rycince dwie lub trzy osoby zbrojne na koniach. 

57-72. Novae et exquisitae Florum Icones hujus generis artium cultoribus perutiles maxima cura delineatae et tabulis aeneis incisae per Jeremiam Falck. Hamburgi An. 1662. T. Amsterdam gedruckt by Fredrick de Wit in der Kulverstraet bij den Dam in de Witte paskaert. 8°. 

Sztuk z tytułem 16. Dzieło to znajduje się w zbiorze Drezdeńskim i Pawlikowskiego. 

73-88. Verscheyde Nieuwe Tulipen en andere Bloemen. Gedruckt tot Amsterdam, by Frederick de Widt, inde Culverstraet by den Dam, inde Witte Pas Caert. Bez roku i podpisu sztycharza. 16 rycin prześlicznych 8°. z kartą tytułową, numerowanych 1-16. Uchodzą za roboty J. Falcka (M. Bermann w Wiedniu), czego prawdopodobieństwo poświadcza dzieło poprzednie, takoż w Amsterdamie przez Fryd. de Witt wydane. Sam wszakże tytuł, czyli pierwsza rycina, ma być podobno C. Vischera. 

89-101. Do dzieła: Des ehren und hocherlauchten P. Alphonsi Rodericii S. J. Uebungen christlicher Tugenden und geistlicher Vollkommenheit. Gedruckt zu Cöllen, in Verlag Joannis Weidenfelts S. Wittib. Cum privil. S. C. M. anno 1666; tytuł i 12 rycin do textu, są dziełem J. Falcka, lubo nie na wszystkich jest podpisany. 

a) Karta tytułowa bez podpisu.

b) Spodem napis: Gesang-Buch. J. Falck sculp. 

c) Gebet-Buch. J. F. 

d) Danksagung. Falck. 

e) Das tägliche Morgen- und Abendopfer. J. F. 

i) Ewangelia. J. F. 

g) Passion. J. F. 

h) Unterschiedliche Bitte und Gebete. J. F. 

i) Communion.

k) Krieg. - Sterben. - Theuerung. 

l) Die Hauptstände. 

m) Reise. - Ungewitter. - Krankheit. 

n) Todes-Both. - Collecten.  

Te bardzo rzadkie ryciny znajdują się w zbiorze Pawlikowskiego, a były zapewne ostatnią robotą pracowitego artysty, gdyż książka wydana r. 1666 po jego już zapewne śmierci wyszła. 

Ogólne zebranie znanych obecnie dzieł rytowniczych Jeremiasza Falcka: 

Sztychy‎ ‎Paryzkie‎ ‎z‎ ‎lat‎ ‎1641‎-1646‎ - ‎173.

-‎ ‎Gdańsko-Polskie‎ ‎od‎ ‎r.‎ ‎1647‎-1663‎ ‎- ‎92.

-‎ ‎Szwedzkie‎ ‎i‎ ‎Duńskie‎ ‎od‎ ‎r.‎ ‎1649-1662 - ‎36.

-‎ ‎w‎ ‎Hollandyi‎ ‎i‎ ‎Hamburgu‎ ‎z‎ ‎lat‎ ‎1655‎ -1663‎ -‎ ‎129.

razem‎ ‎sztuk‎ ‎430.

Rodzina Jeremiasza Falcka, Gdańscy Falkkowie. 

W dodatku do wiadomości o pracach rytowniczych tego naszego znakomitego artysty, przydaję o jego rodzinie Gdańskiej treściwe wspomnienia: 

Michał rodem z Torunia, gdzie był profesorem w Gimnazyum, przeniósł się do Gdańska i był tu Pastorem. Tegoż syn: 

M. Michał, urodzony w Gdańsku r. 1622, tu też zmarły r. 1676 jako Pastor S. Katarzyny, przedtem Professor i Bibliotekarz. 

Drugi zdaje się syn Michała, a starszy, Jeremiasz sztycharz, ur. w Gdańsku r. 1619, zmarły podobno w Hamburgu po r. 1663. 

M. Michał miał dwóch synów: 

Jana Pastora w Gdańsku u S. Katarzyny ur. r. 1652. 

Nataniela Doktora Teologii i Professora, ur. w Gdańsku 1663, zmarłego r. 1693 w Szczecinie.

M. Michał i jego syn Nataniel byli ludzie uczeni, których dzieła przywodzi Andrzej Charitius: Commentatio historico literaria de viris eruditis Gedano ortis. Vitembergae 1715 . 4°. 

Jan miał syna: Jana Michała Prawnika Gdańskiego, urodzonego tamże r. 1687, zmarłego w Gdańsku 1712 r. 

Wizerunki sztychowane Gdańskich Falcków.

*1. M. Mich. Falck, ad D. Cathar. Pastor, et Philosoph. quondam P. P. ac Bibliothecari. Gedanensis. Adr. Stech delin. Jo. Ulrich Krauss. 8°. Owal. 

* 2. M. Mich. Falck Pastor Catharin. et olim Professor P. A. C. 1676. aetatis 54. Miniserii 24 . (napis wkoło ramy). Spodem 4° wiersz: Cui Sophie pectus…. moestissim. ser. Fili.... J. F. G. A. Stech delin. J. Saal F. 4°. Owal. 

3. Tenże, Benszheimer sc. 

*4. Nathanael Falck Theol. D. ejusdemq Prof. Primari. ad D. Mariae Pastor et Praepositus Stetinensis. - Nat. Gedan. A° 1663. d. 22/11 Octobr. Denat. Stetini A° 1693. d. 28/18  Aug. - Spodem herb. Andr. Stech delin. Leonhard Heckenauer scul. Aug. Vind. Owal. fol.

*5. John. Michael Falck J. U. C. nat. Gedani A° 1687. denatus ibidem 1712. 4° wiersz: Ein Preis…. Filio primogenito moestissimus P(ater) Joh. Falck Past. Cath. Gedani A° aet. 60. Minist. S. 33. - D. Klein pinx. Anno 1712. Bernigeroth sculps. Lipsiae 1712. Spodem herb, ale inny od poprzedniego. Owal. fol.

Jeremiasza, jak się rzekło, wizerunku ani sam, ani też nikt inny nie rytował, tak że oblicze jego zupełnie jest dziś nie znane. 

Filipowicz Jan

Rytował we Lwowie, od r. 1745 do 1763, gdzie był zarazem drukarzem, a należy do sztycharzy lepszych, zwłaszcza w rycinach z dziejów Pisma S.. gdyż rysunek jego zaleca się większą poprawnością. Przebywał także w Lublinie, gdzie niektóre ryciny wykonał. Rytował mnóstwo wizerunków Świętych, które się rozchodziły łatwo, jest też kilka jego portretów osób współczesnych. 

1. Najś. Panna Berdyczowska. Corona aurea super caput ejus. U dołu procesya Duchowieństwa, lud i wojsko. J. Filipowicz sc. Leopol. Fol. 

2. Statua P. Jezusa Nazareńskiego w kościele Teofilpolskim.... Joan Filipowicz sculp. Leopoli. Fol. 

*3. Trójca święta pod którą Święci. Te omnes Sancti et Electi voce confitentur unanimes, Beata Trinitas, unus Deus. Brev. Rom. in festo OO. SS. J. Filipowicz sc. Fol. - Należy do lepszych. 

4. Vera effigies B. V. Mariae immac. Conceptae in Eccl. Premisliensi. Ord. min. S. Francisci.... Fol. 

*5. Wizerunek cudownego obrazu Niepokolanie Poczętej Ns. Maryi P. w kościele WW. OO. Franciszkanów w Przemyślu.... J. F. 8°. 

6-7. Imago Thaumaturgae B. V. Mariae a S. Luca depicta. Leopoli in Eccl. PP. Ord. Praed. 8°. Są dwie ryciny: jedna ze S. Dominikiem i Hiacyntem, inna z Archaniołem Michałem i Lwem. 

8. Wizerunek obrazu cud. N. Maryi Panny w kościele Łuckim OO. Dominikanów…. 8°

*9. Thaumaturga Imago B. V. Mariae in Monte Snti Rosary Ord. Praed. Coronata à Benedicto XIII. Filipowicz sc. 8°. 

10. Effigies miraculosa imaginis Mariae in aranis oppidi Tomasoviensis.... 8°. 

*11. Prawdziwy wizerunek dawnego y w łaski obfitującego obrazu Ns. Maryi Bolesnej od S. Jana Kapistra. z Włoch do Polski przyniesionego w r. 1452, a przez B. Jana z Dukli kościołowi Lwowskiemu WW. PP. Bernardinek ofiarowanego r. 1482. - J. F. 8°. 

12. B. Josephus Calasantius.. .. 8°. 

13. S. Ignacy Loj. Virgam virtutis tuae emittet Dominus 8°. 

14. Wielebna Matka Teresa a Jesu, na świecie Maryanna Marchocka, karmelitanka bosa, Polka…. 8°. 

15. S. Jan Nepomucen. 8°. 

16. Prawdziwy wizerunek łaskawego obrazu Najś. Maryi Panny szkapl. u WW. OO. Karm. bosych w Lublinie. - Joan. Filipowicz sc. Lubli. 

17. Prawdziwy wizerunek Najśw. Maryi Pocieszenia u OO. Karm. bos. w Lublinie. J. F. sc. - 8°. 

18. Matka Boska cudowna u OO. Dominikanów w Lublinie. 8°. 

19. Jezus przybijany na krzyżu. - Rycina udatna. 

20. Cudowny obraz pod Krasnobrodem: S. Dominik i S. Hiacynt. 8°.

21. Vera imago…. M. B. Berdyczowskiej, Mittebunt coronas suas. 8°. 

22. Taż. Mater divinae gratiae. 8°. 

23. Matka Boska u Bernadynów w Zasławiu. Tu gloria Hieruzal. 8°. 

24. Matka Boska Szkaplerzna. Refugium peccatorum. 8°. 

25. Matka Boska ze S. Aleksandrem Biskupem i S. Różą de Lima. - Przypisanie: Wielm P. Róży Gurowskiej Stolnikowej Drohickiej.... ofiaruje X. J. O sowiecki. 1742. - J. Filipowicz sc. Lublini. 

26. Anioł z krzyżem; lud idący na górę krzyżami zasadzoną. Qui non accipit crucem…. 8°. 

27. Nawiedzenie. 8°. 

28. Narodzenie Chrystusa. 8°. 

29. Znalezienie Jezusa między Doktorami. 8°. 

30. Biczowanie. 8°. 

31. Zmartwychwstanie. 8°. 

32. Zesłanie Ducha Śgo. 8°. 

33. S. Josephus. 8°. 

34. S. Vincent. a Paulo. 8°. 

35. S. Clemens Romanus. 4°. 

36. Zalusciana publica et prim a in Regno Poloniae Bibliotheca. - Wnętrze księgozbioru; herb Junosza. 4°. 

37. Herb. Trinae Stemma Domus…. Fol. 

38. Godła pod herbem Saskim. 8°. 

39. Herb podtrzymywany przez dwóch Aniołów, nad nim kapelusz kardynalski. 8°. 

40. Herb. Pes soleae Falsc.... 8°.

41. Karta tytułowa do Ruskiego Leiturgikonu, z widokiem kościoła Poczajowskiego Fol. 

42. V. Servitus Dei Fabianus Premyslien. O. P. Provin. Rus. exprov. S. T. Mag. et Praed. eximius... 8°. 

43. V. S. D. P. Raphael Chyliński Ord. Min. Conv. nobilis Polonus... Owal. 4°. 

44. Stefan Studziński. 1753. 8°. 

45. Atanazy Szeptycki Arcyb. Kijowski. Do jego panegiryku pośmiertnego: Via aeternitatis. Leopoli. 1747. Fol/ 

46. V. Anna de Omiecińskie. Zakonnica. 

47. Ill. et. Exc. DD. Anna de Ossy Wielhorska Castell. Volhyn. - Owal. 8°. 

48. Joan. Casim. Denhoff S. R. E. Cardin. - Owal. 8°. 

49. Leo Szeptycki Ep. Leopol. 8°.

50. Princeps. Januss. Lubartowicz Sanguszko. 4°. 

51. Karta tytułowa do dzieła G. Dobrowiejskiego Historya Święta. Lwów. 1753. 4°. 

Folin Bartłomiej.

Sztychował w Warszawie za czasów króla Stanisława Augusta. 

*1. Stanislaus Augustus D. G. Rex Poloniae etc. electus die 7. Septem. anno Do. 1765. - Marcell. Bacciarelli pinx. Barth. Follin del el sculp. Varsaviae 1778. Fol. 

*2. Stanislaus Ciołek Poniatowski Castellanus Cracoviae 83. aetatis suae annum agens Anno Domini 1758. - Marcel Baciarelli pinx. Barth. Folin del. et sculp. Varsaviae 1767. - Fol. 

*3. Alois. Frider. Bruhl S. R. I. Comes summus Regni Poloniae rei tormentariae Praefectus. - B. Folino Legionis tormentariae Centurio ad viv. del. et sculp. Varsaviae 1774. Fol.

Pisał się na robotach Folin lub Folino, lecz nazwisko jego właściwie jest zdaje się Folino, a był rodem Wenecyanin. Jak się do Polski dostał, niewiadomo; to pewna, że był kapitanem w korpusie artyleryi kor. i Profesorem w szkole artyleryi i Inżynieryi, a uzyskał nobilitacyą Polską. Dożył bardzo późnego wieku, żył jeszcze w r. 1808. licząc wtedy lat 80. R. 1770 wydał atlas na 4 arkuszach: Carte générale et nouvelle de toute la Pologne Gravée par B. Folind 1770. Capitaine au Corps d'Artillerie de ta Couronne de Pologne à Varsovie. Atoli ta mapa jest pełna niedokładności i błędów. Są podobno jego sztychowane portrety rodziny króla Stanisława Augusta. - J. Mengs malarz, se ipse. p. B. Folin sc. 8°. popiersie. J. Winckelmann, popiersie w medalu. J. Casanova del. B. Folin sc. 8°. 

Frej Jan Zacharysz.

Odznaczony rysownik i sztycharz w Warszawie pracujący. Urodzony w Wiedniu 1771, uczeń tamecznej akademii malarstwa, od r. 1804 osiadły w Polsce, zmarły w Warszawie 1829 r. 

Wykonał sztychy z rysunków Z. Vogla do jego wielkiego dzieła Podróży malarskiej po Polsce, 20 rycin zawierającej.

Podobnie rycin 13 do dzieła o ogrodach X. Izabelli Czartoryskiej, 4°. 

Wizerunek Franciszka Karpińskiego. 1804. 8°.

Gajowska Maryanna.

Rytowała w Krakowie w połowie XVIII wieku, najwięcój herby i rzeczy drobne. 

Przy drukowanem w Krakowie kazaniu: Konsekracya kościoła dwojakiego, 1756, fol. jest jej rycina, Herb Doliwa Bobrownickich, Marianna Gajowska sc.

Gebel Andrzej.

Pracował w Krakowie, rytując wyobrażenia Świętych, atoli wcale miernie. 

Najś. Panna ze Świętymi. 4°. 

B. Simon de Lipnica Cracoviensis Thaumaturgus obijt An. D. 1482 die 18. Julij. - 4°.

Gieryk Adam.

Z professyi gisser czyli odlewnik głosek drukarskich, trudnił się takoż rytownictwem, ale w niem wyższego uzdolnienia nie dostąpił. A. Grabowski znający go jeszcze sam w Krakowie, podaje o jego życiu, i wcale dziwacznych usposobieniach szczegóły zabawne (Ikonografia, w Bibl. Warsz.), z których tu treściwy użytek czynimy.

Przyszedł na świat roku 1641 w Supraślu, z Jana i Zofii z Dębowskich herbu Jastrzębiec Podebrańskich, a sam pisał się Podebrańskim, lubo zwykle zwano go Gierykiem. W słabości swej do wyniosłego pochodzenia, wywodził ród swój od Giryka (Jerzego) Podjebradzkiego z Konstatu, którego Podebrańskim nazywa, obranego r. 1458 królem Czeskim, a to opierając się na któremś dziele Bartosza Paprockiego, że w r. 1694 (?) Szymon Gieryk Podebrański pojął za żonę Krystynę Kawecką herbu Wysogota, a z tego małżeństwa że pochodził jego ojciec, zmarły w Supraślu r. 1787. Mienił się oraz szlachcicem, pomimo że, uważa Grabowski, żaden nasz herbopisarz o Podebrańskich nie wspomina. Gdzieby się usposabiał do różnych późniejszych prac i powołań, nie jest wiadome; wszakże za młodu bawił dłużej za granicą dla nauki, o czem sam w drukowanem podaniu do Naj. Stanów Rzpltej powiada: “najpierwsze i największe życzenie dla własnej ojczyzny mając za powinność, straciwszy w własnym kraju i za granicą lat wiele na doskonaleniu się w tem, czemby jej w potrzebie mógł być użytecznym….” Biegłego już w giserstwie, użył go X. Krzysztof Idatte Profesor Akademii i Kan. kat. krak. do odlania pisma greckiego dla drukarni Akademii Krak. za co otrzymał od uczonego Profesora czerw. zło. 300. Gdy Filip Carosi za Stan. Augusta robił w kraju poszukiwania soli, był przy tem użyty takoż Gieryk. O stopniu wiadomości jego w Metalurgii, daje sam wyobrażenie, we wzmiankowanem już podaniu drukowanem do Stanów Rzpltej, dodatek do projektu względem kruszczów i soli, d. 23. Sierpnia 1790 r. Żąda on tu upoważnienia siebie do poszukiwania kruszców i soli; podejmuje się okazać próbę transmutacyi żelaza w miedź, a miedzi w mosiądz: powiada, że przy obfitości ołowiu w ziemi naszej, zdoła przez putrefakcyą oddzielać srebro od ołowiu. Wreszcie wspomina o węglu ziemnym, że są w ziemi naszej trzy gatunki niejednakiej dobroci, z których mniej użyteczny zrobić podejmuje się do użycia zdatniejszym; a nadto oświadcza, że jest zdolnym budować machiny do wyciągania wody zalewającej kopalnie, żądając ku temu ze Skarbu pomocy. “Sprowadzenie górnika z zagranicy do kraju Polskiego, nie jest mówi potrzebne, osobliwie unikając expensy, gdy ja krajowy i rodowity Polak, doskonale znam i posiadam tę umiejętność, którą dla Ojczyzny ofiaruję.” Wszakże tak objawione zdolności, doświadczonemu nigdy w czynie nie zostały. Z innej strony Gieryk oddawał się z zapałem Alchemii i Magii i na doświadczenia, jakie zarobił, fundusze łożył; przecie ani filozoficznego nie stworzył kamienia, ani w robocie złota korzyści nie znalazł. Za pomocą różczki czarodziejskiej śledził on takoż ukrytych skarbów w ziemi; w nocy wilii Ś. Jana czatował ze stósownem przygotowaniem na zdobycie tajemniczego kwiatu paproci; w żelaznych pętach chodził po łąkach, szukając ziółka, które za przyłożeniem otwiera zamki i kłódki. Umiał też zaklinać czyli zamawiać węże, aby mu nie szkodziły, a sam Grabowski w młodym swym wieku widział go, jak z zarośli Sikornika niósł do miasta żywego do laski przywiązanego węża. Takie było szczególniejsze, lubo mniej dlań owocne pasmo życia Gieryka. Umarł w Krakowie r. 1809. Pozostałe po nim rękopisma magiczne, formuły zaklinania duchów i do tego modlitwy, przesłał po jego śmierci Magistrat Krakowski Towarzystwu Przyjaciół Nauk w Warszawie. 

Zwracając się do prac jego rytowniczych, rozpoczął je zdaje się w Warszawie, a podejmował następnie w Krakowie, gdzie zamieszkał stale. 

1. Stanislaus Augustus D. G. Rex. Pol.... Natus d. 17. Jan. 1731. Elect, d. 7. Sept. Coron. d. 25. Nov. 1764. - Nadto różne napisy łacińskie. Adam Gieryk sc. Varsov. 12°.

*2. Obraz Najświętszej Maryi Panny w kościele w Smarzswicach cudami słynący o mil dwie od Krakowa. - Adam Gieryk w Krakowie r. 1786. 8°. 

3. S. Marya Rekoszowska r. 1705…. 8°. 

4. Pan Jezus. Dwuwiersz: Podź do mnie ludu... 8°. 

5. S. Cajetanus. 8°. 

6. S. Felix kapucyn. 8°. 

7. S. Bonawentura. 8°. 

8. Immaculata Conceptio. B. V. Al. 8°. 

9-10. Do dzieła Fr. Ryszkowskiego Stan człowieka zdrowego, w Krakowie 1786, dwie tablice anatomiczne. - Adam Gieryk odrysował i wyszły w Krakowie. 

11. Rycinka do rozprawy O nowym fałdziku serca. - Del. Dom. Oestreicher. 

Nadto rytował niektóre tablice do dzieła X.

Wacł. Sierakowskiego o Silniach: niemnej różne drobiazgi.

Giżycki Michał.

Ten miłośnik sztuki, wykonał parę rycin w bardzo małej ilości odbitych, z tą rzadkością będących. 

1. Odłam drzewa powalony w gęstwinie. Fol. małe. Bez podpisu żadnego, lecz sam sztycharz dopisał ołówkiem na moim exemplarzu: Berliner Pape dt. M. Giżycki sc. 1851. - Kwasoryt w 27 exemplarzach tylko odbity. 

2. Bydło spoczywające, na arkuszu dwie rycinki, bez podpisów. - Na moim exemplarzu dodał ołówkiem rytownik: Albert Cuyp dt. M. Giżycki sc. 1850. 

Goczemski Adam.

Powiada Pawlikowski, że Adama Goczemskiego znachodzą się ryciny w Poznaniu jakoby robione, pomiędzy latami 1770-1780, a że współczesny Józef Goczemski rytował w Poczajowie. Atoli znane nam są ryciny Adama wykonywane w Poczajowie, co dowodzi że się tamże przeniósł. Zresztą prace te jego nie odznaczają się wcale większą wartością. 

1. Andreas Krupiński excel. gub. Leopoliensis Consiliarius, Regnorum Galiciae et Lodomeriae Protomedicus. Spodem tarcza z głoskami R. H. - Adam Goczemski sc. Poczajoviae. 4°. 

2. Tenże, z tymże podpisem i cyfrą, 8°. przy jego dziełku w Poczajowie. r. 1782. 

3. Ryciny do dzieła o Anatomii tegoż A. Krupińskiego. 4°. 

4. Prospectus aquarum mineralium Kozinentium in Regno Poloniae. Drugi napis podobny po polsku.  Adam Goczemski sc. Poczajoviae. 1783. 4°. 

5. W. Urban Przeor Podkamieniecki Zak. K. z 12 Braćmi.... pobici w tymże kościele około r. 1252. Adam Goczemski sc. 8°. 

6. Zesłanie Ducha S. Adam G. sc. 8°. 

7. S. Chryzostom, z napisem Greckim. A. G. Fol. 

8. S. Bazyli, z napisem Greckim. 1778. Fol. 

9. S. Grzegorz, z napisem Greckim. 

10. Złożenie Chrystusa do grobu. A. G. 1773.

11. Chrystus na krzyżu. Fol. 

12. Matka Boska Poczajowska, spodem widok klasztoru i dwaj Święci; napis Słowiański. Fol. Są odbitki na jedwabiu. 

13. Vera effigies B. V. M. Poczajoviensis. 1773. 8°. 

14. Vera effigies, taż, odmienna rycina. 8°. 

15. Taż maleńkiego rozmiaru. 16°. 

16. S. Mikołaj, owal. 16°. 

Goczemski Józef.

Rytował w Poczajowie, w drugiej połowie XVIII wieku. 

1. Widok Poczajowa bronionego od nieprzyjaciół przez Matkę Boską i S. Michała. Józef Goczemski 1790. Fol. Są exemplarze odbite na atłasie. 

2. Chrystus Zmartwychstajacy. J. G. 1762. 

Götke Konrad.

Rytował w Wilnie, w pierwszej połowie XVII wieku, różne wizerunki i ozdoby po książkach, które zdaniem Pawlikowskiego lepsze od tamtych. Widział Pawlikowski jego wizerunki rodziny Chodkiewiczów, Tyszkiewiczów, Królewicza Karola Ferdynanda i Bazylego Kopcia Kasztelanica Nowogrodzkiego. 

1. Karol Ferdynand królewicz. Spodem herb i napis: Progredere Augusto Regum…. Conrad Götke sculp. Vilnae. Fol. Ta rycina należy do dziełka Via augusta.... Vilnae 1644. 

2. Allegorya na zaślubiny jednego z Xiążąt rodziny Wazów. Conrad Götke scul. Vilnae. 1642. 4°. 

3. Karta tytułowa do dzieła Septem Chodkiewicii heroes. Vilnae 1642. fol. i herby, namioty, emblemata: Conradus Götke sculp. Vilnae. 

4. Karta tytułowa dzieła Wirydarz duszny Andrzeja Schönflissiusa, w Lubeczu 1648. 4°.;  w ornamentach, z podpisem Konrada Götkego.  

Gorczyn Jan Alexander

Pochodził z rodziny mieszczańskiej krakowskiej, z której przedtem już byli mężowie światłem odznaczeni. Jan Alexander w naukach biegły i przedsiębiorczy, kilku dzieł pisarz, oddawał się rytownictwu, a wiele w niem prac wykonywał, pomiędzy latami 1645-1682. Był stałym mieszkańcem Krakowa, prócz niezbyt długiego pobytu w Warszawie, gdzie r. 1661 wydawał Merkuryusz Polski. Pomimo prac i zabiegłości, znajdował się w niezamożnym położeniu, kiedy nawet za długi r. 1684 został więziony, jak to wyśledził pilny przeszłości badacz A. Grabowski w rękopismie starym (Bibl. Warsz. 1855. IV. 69). Umarł w Krakowie, a dożył wieku późnego.

 *1. Imago S. Hyacinthi Odrowąs ex imagine Basilicae S. Trinitatis Conventus Cracoviensis Ordinis S. Dominici; Ecclesiae Odrowąsensi donata; in qua vera corporis, habitus, et nascentis Monasterij, quae antiquitas reliquit visuntur lineamenta transsumpta et expressa. Crac. 1666. - Impensis Ex. et A. R. D. Joannis Michalski P. D. et P. PI. Odrowąs. - Opera J . Alexandri Gorczyni Crac. sculptoris. Fol. 

*2. Karta tytułowa do dzieła: Pars hiemalis Concionum.... Auctore M. Simone Stanislao Makowski.... Cracoviae in off. haer. Francisci Cesarij…. 1666. Fol. - Joan. Chrisost. Proszowski delineavit. - Joan. Alex Gorczyn sc. Fol. 

3. Ectypus obsidionis Clari Montis Częstochoviensis…. a. 1655. - Joan. Alex . Gorczyn excudit -  Joh. Benszheimer f. 4. Jest to mierne wcale powtórzenie ryciny pierwotnej Jana Benszheimera, a dołączone do dzieła X. Kordeckiego Gigantomachia. 

4. Sepulchrum Beati Stanislai Kostca Soc. Jesu, a natione Polona Romae in templo S. Andreae erectum. A. 1605. Romae cupiorum. - Joan. Al. Gorczyn reno. et excu. 1666. Fol.  

5. Do dziełka Argo Sarmatica 1664. Fol. karta: Okręt z godłami na bokach herbowemi. Scul. Crac. Fol. 

6. Do panegiryku Jana Dziedzica: Rosae Brescianae, karta i trzy róże i na nich trójkąt Jo. Chri. Proszowski delin. Joan. Alexand. Gorczyn Crac. coelavit. 

7. Beatus Stanislaus Casimiritanus Can. reg. Toxlix Casimiria. Z widokiem Kazimierza. - Del.  Proszowski. Jo. Alex. Gorczyn sculp. 8°. 

8. Do dzieła: Diva Virgo Carmelitana in Arenis, rycina. Fol. 

9. Lew trzymający trzy góry z gwiazdą, za nim widok Lwowa. Spodem wiersze łacińskie. 8°. 

10. Do dzieła Solskiego: Machina exhibenda motui perpetuo idonea, rycina 8°. 

11. Karta tytułowa do dzieła: Novus asserendae Immac. Concept. Deiparae Vir. modus. Fol. 

12. Karta tytułowa do dzieła: Xięgi duchowne S. Teresy, z włoskiego przekład X. S. Nucerina. Kraków u B. Śmieszkowica 1664. fol. sculp. Joan. Alexan. Gorczyn. 

13. Do dzieła E. Temborskiego: Lessus in funere…. 1667. Fol. rycina z wizerunkiem królowej  Maryi Ludwiki. 

14. W dziele Wesp. Kochowskiego Annales, rycina. 

15. Jerzy Szymonowicz, podług rysunku J. Ch. Proszowskiego. 

16. Stanisław Temberski, podług rysunku J. Ch. Proszowskiego.   

17-18. Do dzieła: Historya.... z inkwizycyi duchownej jako obraz Matki Bożej w kościele Lubelskim S. Ducha przez trzy dni płakał 1642. Joan. Alex. Gorczyn. scul. 1677. - Dwie ryciny. Fol. 

19. Widok Bielan pod Krakowem. M. Nicolaus Broscius Cureloviensis Univ. Cracoviae Astrologus et Geometriae ord. Prof. delineavit. Johannes Alexander Gorczyn Polonus Cracoviae sculpsit A. 1670. Niezmiernie dziś rzadka rycina. 

20. S. Franciszek. Vars. sc. J. Al. Gorcyn. 4°. 

21-22. N. Panna i Pięciu Patronów S. S. Polskich. Na jednej blasze. 

Gröll Karol.

Syn sławnego drukarza i księgarza królewskiego w Warszawie, Michała Grölla, urodzony r. 1770 w Warszawie. Uczył się rysunku u Bogumiła Schiffera nadwornego malarza Brühla, potem wysłany przez ojca do Berlina, kształcił się od r. 1787-1790 na rytownika u Daniela Chodowieckiego. Człowiek wielce i różnostronnie wykształcony, podróżował wiele, lecz zawsze wracał do rodzinnej Warszawy. Dożył bardzo późnej starości, żyjąc ustronnie, a pamiętał i bardzo wiele wiedział o współczesnych sobie artystach, sądząc znawczo ich twory. Umarł w Warszawie d. 21. lipca 1857 r. Prócz prac sztycharskich w młodszych latach podejmowanych, malował takoż miniatury. Obszerny jego życiorys skreślił H. Skimborowicz w Gazecie Warsz. z. r. 1857. Nr. 211 i 212. 

Sztychy K. Grölla:

1. Widok Krzeszowic. C. M. Gröll sc.1788. Na półarkuszu. 

2. Karta tytułowa do dziełka: Dzień 3 Maja r. 1791 w Warszawie nakładem Michała Grölla. - Gröll inv. et fecit. 8°. 

3. Stanisław August król, podług miniatury Lesseura. 

4. Józef Xiąże Poniatowski, podług J. Grassego. 1791. 

5. Rycina do drukowanego prawa nowego w 8-ce, z rysunku F. Smuglewicza. 

*6. Allegorya. Niewiasta trzymająca kij z czapką frygijską u wierzchu; u nóg leży inna niewiasta z pawiem i rozbite kajdany. - Smuglewicz del. C. Gröll fec. 8°. Rycina do pisemka: Ad quosdam Polonos diffidentes…. 1792. 4°. 

7. Tarcza z herbem państwa, a Ciołkiem w środku. C. Groll. sc. 8°. 

8. Słup o trzech prostokątnych ścianach. 1794. 4°. 

9. Zakrzewski Prezydent miasta Warszawy. 1794. portrecik w 16-tce. 

10. T. Kościuszko. 8°. 

11. Molski Brygadyer, podług miniatury J. Kosińskiego. 12°. 

12. Gen. Suworów; podług miniatury J. Kosińskiego. Blacha zamówiona przez samego Generała i przez niego zabrana. 

13. Herb Repnina w armaturze. 

14. Herb Państwa Rossyjskiego. 

Dwie ostatnie rycinki wykonał Gröll z polecenia Stanisława Augusta z Grodna nadesłanego mu. 

15. Gen. Bonaparte, sztychowany r. 1797. owal. 

16. Gen. Dąbrowski. Niederman junior pinx. C. Gröll fecit. Mała rycinka. 

17. N. Panna z Dzieciątkiem Jezus. 8°. Rycina wykonana dla klasztoru XX. Bernadynów w Warszawie. 

*18. Princ Anthony Radziwiłł. Dedicated to Her Highness the Princess Helena Radziwiłł Palatine of Wilna etc. etc.... Painted by W. de Lesseur. Engraved by C. Gröll. Owal 4° . Przypisanie podpisane: Charles Gröll. 

*19. Wizerunek X(ej) Radziwiłłowej Heleny z Hr. Przezdzieckich, bez podpisu. Dedicated to His Highness Prince Michael Radziwiłł.... Painted by J. Grassy. Engraved by C. Gröll. Przypisanie podpisane: Charles Gröll. Owal 8° wielkie. Być może, że w czasie długiego pobytu w Anglii, wykonywał tam Gröll więcej sztychów, jak to słusznie wnioskuje H. Skimborowicz.

Gutkowski.

Rysował i rytował w Zamościu na początku XIX wieku. Tyle o nim podaje Pawlikowski, lecz żadnej nie przytacza pracy jego, a i nam znane nie są.

Hadziewicz Rafał.

Znakomity ten malarz, a obecnie Profesor w szkole sztuk pięknych w Warszawie, wykonywał z własnych obrazów kwasoryty, w czasie pobytu swego w Krakowie. 

*1. Herodyada z głową S. Jana. - R. Hadziewicz pin. et sculp. Cracoviae. 1835. 8°. 

*2. S. Walenty uzdrawiający chorego. R. Hadziewicz pinx. 1836. Cracoviae. - scul. 1839. Fol. 

*3. Wizerunek mężczyzny z cyrklem w ręku. Ra. Hadziewicz malo. i sztycho. 1839. 8°. 

4. Jerzy Samuel Bandkie 4°. 

5. S. Praxeda. 1838. 4°. 

6. Marc. Hadziewicz. Jakób Hadziewicz. 8°. 

7. Żyd, popiersie. 8°. 

Karol De La Haye.

Sztychował w Warszawie i Gdańsku za czasów Sobieskiego i Augusta II. 

*1. Joannes III. D. G. Rex Poloniarum Magnus Dux Lithuan. Rus. Prus. Mas. Sa. etc. exercituum Christianorum ad Viennam contra Turcam et Tartaros Ductor ac Triumphator gloriosissimus. - Humill. subditus Georgius Eleuter invenit et delineavit. - C. de la Haye sculp, et excudit. Varsaviae. - Fol. duże. Król na koniu, w górze Sława trąbi zwycięztwo. (1692?) 

2. Jan III, inny wizerunek, popiersie. Eques. G. Eleuter pingebat. Ofiarowany królowej Maryi Kazimierze przez sztycharza C. de la Haye.

3. Jan Stanisław Hrabia Zbąski Biskup Warmiński, w bogatem otoczeniu. Malował G. Eleuter (Jerzy Siemiginowski, piszący się Eleuter); sztychował Karol de la Haye w Warszawie. 

4. Ven. Pater Albertus Męciński Polonus Soc. Jesu, pro fide in Japonia Nangasachi occisus. A. 1643. C. de la Haye fecit. 4°. 

*5. M. Fridericus Buthnerus Profess: Ordin: Mathem: in Gymn: Calendariogr: et Rector: S: Iohann: Ged: Nats: Anno. 1622. denat. d. 13. Febr. anno 1701. Andr. Stech pinxit. Carol de la Haye sculp. Varsaviae. Owal Fol. Spodem sześciowiersz łaciński; Buthneri faciem…. p . Christoph. Behr. 

*6. Carolus Ehler Consul primariae civitatis Gedanensis. Natus 1646. 3. Februar. Denatus 1686. 13. Junij. - Andr. Stech pinxit. Car. de la Haye sculp. Spodem czterowiersz: Consulis effigiem... p . D. S. C. - Owal. fol. 

*7. Joannes Gabriel Schmiedt Medicinae Doctor. Andr. Stech pinxit. Car de la Haye sculpsit Gedani. - Owal. fol. 

*8. Fridericus Söhnerus Heilbrunensis Gedani ad S. Barbarae Verbi Divini Minister. Natus 1615. Denatus 1687. - Andr. Steeh pinxit. Carol de la Haye sculp. Gedani. - czterowiersz: Hoc modicum….  p. Christophor. Behr. Owal. fol. 

9. Do wydania Jana Heweliusza Firmamentum Sobiescianum, sive Uranographia, Gedani,  typis Joh. Zach. Stollii 1690. wykonał z rysunków  Andrzeja Stecha 21 rycin, przedstawiających konstellacye, a oznaczone rokiem 1687. 

10. Podobnie jego są ryciny z rysunków tegoż  Andrzeja Stecha, do wydania Heweliusza Prodromus Astronomiae, Gedani 1690. Fol. 

11. Engel Michael ad SS. Trinitatis et S. Annae in patria ecclesiastes Teuto-Pol., natus 1646 um. 1688. -  Andr. Stech pinxit. Carolus de la Haye sculp. 

12. Koriolan. - C. Ferri del. - C. de la Haye sc. Fol. podłużne. 

13. Theses philosophicae. Augustaepoli Poloniarum…. 1694. podług G. Eleutera. Arkusz duży. 

14. Effeta Regum Poloniae.... 1694. 4°. Sejm Polski. 

15. Do dzieła Bartło. Ranischa Kościołów Gdańskich, 1695. karta tytułowa.

Hevelke Jan, zwany zwykle Heweliusz.

Sławny Astronom Gdański. Urodzony z Abrahama, kupca zbożowego Warszawskiego, który potem przeniósł się do Gdańska i tamże osiadł. Jan przyszedł na świat w Gdańsku d. 28. Stycznia 1611. r. a tamże umarł d. 28. Stycznia 1687 r. Mąż głębokiej nauki i wielkiej czynności; ztąd w świecie uczonym ceniony wysoce, a w mieście swem do godności konsula, to jest najstarszego miasta przewódzcy wyniesiony. Żywot jego i naukowe prace, tudzież ogłoszone dzieła, po kilku innych pisarzach, skreślił wybornie Hipolit Skimborowicz, Warszawa 1860. 4°. Nie tu miejsce powtarzać pilnie tamże zebrane szczegóły. Powiemy tylko, że Hevelke obok prac swych przeważnie naukowych, lubił zatrudniać się różnostronnie, a mając niezwykłą zgrabność ręki, zabawiał się tokarstwem, snycerstwem, szlifierstwem szkieł, rysunkiem i rytownictwem, sam też narzędzia swe gwiazdziarskie poprawiał i urządzał. W Gdańsku miałem sposobność widzieć skrzynkę, snycerską robotą z drzewa pięknie wykonaną, wyłożoną ozdobami ze srebra rzeźbionego; na jednej z tych srebrnych ozdób znajdował się podpis Hewelke, którego skrzynka owa własnoręcznym była dziełem. Posiadając znajomości rysunku, sztychował do dzieł swych astronomicznych mnóstwo tablic, figur matematycznych i wyobrażeń ciał niebieskich z wielką dokładnością. 

Jest też jego piękna rycinka, przedstawiająca w krajobrazie widok miasta i kościołów, podpisana J. Hewelke. 

Hewelke było jego właściwe nazwisko. Na drukowanych w łacińskim języku dziełach, pisał się obyczajem tamtych czasów Hewelius, ztąd też zwykle u nas Heweliuszem bywa przezywany.

Hołoka Andrzej.

Pracował w Krzemieńcu, w pierwszej połowie XVIII wieku. 

1. Vera effigies Thaumaturgi S. Stanislai Kostka…. Andreas Hołoka sc. et exc. Cremeneci. 4°. 

*2. Portret Panny Maryi Trembowelskiej. Drugi napis Ruski A. H. sc. 8°. maj. 

*3. Ta sama rycina, tylko podpis zmieniony: W Trembowli łzami źródło łask płynie, w Lwowie cudami Marya słynie. A. H. sc. 8°. maj. 

4. Rycina do panegiryku: Lucia triadomastica.... w Krakowie 1737. 4° A. H. scul. 

5. V. Anna de Omiecińskie.... A. H. scul. C. Cremenecii. 8°. 

6. Vera effigies B. Joan. de Dukla. A. H. sc. 4°. 

7. Miracolosa Imago Deiparae in Sancto Monte Rosariano (oblężenie Podkamienia na Wołyniu) A. H. sc. Fol.

W. De Hondt czyli Hondius Wilhelm.

Pochodzący z rodziny Hollenderskiej, artystów w sztuce wielce odznaczonych, Wilhelm Hondius czyli raczej Hondt był synem słynnego sztycharza Henryka, młodszym zwanego. Przyszedł na świat w Hadze z początkiem wieku XVII, prawdopodobnie r. 1602 od ojca w sztuce doskonalony. W Hollandyi zaczął pracować, lecz następnie osiadł w Gdańsku, gdzie w przeciągu kilkunastoletniego pobytu wiele i ze znakomitą biegłością rytował. Data przybycia jego do Gdańska nie jest dokładnie wiadoma, to pewne, że r. 1636 był już tu czynnym; przebywał zaś w Gdańsku jeszcze r. 1652, gdy z tej daty znane są jego odrabiane tutaj sztychy. Po tym roku wyniósł się napowrót do swej ojczyzny, do Hollandyi, i tam już resztę żywota spędził. 

W początku jego pobytu w Gdańsku zajęty on był z polecenia króla Władysława IV wykonywaniem wielkiego dzieła topograficznych planów i widoków; z tego znać powodu uzyskał tytuł Królewskiego Kalkografa czyli sztycharza perspektyw (chalcograhus, chalcoglyptes, iconographus et perspectivarum privilegiatus). W dalszych latach wykonał równie kilka map i planów, a sztychował wiele portretów i niemniej niektóre karty tytułowe do ozdobnych wydań Jerzego Forstera. Ze był dobrym rysownikiem, mieliśmy o tem sposobność powiedzieć o nim w Słowniku Malarzów. I wory jego sztycharskie Gdańskie stają się coraz rzadszemi, wiadomość o nich nawet niknie, bo dotąd dokładniejszego ich wykazu nikt wcale nie skreślił. Przecie jak pod względem sztuki są one powszechnie wysoce cenione, tak dla nas mają jeszcze odrębną wartość i zajęcie, a zebranie ich w jedną całość, nie tak już dziś łatwe, byłoby znamienitem ubogaceniem gabinetu rycin krajowych. Za nim więc to komu się uda, podaję tu spis wszelkich prac Wilhelma Hondiusa w kraju naszym podjętych, z pobieżnych o artyście różnych pisarzy wspomnień i zwłaszcza pilnego samych jego dzieł śledzenia, o ile być mogło calszy i do zupełności zbliżony.

I. Plany i mapy.

1. Smolenscium urbs. Wielkie dzieło topograficzno-strategiczne, z polecenia Króla Władysława IV przedsięwzięte, do którego objaśnienia dostarczył Marcin Opitz, już w r. 1626 rozpoczęte przez Hondiusa, a po czteroletniej pracy r. 1640 w Gdańsku wydane. Plan Smoleńska, wedle rysunku inżyniera Jana Pleitnera z r. 1634 z 16 kart złożony. Dzieło to z czasem zupełnie zatracone i w niepamięć przeszłe, odszukane zostało przypadkowo w jednym egzemplarzu w Heilsbergu; parę zaś tablic znajdować się ma w Petersburgu. (Wiadomość podana przez Schmidta w Preuss. Prov.-Blätter II, 38, 235, 324, 454 ; tamże A. Hagen III. 176). 

2. Plany kopalni Wielickich, w czterech arkuszach, z pomiarów i rysunków Marcina Germana geometry r. 1638 zdziałanych, staraniem i przyłożeniem się Adama Kazanowskiego Marszałka Nadwornego Kor. zawiadowcy dochodów solnych i ceł morskich, r. 1645 wydane. 

a) Miasto Wieliczka. - Felicissimis Serenissimi victoriosissimi Augusti et pacifici Vladislai IV Ploniar Regis et Magni Ducis Lithuaniae etc. etc. auspiciis. Cujus regni hae admirandae Salinarum Fodinae a tot annorum centuriis tellure contectae. Nunc administrationis Illustriss(mi) et Excell(mi) Domini Dni Adami a Casanow Curiae Regni Mareshalci Boris. Sol. Cos. Biel. Neot. Rum. Gubernatoris anno tertio his in tabellis lucem aspexere A. D. 1645. - Marcin German Geometra mensuravit. Guillielmus Hondius Haga-Batavus sculpsit et delineavit. Cum gratia et privilegio S. R. M. Poloniae et Sveciae, 1645. - Po stronie lewej herb królewski Władysława IV; po prawej herb Kazanowskiego, pod którym napis: Adam a Casanow Curi. Regni Mareshal. Bor. Sol. Cos. Biel. Neot. Praefectus. 

Jest to plan wierzchni miasta Wieliczki. 

b) Delineatio Primae Salisfodinae Wielicensis. Wizerunek Żupy Wielickiej pierwszy. - Marcin German Geometra mensuravit. Guillielmus Hondius Hago-Batavus sculpsit et delineavit. Cum gratia et privilegio S. P. M. Poloniae et Sueciae. 

c) Delineatio Secundae Salisfodinae Wielicensis. Wizerunek Żupy Wielickiej wtórey. - Marcin German Geometra mensuravit. Guillielmus Hondius Hago-Batavus sculpsit et delineavit. Cum gratia et privilegio S. R. M. Poloniae et Sueciae. 

d) Delineatio Tertiae Salis fodinae Wielicensis. Wizerunek Żupy Wielickiej trzeci. - Marcin German Geometra mensuravit. Guillielmus Hondius Haga-Batavus sculpsit et delineavit. Cum gratia et privilegio S. R. M. Poloniae et Sueciae. - Notandum quod opus omnia loca subterranea tribus hisce Chartis expressa perpendiculariter et ad amussim respondent primae illi. in qua superficies cum Civitat. Wielicen. delineata est. I. Admirandorum inclyti Regni Poloniae pars prima feliciter prodit in lucem quam II. sub auspiciis Seren(mi) et Invict(mi) Vladislai IV Polon. et Sveciae etc. etc. Regis Authore et promotore Illust(mo) et Excellentis(mo) Domino Duo Adamo de Casanova Casanowscy Curiae Regni Mareschalco Bor. Sol. Cos. Biel. Neot. Rum. Gubernat: per Martinum German Geometram accurate delineatam, nunc vero exacte aeri incisam, III. eidem Sacrae ac Sereniss(mae) Maies(ti) Dno suo Clement(mo) in signum submissae devotionis humillime offert, dedicat, consecrat Guilhelmus Hondius Haga-Batavus Chalcographus. Gedani. 1645. 

Cztery te plany przyozdobione są mnóstwem pięknych rysunków, a nadto spodem każdego jest jakby oddzielna rycina, różne roboty kopalniane przedstawiająca. Wszystkie na planach nazwy, w Polskim języku są wyrażone. (O tych planach obszerniej w Mapografii dawnej Polski.) 

3. Mappa Ukrainy do opisu onej przez Wilhelma le Vasseur de Beauplan r. 1650. wydanego r. 1648 wykonana, a później przez innych wielokrotnie powtarzana: 

Delineatio generalis camporum desertorum vulgo Ukraina. Cum adjacentibus provinciis. Bono publico erect a per Guilhelmum le Vasseur de Beauplan S. R. M(tis) Architectum militarem et Capitaneum. Cum privilegio S. R. M(tis) Poloniae et S. R. M(tis) Sculpt: Guilhelmus Hondius fecit Gedani 1648. - Przypisanie po Francuzku: Le Graveur au Lecteur. Inne po łacinie. - Na arkuszu. 

4. Mapa Bagien Pińskich r. 1650 wydana: 

Nova et nunc primum edita, Paludum Polesiae Tabula qua eas (secus ac Geographorum vulgus credit) satis habitatas, cultas, et pervias esse ostendit, autore Daniele Zwickero Med. D. Curatore Guilielmo Hondio S. R. M(tis) PoI. etc. Chalcographo. Gedani Anno 1650. - Poniżej przypisanie autora i sztycharza. - Na arkuszu. 

Ta wielce ciekawa, a nadzwyczaj rzadka mappa, znajduje się w zbiorze mapp polskich biblioteki Drezdeńskiej; jedyna jaką nam się napotkać udało.

II. Portrety.

*1. Uladislaus IV. Dei gratia Rex Poloniae ac Sveciae effigiatus obsequiosa S. R. M. et naturae aemula arte Wilhelmi Hondij. Cum privil. S. R. M. et Ill. D. D. Ord. General. foed. Belgij. 1637. Fol. - Ośmiowiersz Łaciński: Gloria Lechiadum…. z podpisem: H. a B. Boruss. - Owal, na ramach którego napis: Honor virtutis praemium 1637. Fol.

*2. Uladislaus quartus D. G. Rex Poloniae et Sueciae etc. 1646. - P(r). Danckersz pinxit. Guill(s) Hondius Haga - Batavus delin. et fecit. Gum priv. S. R. M. 8°. 

*3. Joannes Casimirus Dei gratia Rex Poloniae, Mag. Dux Lithuaniae, Russiae, Prussiae, Masoviae, Samogitiae, Livoniae, Smolensciae, Severiae, Czernihoviaeque: nec non Suecorum, Gothorum, Vandalorumque haereditarius Rex. - Wilhelmus Hondius sculpsit Gedani 1648. - Owal, fol. 

*4. Serenissimo atque potentissimo Principi ac D. D. Joanni Casimiro D. G. Regi Poloniae, Magno Duci Lithuaniae, (inne tytuły jak wyżej) Domino nostro clementissimmo; hanc ipsius Sacrae Regiae Majestatis effigiem, manu mea ad vivum detineatam, aerique incisam humillime offero Wilhelmus Hondius ChaIcographus Regius. Anno 1649. - W głębi widok zamku Krakowskiego, miasta i Wisły. 

*5. Joannes Casimirus Dei gratia Rex Poloniae (inne tytuły jak wyżej).... Daniel Schultz pinxit. Wilhelmus Hondius sculpsit Gedani Anno Dom. 1649. Cum privilegio S. R . Maj(tis). Owal, fol. 

*6. Serenissimo atq potentissimo Principi ac Domino D. Joanni Casimiro D. G. Regi Poloniae (inne tytuły jak wyżej).... Domino suo clementissimo hanc Sacrae ac Seren(mac) Regine Majestatis suae effigiem aeri incisam humillime offert Wilhelm Hondius  Chalcographus Regius. Cum privilegio S. R. M(tis) Gedani 1650. Daniel Schultz pinxit. - Owal, fol. Król w stroju Polskim, na głowie czapka futrzana z piórami. 

7. Jan Kazimierz Król siedzący, z koroną na głowie, berłem i jabłkiem w ręku, okolony gałęziami laurowemi. Po stronach postacie allegoryczne: Roztropność i wspaniałomyślność; w górze Sława w pośród godeł wojennych. Na podstawach stojący Herkules i Bellona. U dołu herb królewski otoczony wojennemi godłami i 8 jeńcami Tatarami i Kozakami. Pod ryciną 12-tą wiersz: Sub te sunt Casimire patris fratrisque trophea…. M. B. - Hocce monumentum Sacrae Maiestatis Regiae ex humillimo cultu statuerunt ac dedicarunt Adolf Boy inventor et Wilhelmus Hondius sculptor. Gedani 1649. Fol. wielkie. 

Ta rzadka i okazała rycina, ze zbioru Pawlikowskiego, znajdowała się na Wystawie Krakowskiej. Przywodzi ją takoż, jako dużą thezę C. H. de Heineken, Dict. des Artistes III. 284. 

*8. Illustrissimus et excellentissimus Dnus Geerhardus Comes a Döenhoff, Palatinus Pomerelliae, Terrarum Prussiae Thesaurarius Capt. Mariaeburgens: Skarzeviens: Bernens: Luciens: Felinens: Regiae Oeconomiae Mariaeburgensis Administrator. etc. Guilhelmus Hondius Hago Batavos ad vivum delineavit at aeri incidit. 1643. 8° - W głębi widok zamku Malborskiego.

* Wizerunek tegoż Denhoffa 8° bez podpisów, obok herb dziczą głowa na tarczy, spodem długie objaśnienie ryciny: Gerardus Comes a Dönhoff Palatinus Pomeraniae, Thesaurarius Terrarum Prussiae, Mariaeburgensis, Scarsoviensis, Kosscerziensis, Ludzinensis, Felinensis, Capitaneus; simulque Mariaeburgensis Oeconomiae administrator. Ex hoc nomine, totoq. titulo, desumpto penicillo propriissimarum literarum a S. R. M. creatus Palatinus. Heroico carmine, uti Heros heroicus, per anagramma metricum prosopopaejarum aeuiternae memoriae, debitaeq observantiae ergo proprie et ad vivum etiam per. M. Sigismundum Podkostelski Bohemum delineatus et per Wilhelmum Hondium aeri incisus in effiigies et metro tali: Altius is mea res…. (czterowiersz łaciński). Anno Domini Gerhar DVs, CULtVs, Dönhoff JVs, Jn CLytVs, heros Rege PaLatJnVs. faCtVs, ovat Celeber. - Wypada na rok 1638. - Całość stanowi arkusz duży. - Ta rycina niezmiernej rzadkości, znajduje się w moim zbiorze.

9. Kazimierz Lew Sapieha Marszałek Nadw. Lit. Starosta Słonimski, r. 1644. 4°.

Z widokiem w głębi Zamku Słonimskiego.

10. Illust(mus) et Excell(mus) Dnus. Leo Sapieha Archicancellarius, Palatinus Vilnensis, Magni Ducatus Lithuaniae supremus Belli Dux, Gubernator Brestiae el Mohiloviae etc. el. Guill(s) Hondius sculpsit. 8°. 

11. Jean Pierre Sapieha General des armées en Moscovie, Gouverneur d’Usviat, etc. etc. Guilhelmus Hondius Hago Batavus schulpsit. Z widokiem w głębi twierdzy Trójca. 8°. 

Zdaje się, że ta rycina jest powtórzeniem Francuzkim z ryciny Hondiusa.

12. Vera effigies serenissime Principis Dominae Dnae Ceciliae Renatae Poloniae et Sueciae Reginae Magnae Ducissae Lithuaniae Russiae Prussiae etc. natae Principis Hungariae et Bohemiae Archiducissae Austriae etc. sculpta et Serenissimo Principi ac Domino Dno Sigismundo Casimiro invictissuno Vladislai Quarti et Ceciliae Renatae Poloniae et Sueciae Regium Filio dilectissimo humilime dicata ab S. R. M(tis) sculptore Wilhelmo Hondio Dantisci Anno 1645. - Petro Dankersz pinxit. - Cum gratia et privilegio Regio. - Na arkuszu wielkim. - Królowa na koniu na polowaniu goni jelenia z dojeżdżaczami i psami. 

Ta arcyrzadka rycina jest w zbiorze Pani Generałowej Kickiej w Warszawie. 

*13. J. Meletius Metropolita i Exarcha całej Azyi w roku życia 68. (cały ten napis w języku Greckim). - Guilhelmus Hondius Hago Batavus ad vivum delin. Gedani 1645. Steven de Praet fecit. Fol. min.

U mnie są dwa exemplarze, jeden na papierze białym, a drugi na szarym. Jest to wizerunek Archimandryty Smotryckiego Melecego czyli Melecyusza, Rusina urodzonego w Smotryczy na Podolu, zmarłego d. 27. Grudnia 1633 r. 

*14. Illustrissimo et excellent is simo Domino Dno Adamo in Czasniki à Casanov Curiae Regni Poloniae Mareschalco, Bor. Sol. Cosn. Neof. Warece. Guber(ri) Pragae ad Vistulam Dno et Haeredi, Dno et benefactori suo gratiosissimo hanc Ill(ris) Excell(ae) suae ad vivum expressam aeriq incisam effigiem devotae gratitudinis promptissimiq obsequij monumentum, ejusdem Ill(ris) Excell(ae) suae humillimus cliens Vilhelmus Hondius Chalcographus Haga Batavus Anno aerae Christianae 1648. - Marten de Kouwenburg pinxit. Fol. owal. W stroju polskim, z laską marszałkowską w ręku. 

*15. Tenże, napis jak wyżej, ze zmianą tylko w przypisaniu... devotae gratitudinis nec non promptissimi obsequij monumentum habens, merito, dat, dicat, consecrat ejusdem Illris Excellae suae humillimus cliens Villielmus Hondius Chalcographus Haga-Batavus Anno aerae Christianae 1646. 4°. - W stroju polskim, z laską marszałkowską w ręku; w głębi widok Wisły, Pragi i Skaryszowa. 

*16. Joannes Carolus Chodkiewicz Comes in Szklow Mysz et Bychow Palatinus Vilnensis, exercituum Mag. Due. Lith. et contra Osmanum Turcarum Imperatorem Regni Poloniae Gualis Belli Dux. Livoniae Gubernator. - Wil. Hondius sc. - W stroju polskim z buławą w ręku; w głębi widok zamku Chocimskiego. 

Otoczenie bogate z rozmaitej broni, a na armacie rok 1648. Fol. 

*17. Illustrissimus et excellentissimus Princeps Dorni. Dnus Georgius Dux in Ofsolin, S. R. I. Princeps Comes a Theczyn Ossoliński, Lubomlen. Adzelen. Rycen. etc. etc. Praefectus, Supremus Regni Poloniae Cancellarius. - Wilh. Hondius sculpsit. - Owal. fol. Na ramie rok 1648. 

*18. Nicolaus Pahl Praeconsul Gedanensis (na ramie) Natus 1595. 22. Apr. Denatus 1649. 21. Aug. - Candidè et prudenter. S. Wagener pinxit. W. Hondius sculp. Sześciowiersz łaciński: Qui coelata vides Palili Prae-Consulis ora f. F. P. Titius. 8°. 

*19. Tenże. Zupełnie ta sama rycina, ale bez dat życia i wierszy. 

20. Ludwika Marya Gonzaga.... 1646. 8°. Podług Steven de Praet. 

21. Se(r). Potent. Ludovicae Mariae.... 1649. Fol. Podług Juste d ’Egmont . 

*22. Seremssimo ac reverendissimo Principi ac Domino Dno Carolo D. G. Poloniae et Sueciae Principi, Episcopo Plocensis et Vratislaviensis, Abbati Clarae Tumbae Opoliensi et Ratiboriensi Duci etc. etc. Dno suo clementissimo. Hanc Illus(mae) Cels(mi) suae effigiem in perpetuam devotissimi cultus monumentum, aeri, incisam eidem Ill(mae) Cels(mi) suae humillime dat dicat consecrat Wilhelmo Hondius Haga Batavus. S. R. M. Polon, et Suec. Chalcographus privilegiatus. Cum privilegio S. R. M(tis) Gedani 1650. - Daniel Schultz pinxit. - Owal, fol. 

*23. In effigiem clariss. viri, Dn. Henrici Nicolai, Theologi, Philosophi eximij, etc. Sześciowiersz łaciński: Effigiem sculptor sculpsit…. F. Rotgerus zum Bergen, Regius, Secretarius, haereditarius in Brasneken. Anno 1650 Regiomonti. - Andreas Gertner pinxit. Wilh(s) Hondius sculpsit. - Owal, fol. 

*24. Bohdan Chmielnicky exercitus S. R. M(tis). Zaporohscensis Praefectus. Guilh(s). Hondius sculpsit Gedani Anno 1651. - Owal, fol. 

*25. Bohdan Chmielnicki exercitus Zaporovien. Praefectus, belli servilis autor rebelliumq Cosaccorum et plebis Ukraynen. Dux. - Guilhelmus Hondius Haga Batavus S. R. M(tis) Chalcograhus sculpsit. Cum privil(s). S. R. M(s). Gedani An(o) 1651. Owal, fol. - Dzieło  odznaczone, za malarzem Janem Dame wedle Heinekena IV. 490. - Jest w Drezdeńskim zbiorze królewskim z opuszczeniem wszakże słów: Cum privil. S. R. M(s). Rycina sama zupełnie do poprzedniej podobna. 

*26. Illustrissimus atq celsissimus Princeps ac Dominus Dominus Basilius D. G. Terrarum Moldaviae Princeps etc. Abraham von Westerveldt pinxit. Wilhel(s). Hondius sculp. Cum privilegio S. R. M(tis) Gedam 1651. Owal, fol. Dzieło odznaczone. 

*27. Illustriss(o) ac excellentiss(o). Dno Zbygneo de Gorai Goraiski: Domino in Bilgorai, Radziecin, Strzyżowice, Chrzanów, Niedzwica, etc. etc. Castelano Helmensi, Regni Poloniae Senatori, et ad Tractatus perpetuae pacis Polono Suecicos Legato. D. D. G. Hondius. Ten napis wkoło ramy. Spodem wiersze łacińskie: Regius Hunnigenum sanguis….. F. Pastorius D. Histor. Reg. G. Hondi(s) sculpt . Gedani. 1652. Cum privilegio S. R. Maj(tis). Owal, fol. 

*28 . Illustrissimo ac reverendissimo Domino Dno Andreae de Leszno Leszczyński Episcopo Culmen. et Pomesaniae, Praeposito Plocensi, et S(ti) Michaelis in arce Cracovien. Supremo Regni Cancellario etc. Domino Mecaenatiq suo gratiosissi(o) hanc Iltust(mae) Reveredis(aeq) Cels(nis) suae effigiem in devotae gratitudinis debitiq cultus monumentum submissè dedicat et inscribit Guil. Hond. Chalcogr. Reg. Cum privil. S. R. Maj(tis) Gedani 1652. - Daniel Schultz pinxit. - Owal, fol. 

*29. Illustrissimo et celsissimo Principi ac Domino Dno Janussio D. G . Duci Radziwil in Birza et Dubinki, S. R. I. Principi, Nevellae et Sebiesy Comiti, Ducatus Samogitiae Capilaneo Generali, Exercituum M. D. Lithuaniae Campiductori, Casimiriensi, Borisoviensi, Camenecensi, Seywensi, Bystricensi, Retovicasi, etc. Gubernatori. Hoc devotissimi cultus sui monumentum Ill(mae) Cels(ni) suae D. D. conseerat Gulielmus Hondi Haga Batavus S. R. M(tis) Polon. et Suec. Chalcograph, privilegiatus. - Daniel Schultz pinxit. Owal, fol. 

30. Joh. Lud. Ruelius Pastor Löblaviensis. 1652. Fol. 

Zapewne robota jeszcze w Gdańsku 

31. Vladislao IV Regi Poloniae…. Hondius 1641. Fol. Wizerunek konny. W zbiorze Xięcia C. w Paryżu. - Delin. ad vivum Warsoviae, incis. Gedam. Dedicat Wilhelmus Hondius Haga Batavus.

III. Inne ryciny.

1-2. Brama tryumfalna na wjazd do Gdańska  królowej Ludwiki Maryi Gonzagi r. 1645, podług rysunku Jerzego Müncha wystawiona. Dwa arkusze wielkie, bardzo starannego wykonania. 

3. Posąg Zygmunta III przed Krakowską Bramą  w Warszawie. Fol. 1646. Ta bardzo rzadka rycina była niedawno temu zakupiona w Gdańsku do Lipska. Inny exemplarz jest w zbiorach Nieborowskich. 

4-34. Artis Iconicae Tironibus utilis et scitu necessaria publicae lud exposita opera et studio Wilh. Hondii, Hag. Bat. S. R. M. Pol. et Suec. Sculptor. Gedani 1648. 8°. (Rud. Weigel, Kunst. Catal. Leipzig. 1846. XVIII. 39). Tablic 31 w rodzaju Stefana Della Bella. 

*35. Karta tytułowa do dzieła Joachima Postoryusza Bellum Scythico-Cosacicum, Dantisci sumptibus Georgii Försteri 1652. 4° - S. Niedenthal delin. G. Hondius sculpsit. 

36. Karta tytułowa do dzieła: Artykuły Securitatis: Speculum Saxonum. 1646. Fol. W. Hond. f. - Z popiersiem Władysława IV. 

37. Herb Kazanowskiego do tegoż dzieła. W. Hond. f. 

38. Jesus Nazarenus Rex Judaeorum. - Chrystus ukrzyżowany. Fol. U stóp przypisanie: Luctuosam, pro mundi vita Agonizantis in cruce Dei, effigiem, Illustrissimo, Dno Dno Jacobo Weiher, Comiti S. R. I. Palatino Mariaeburgen. Christburgen, Człuchovien, Bytoviensi etc. Gubernatori tanquam sedulo Calvariae sacrae, per montes Weiheropolitanos et pio Fundatori, dedicat servus suus, et amicus optimo Patrono. W. Hondi fec. 

Rycina zapewne w Gdańsku wykonana; znajduje się w zasobnym zbiorze królowej Saskiej wdowy Maryi, w Dreźnie w Pałacu Brühlowskim. 

IV. Sztychy Wykonane W Hollandyi. 

Ze W. Hondius długo w Polsce osiadły i pracujący, bliżej nas pracami swemi obchodzi i zajmuje, przytoczą się więc tutaj takoż co znamienitsze twory jego, w Hollandyi przed i po jego pobycie w Gdańsku, wykonane. Wiadomo, że był ulubieńcem Van Dycka, i że mu tenże szereg swych wizerunków dał sztychować. 

1. Piotr Heinius Petrida, Prezydent Kompanii Indyi Wschod. i Admirał; podług Jana Dame; 1629. Owal. Fol. 

2. Henricus Cornelius Longhius; Admirał. Isaac Myteas pinx. 1630. Fol. 

*3. Wilhelmus Nassovius, Dominus Leckae etc. - Everard. van der Maes pinxit. 1628. Fol. 

*4. Wilhelmus Comes Nassoviae, Cattimaliboci.... Isac  Mytens pinxit. Wilhelmus Hondius sculpsit. Hagae Comit. Cum Privil. Illust. D. D. Ord. Gener. foed. Belge. 1630.

*5. Izabella Klara Eugenia Arcyxiężna Austryacka, Infantka Hiszpańska, Wielkorządzczyni Belgii; podług Antoniego Van Dycka 1633. Fol. Owal.

6. Maurycy Xiąże Austryacki, 1633. Fol. Dzieło naczelne. 

7. Fryderyk V Król Czeski, podług Ant. van Dycka. Fol. owal. 

*8. Elżbieta Bawarska Królowa Czeska. Fol. owal. 

*9. Franciszek Franck młodszy, malarz; podług Ant. van Dycka. Fol. małe. Dzieło naczelne. *10. Jan Ernest młodszy Xiąże Saski, podług Michała Jana Mirevelta. Owal. Fol. 1628. 

11. Bernard Xiąże Sasko-Wejmarski. Fol. 

12. Teodor ab Weerdenburgio; podług Jana Dame, 1631. Fol. Owal. 

*13. Gabriel Bethlen D. G. Transilvaniae Princeps…. anno aetat. 39. à Cto na o 1620. Napis dokoła wizerunku. Owal. Bogate otoczenie godeł wojennych. Avant la lettre u mnie. 

14. Chrystus na krzyżu; pod tymże dokoła ukorzone wszystkie stany: Papież z duchowieństwem, królowie, rycerstwo i lud. Spodem słowa z Apokalipsy: Occisus es…. W. Hondius fecit . 

15. Wilhelm Hondius, sam sztycharz; podług Antoniego van Dycka. Fol. (Ign. Szwykowski przywodzi znane exemplarze przed podpisem, tudzież z kilku odmianami podpisach. Antons van Dyck’s Bildnisse, w. Archiv. für die zeichnenden Künste, R. Weigel 1858. IV. 159). 

Przypisane są W. Hondiusowi trzy monogramma, z powiązania rozmaitego dwóch głosek G. H. złożone. Atoli na żadnej z prac jego Gdańskich, ani też zagranicznych, nie dało nam się napotkać monogrammu,  tylko zawsze całkowity podpis. Podobnie Fr. Brulliot  przywodzący te monogrammy przez innych Hondiusowi przyznawane, przydaje iż na dziełach jego takowych nie widział. Pułkownik Ignacy Szwykowski w przerzeczonem opisie prac van Dycka twierdzi, że Hondius oznaczał swe dzieła monogrammem GH. Wszakże takim samym monogrammen znaczył swoje twory Gerard Honthorst; a że Hondius zwykł był podpisywać się całkowicie, ztąd wnosiłbym, że mu monogram mylnie jest przypisywany, który Honthorstowi raczej służy. 

Jagiło Jacenty (może Jagiełło?)

Rytował w Krakowie nieźle do książek, około. r. 1665. - Wykonywał drzeworyty dla drukarni Piotrkowczyków. 

Janiszewski Leon. 

Pracował w początku XVIII wieku, zdaję się, że w Wilnie. Mówi o nim Pawlikowski (Czasop. Lw. 1829. II. 112), że w rytowaniu zachował rysunek i umiał z rylca należyty zrobić użytek. 

Jansz Filip.

Gdańszczanin, sztycharz z pierwszej połowy XVII  wieku, którego przecie jedna tylko rycina i to wcale mierna jest obecnie znana, z rokiem 1632: Zwłoki Zygmunta III na katafalku. 

Jaroczyński M.

Pracujący w Poznaniu, rytownik i litograf. 

1. Tytus Hr. Działyński. Mihi properandum…. M. Jaroczyński in aqua fort. 1855. Fol. min. Rycina  zamieszczona w dziele Księga Świata wydania Merzbacha, z roku 1858. 

*2. Wizerunek mężczyzny w futrze, bez podpisu. - M. Jaroczyński ryt. in aqua forta. Poznań. 1857. Fol. 

3. Przy wydaniu Żupańskiego Maryi A. Malczewskiego, Poznań 1867. fol. trzy piękne kwasoryty z rysunku A. Zaleskiego są jego. 

4. Przy wydaniu Psałterza Dawidowego Jana Kochanowskiego, Poznań. 1867. wizerunek Jana Kochanowskiego, staloryt M. Jaroczyńskiego. 

Jerodyakon Georgi.

Jak mniema Pawlikowski, był on duchownym klasztoru S. Onufrego we Lwowie, a wprawnie wykonywał drzeworyty w roku 1636, które użyto do przyozdobienia wydanego dzieła Ewangelii w ruskim cerkiewnym języku, roku 1670. 

Jędrzejowski Paweł Józef.

Pracował w Zamościu, a przedtem w Warszawie. 

1. Stanislaus a Bogusławice Sierakowski, Abbas S. Crucis Montis Calvi Ord. S. Benedicti.... Concordat cum originali. - Paul. Jos. Jędrzejowski fec. Varsaviae 1747. 4°. 

2. Wielebna Matha Teresa a Jesu, na świecie Marianna Marchocka Karm. bosa. P. Jędrzejowski Varsoviae in Colleg. PP. Soc. Jesu. 1745. 8°. 

3. Miara szerokości i długości rany boku Pana Jezusa. Jędrzejowski fec. Vars. 8°. 

4. S. Joannes Cantius Polonus S. Th. in Univer. Crac. Doctor. Paulus Jędrzejowski sc. Zamoscii. - 4°. (1759).

5. Tenże Święty. Inna rycina tegoż. 4°.  

Pawlikowski chwali rycinę S. Jana Kantego z r. 1759.

*6. Święty Wincenty à Paulo fundator XX. Missionarzów y sióstr miłosierdzia. Paul. Jos. Jędrzejowski sculp. Varsov. 1775. A°. 8°. 

*7. S. Vincentius à Paulo Congregationis Missionis et Puellarum Charitatis Fundator. - Jędrzejowski exc. Varsoviae. - 12°. 

8. Wizerunek cud. obrazu N. P. M. u Dominikanów pod Krasnobrodem w Boru. Ego Mater pulchrae dilectionis. sc. Zamoscii. 8°.

9. Effigies Thacem. Matris Viennae…. sc. et exc. Zamoscii. 8°. 

10. S. Franciszek de Sales. 8°. 

11. Do dziełka Columnae Virtuti et Honori, Cracoviae 1745. rycina. 

Ilia A.

Mniema Pawlikowski, że był on duchownym w klasztorze Lwowskim S. Onufrego. Wykonał drzeworyt piękny z podpisem Ilia A. i datą 21 Lipca 1638;  ten drzeworyt zamieszczono w wydaniu Ewangelii w cerkiewnym języku w Lwowie r. 1670. Są i inne jego drzeworyty. 

John Augustyn.

O tym malarzu pracującym na dworze Zygmunta III podałem wspomnienie w Słowniku Malarzów. Trudnił się on zarazem sztycharstwem, lubo nie mnogie są jego ryciny, a dziś już wcale rzadkie, tak że szczęśliwym chyba trafem napotkać którą się zdarzy. 

Na wystawie Krakowskiej były dwie ryciny ze zbioru Pawlikowskiego, z których jedna przedstawia Allegoryą z napisem: Teutscher Hercules. Spodem: Aug John. Rycina ta należała do jakiegoś dzieła. Druga rycina do tegoż dzieła zdaje się także należąca,  wyobraża Bitwę z Persami. 

W zbiorze moim jest wizerunek: Salomon Petri Petricensis Misnicus olim Persicae Legationis nunc in Holsalia Steinbecensis Ecclesiae Pastor. Aeiatis 36.

Napis dokoła owalu. Spodem czterowiersz: Persia quem vidit.... M. Joann. Adolph. Fabricius Archidiac. Hamb. F. - Aug. John. scul. 1645. 8°. 

John Fryderyk.

Gwalbert Pawlikowski przebywający przez długi  czas, około r. 1825 w Wiedniu, znał tam dobrze Johna, i skreślił z opowiadań artysty żywot jego dokładny, który następnie w swą Wiadomość o rytownikach Polskich, w Czasopiśmie Lwowskiem zr. 1829 umieścił. Z tego przeto źródła czerpać możemy główniejsze o Johnie szczegóły. 

Przyszedł na świat d. 24 Maja 1769 r. w Malborgu, gdzie z dawna osiadła jego rodzina, zawsze była poważana i urzęda miejskie piastowała i tak jego ojciec był naczelnikiem sądów miejskich. Troskliwy o wychowanie dzieci, przeznaczał Fryderyka do stanu wojskowego, uzdolniał go więc w naukach ku temu potrzebnych. Straciwszy ojca przedwcześnie, zwrócony został przez matkę do kupiectwa i umieszczony korzystnie w domu kupieckim w Warszawie, który go  wkrótce w widokach handlowych za granicę wyprawił. Udał się młodzieniec naprzód do Danii, a ztamtąd do Anglii, gdzie zaszłe niepowodzenie zwierzchnika, skłoniły go do porzucenia kupieckiego zawodu, i wyłącznego odtąd poświęcenia się sztuce, a mianowicie rytownictwu. I w tem początkowe kształcenie nie  łatwo mu przychodziło. Był wtedy w Londynie wielce wzięty sztycharz Bartolozzi, do którego gdy się zgłosił, cierpko odprawiony został. Gorliwem przecie usiłowaniem i pilnością w pracach, pomimo trudności, szybko zdolność swą sam rozwijać zdołał. Atoli widząc się zupełnie opuszczonym, wszelkiego przez kilkanaście miesięcy zasiłku i nawet wiadomości z domu  pozbawiony, znalazł się w konieczności odjazdu i powrotu do ojczyzny. Za przybyciem do Warszawy  doznał od razu opieki króla miłującego sztuki, a znawcę ich odznaczonego. Stanisław August nie tylko opatrzał go wsparciem, lecz darzył nadto światłą radą, kształcąc nią smak i zapałowi kierunek należyty dając. Każdą pracę musiał John przynosić królowi, a zawsze najtrafniejsze słyszał uwagi. Często w domu Xiężnej  Mikołajowej Radziwiłłowej, która go także wspierała, prostował król wyobrażenie jego o sztuce, i roboty jak miały być poprawiane wskazywał. Tak pod okiem królewskiem, opowiada Pawlikowski, zrobił John w dwóch latach dwanaście rycin, podług rysunków Smuglewicza,  Lampiego, Grassego i innych, przedstawiające zdarzenia z dziejów, czy allegorye, lub też wizerunki osób znakomitych. Szkoda że prac tych Pawlikowski bliżej nie wyszczególnił. R. 1791 ożenił się John w Warszawie, z wychowanicą Xiężnej Radziwiłłowej, którą w domu tej pani poznał, z Panną Barbarą Czeską, córką pułkownika gwardyi narodowej. Chcąc mu dać  sposób lepszego wydoskonalenia się, wyprawił go król do Wiednia, wyznaczywszy roczną płacę, i dając własnoręczne listy do swego tamże Posła Franciszka Wojny, tudzież do słynnego malarza Fügera. Nieszczęsne nastąpione krajowe wypadki i samego Stanisława Augusta niedola, wywarły wpływ stanowczy na dalsze takoż Johna życia koleje. Pozbawiony pensyi z kraju, nie wrócił już tam więcej, a odtąd osiedlony w Wiedniu, stał się wyłącznie Wiedeńskim, dla Niemiec pracującym sztycharzem. Zawiązany mu przez króla u wstępu stosunek z Fügerem, poważną dlań został pożytecznością. Przy nim w krótkim czasie wydoskonalił się jeszcze w rysunku, a bliższa zażyłość zamieniła nadal mistrza w życzliwego przyjaciela. Zaznajomiony z celniejszymi współczesnymi sztycharzami, nie poddawał się w robotach własnych ślepemu żadnego naśladownictwu; owszem czyniąc różne doświadczenia, stworzył sobie właściwy sposób wyrazu i wdzięku  pracom nadający. Sławę jego za granicą ustaliły najbardziej wykonane ryciny do wspaniałego hollenderskiego wydania Messyady Klopstocka. Pawlikowski, który za czynnego jeszcze życia Johna, oznacza ilość jego rycin wysoką już cyfrą 283, taki sąd o jego pracach wydaje: “John ukształcenie swoje tylko samemu sobie winien, a dla tego sposób jego zupełnie jest  oddzielnym od tego, jakim inni robią. Zachwycająca przyjemność i miękkość, połączone z najdobitniejszą doskonałością i najściślejszem zachowaniem rysunku, oto są własności jego utworów. Wreszcie przydaje, że John był człowiekiem światłym, lubiącym nauki, czytającym w angielskim, francuzkim, hollenderskim, włoskim, niemieckim i polskim języku. Nagler (Künstler-Lexicon VI, 467) podaje o nim treściwą i wcale zgodną wiadomość, tylko że go chce mieć Prusakiem, a mieni go jednym z najsławniejszych nowszych czasów sztycharzy w rodzaju kropkowanym. Roku 1832 schronił się John na spoczynek lat podeszłych do  Marburga w Stejermarcku, gdzie i żywot dokonał  r. 1843. 

Ryciny wykonane w Polsce lub do Polski odnoszące się: 

1. Stanisław August. 1790 pod ług Lampiego. 

2. Stanisław Małachowski, Przyjaciel ludu. Lampi pinx. F. John sculp. Varsaviae. 8°. 

3. Cajetanus Sołtyk Supremus Regni Poloniae Secretarius. Lampi pinx. F. John sculp. Varsaviae 1791. 4°. 

4. Wizerunek a pod nim medal z napisem Michael Ossowski. N. A. 1743. Civ utili…. F. John sculp. 8°. Podług Lampiego. 

5. Kazimierz Nestor Xiąże Sapieha. Pitschman del. F. John sculp. Varsaviae. 8°. (1791). 

6. Biskup Krakowski Kajetan Ignacy Sołtyk, podług Lampiego. 1792. 

7. Henryk Xiąże Lubomirski (dziecko), podług Koswoja. 1793. 

8. Xiąże Józef Poniatowski podług J. Grassego, Kapeller del. Owal. 8°.

*9. Kościuszko. - Grassi delin. F. John sculp. Owal. 8°. - U góry napis: On zerwał kajdany, w których jęczał naród. 

*Taż sama rycina, lecz spodem dopis: Wien, bey F. X. Stöckl. 

*Taż sama rycina bez napisu u góry i spodniego adresu. 

*10. Książę Józef Poniatowski Wódz naczelny Wojska Polskiego Marszałek Państwa Francuzkiego. - Benner p(t) Varsaviae. F. John sc(t) Viennae. Fol. - Na ramie napis: Bóg mnie powierzył honor Polaków, Bogu go oddam. - W górze mitra Xiążęca, spodem herb Ciołek. 

*11. Samuel Bredetzky Prediger an den vereinigten Evang. Gemeinde zu Krakau und Podgorze, und Senior des Krakauer Diöcese in Galizien. Niedermann pinx. John sculpsit. Owal. 8°. 

12. Bilet wizytowy. Wśród arabesków napis: Le Prince Joseph Poniatowski. - Była to w Wiedniu pierwsza robota Johna. 

13. Allegorya. Księga otwarta z napisem Etat de la Pologne, czapka wolności i dwie chorągwie, na jednej z nich napis Le 3(me) de May. - U dołu: Sous le règne de Stanislas Auguste 1791. J. sculp. - Owal, aqua tinta (?) brunatna. 

14. Allegorya. Nad kulą ziemską unosi się sława z napisem: Ustawa rządu i wolności 3 Maja 1791. Spodem: Jam redit et virgo, redeunt Saturnia regna. - G. Janasch del. F. John sculp. Varsaviae. Owal, odbicie brunatne. 

15. Allegorya. Mąż z czapką wolności wieńczy popiersie Króla St. Augusta. Spodem napis: Przykład dla królów i narodów. Dokoła podpisy G. Jannasch inv. F. John sculp. - Owal, aqua tinta, na czerwono. 

16. Taka sama rycina, lecz z napisem u spodu: Nunquam libertas gralior extat quam sub rege pio. G. Jannasch inv. F. John sculp. Varsaviae. Owal, aqua tinta, na czarno. 

*17. Allegorya. Świątynia, do podwoi której wkłada klucz postać w koronie, z palmą w ręku (Stanisław August). Spodem siedzi starzec skrzydlaty trzymający tablicę z napisem: Templa Diis Mores populis dedit. W głębi lud. - F. Smuglewicz delin. - F. John sculp. Vars. - Medalion okrągły. Pod nim napis: Aniv. sacr. a restit. Repub. anno I. V. non. May 1792. V. S. 8°. Odbicie czerwone. 

18. W zbiorze dziewięciu rycin dzieła F. Smuglewicza Obrazów historyi Polskiej, rycina ósma jest roboty Johna. 

8. A Boleslao II libertati suae regnoque paterno Albertus Bohemiae restitutus. - Fr. Smuglewicz del. Varsaviae. F. John sculpsit Varsaviae 1791. 

Celniejsze ryciny w Wiedniu dla Niemiec wykonane.

*1. Zgon Abla, podług Fügera. 1802. Fol. 

*2. S. Józef z dzieciątkiem, podług Correggio. 4°. 

3. S. Katarzyna, podług Carlo Dolce. 

4. Amor. - Guido Reni. 

5. S. Józef. - Carlo Dolce. 

6. Venus i Amor. - Correggio. 

7. Główki Aniołów. - Correggio . 

8. Ojcowie Kościoła. - Rubens. 

9. Flecista. - Gerard Dow. 

10. S. Katarzyna. - Leonardo da Vinci. 

11. Dawid. - Guido Reni. 

12. Zingara. - Correggio. 

13-15. Żebracy. - Edlinger. 

16. S. Jan na puszczy. - Rafael. Fol. małe. 

17. Marya i Józef z dzieciątkiem. F. Bartolomeo. Fol. 

*18. Drusus. Cornalina. - Onix w zbiorze X. Karola Lichtensteina. V. Kininger del. Owal. 8°. 

Do wydawnictwa Aglai 105 rycin wedle arcydzieł. 

Do wydań Wielanda i Klopstocka Görchena ryciny. 

Do pysznego wydania hollenderskiego Klopstocka Messyady Meermana, rycin 20. 

Nadto mnóstwo portretów. 

*Elisabetha Augusta Churfürstin zu Pfalz-baier. - Edlinger pinxit. F. John sculpsit. Owal. 4°.

Józefowicz Stanisław.

Sztycharz krakowski w początkach wieku XVIII. Jest jego sztych w dziele Historya o Krucyatach, przekład z francuzkiego X. Ustrzyckiego 1707. Kraków. fol.

Jung J. C.

Jest jego rycina wykonana w Warszawie: Wielebna Panna Katarzyna MechtyIda de Barre, fundatorka Zakonnic.... J. C. Jung sculp. Varsav. 8°.

Erazm Kamyn.

Rudolf Weigel, Kunstkatalog, Lipsk, w zeszycie 24 z r. 1852, przywodzi pod liczbą 18950 Księgę zbiorową rycin: Goldschildts-Ornamente. W zbiorze tym 2 ryciny z napisem: “Teras nowo widane y drukowane w Poznaniu przez Erazmusa Kamyn roku Pan. 1592.” Z monogramem związanym E. S. K. 8°. A dodaje Weigel, iż ten Polski artysta Erasmus Kamyn nieznany jest zupełnie. Dwa te miedzioryty przedstawiają zapewne ozdoby czyli ornamenta wyrobów złotniczych, zkądinąd wcale nam nie znane, jako i sam ów sztycharz Poznański Kamyn, może Kamiński. 

G. K. Nagler w dziele die Monogrammisten II. 665 z r. 1860 Nr. 1775 powiada, że Erazm Kamyn złotnik, był około r. 1590 czynnym w Krakowie, że wydał szereg przynajmniej sześciu tablic ozdób złotniczych, z monogramem swoim z trzech głosek związanych złożonym: E. odwrócone, S. K. i że na pierwszej rycinie jest tytuł, ten sam co u Weigla wyżej przytoczony, z opuszczeniem tylko roku, 8°. poprzeczne. Zkądby wiedział Nagler, iż Kamyn ów był złotnikiem krakowskim, nie powiada, wszakże na rycinie wypisany stoi Poznań. 

Kappeller Józef Antoni.

Urodzony w Imst w Tyrolu około 1760, zmarły 1806. Malarz i sztycharz, pracował w końcu XVIII wieku w Warszawie, od roku 1787 przez lat kilka. Prace jego sztycharskie odznaczonej piękności: 

1. Xiąże Adam Czartoryski Gen. ziem Podolskich, podług J. Grassego, Jo. Kappeller w Warszawie 1792. Aqua tinta. 

*2. Le General Kościuszko. - Jos. Grassy pinxit. Jos. Kappeller sculpsit. Varsoviae. Owal. Fol. - En manière noire, w sposobie czarnym. 

3. Stanisław August Król. Owal. Fol. W sposobie czarnym. 

Karczewski Wincenty.

Wykonywał ryciny do Dziennika Wileńskiego, z r. 1816. 

Karęga Xawery.

W Wilnie w końcu XVIII wieku czynny. 

1. Jego rycina zamieszczoną została w Don Quiszocie, wydanym w Warszawie. 

2. Wizerunek duchownego. Fiat pax in virtute tua. Sc. Vilnae. Karęga. a. 1779. 4°. 

3. Obraz Maryi łaskawej w Wilnie na Antokolu 8°. 

4. N. P. Ostrobramska. Salve porta ex qua…. 8°. 

5. S. Antonius de Podova. Ill. Rn. DD. Antonio Karęga offert.... 8°. 

6. Tenże i z podobnem przypisaniem, ale odmienny. 8°. 

7. Zubr. J. H. Muntz delin. Karęga sc. 4°. 

8. Okropny widok srogiego powietrza 1710 w Wilnie. U góry Matka Boska Łaskawa. Franc. Pelikan Uczeń Akad. Wileńs. rysował. X. Karęga grawirował, Józef Perl wybijał w Wilnie 1799. Fol.

Kielisiński Kajetan Wincenty.

Urodzony w Mieronicach po r. 1810, zmarły w Kórniku 1849, biegły rysownik i rytownik. Życiorys jego wkrótce po śmierci skreślony, ogłosiłem w Bibliotece Warsz. a następnie zamieściłem w Słowniku Malarzów. Powtórzony został dwukrotnie, prawie dosłownie, raz w Poznaniu w wydanym spisie pozostałości po artyście, drugi raz w encyklopedyi powszechnej wychodzącej w Warszawie. Wszakże tak tam jak tutaj zatajone zostało źródło, zkąd życiorys wzięty. 

Rudolf Weigel, Kunstcatalog 1847, zeszyt 19, str.  37, Nr. 16462, przytacza dzieło całkowite kwasorytów Kielisińskiego, jako składające się ze 189 rycin, przedstawiających zdolnie wykonane przedmioty z życia ludu polskiego, krajobrazy, widoki miejsc, zwierzęta,  charakterystyczne postacie i głowy, wizerunki, herby, it. p. po części podług Orłowskiego, Płońskiego i innych, z napisami, rokiem i miejscem gdzie wykonywał, tudzież znakiem swoim, zwykle K. W. K., a w różnych rozmiarach: fol., 4°, 8°, 12° i mniejszych. 

Kisling Jan Gottlieb (Bogumił).

Sztycharz w Wilnie pracujący, uczeń tamecznego Uniwersytetu w tej sztuce.

*1. Rustem. Peint par Prof. Rustem 1813. Dessiné et gravé par G. Kissling élève de l'école de gravure à l'Université Imp(e). de Vilna PI. 2.- 4°. 

*2. Stan. Koniecpolski Kaszt. Krak. H. W. Kor. - G. Kissling ryt. Wilno. - 8°. W całej postaci. Rycina do dzieła J. U. Niemcewicza, Dzieje panowania Zygmunta III w Warszawie 1819. 

3. Cartes burbae illus. par Rustem à Vilna. 80 cartes de fantaisie, dess. par J. Rustem grav. par G. Kissing. 

4. S. Józef, podług Rafaela 4°. 

5. N. Panna. 8°. 

6. Śmierć Sokratesa, podług Rustema. 8°. 

7. Fr. Böhm, podług Krugera. Fol. 

8. Marie Louise Imperatrice de France, w całej postaci. Fol. 

9. Józef X. Poniatowski, na koniu. Aqua tinta. 1817. Fol. 

10. Zusammenkunft Napoleons I. und Alesander I. zu Tilsit…. Gottlieb Kisling scul. Fol. 

11. Matka Boska Rafaela; przypisanie Cesarzowej przez Jana Gottlieb Kisslinga. Fol. 

12. Flora Titiana, sztychowana w Medyolanie. 1827. Fol. 

Klopsch C. C. i F.

Rytował w Warszawie, w drugiej połowie XVIII wieku, wcale miernie. 

1. Corpus hoc Divi Bonifacii Mart. - T. Klopsch sc. Varsav. 8°. 

2. S. Wincenty a Panto. - Wzniosłe tylko umysły…. 8°. 

*3. Imago Jesu. Mariae. Joseph in Ecclesia Studziannensi Minoris Poloniae miraculis et oraculis clarissima ab Anno 1660. - Varsaviae C. C. Klopsch sculp. 4°. 

4. Ryciny do dzieła Budownictwo wiejskie w Warszawie 1788. 

5. Tytuł do dzieła wierszem Stan. Konarskiego. C. C. Klopsch del. et sc. 8°. 

6. Do dzieła Modlitwy dla pobożnych Chrześcian. 12°. trzy obrazki. Niewiem czyli to jest jeden sztycharz, czy może dwóch w Warszawie pracujących F. i C. C.

X. Kluk Krzysztof.

Znakomity badacz i pisarz w naukach przyrodzonych, doświadczał się cokolwiek w rytownictwie. Do dzieła swego o zwierzętach wykonał sam kartę tytułową, z podpisem X. Krzy. Kluk rysów. y wybijał. 

Nadto jest jego: Ciechanowiec, z podpisem X. Kluk, 8°.

Miał też być bardzo biegłym rysownikiem piórem, sztychy naśladującym.

Kochanowski Samuel.

Niesłychanie rzadką jego rycinę, nabył po J. Piwarskim P. Al. Lesser.

Przedstawia siedzącego przed stołem młodziana, między Kusicielem i Aniołem, z tyłu Śmierć. U góry Bóg Ojciec w obłokach; różne napisy i godła, dla wytartego odbicia nie dają się łatwo w szczegółach rozeznać. - Samuel Kochanowski sculpsit. - Z prawej strony ku środkowi: A. D. 1600. - 8°. maj. 

Na wystawie Krakowskiej była inna jego rycina: Narodzenie Pańskie. - Rndo. P. Joanni Clingerio praeceptori suo, Samuel Kochanowski sculps. 1598. 4°.

Kornacholski Tomasz.

W końcu wieku XVIII robił wiele obrazków Świętych, zdaje się w Krakowie osiadły. Prace jego chwali Pawlikowski, jako wykonywane sposobem wcale nie złym, a żałuje iż się nie trudnił robotami większemi, ale go zowie Kornachowski T. (Czasop. Lw. 1829. III. 103.)

1. S. Angelus. T. Kornacholski sc. S. Thecla Virgo et Martyr. S. Erazm biskup. - Mała rycina. 

2. S. Joannes Cantius in Alma Univ. Crac. Theol. Dr. sc. et exc. T. K Cracoviae. 4°. 

3. S. Jan Nepomucen. M. T. K. sc. 12°. 

*S. Angelus Custos. Spodem napis: Ecce ego mittam…. T. Kornacholsciy sc. 8°. Bardzo mizerna.

Korsakowicz Jan.

Rytował w początkach XVIII wieku w Wilnie. W blachach odszukanych przez Konst. Hr. Tyszkiewicza i nowo odbitych, znajduje się ogromna dwuarkuszowa rycina: 

Arbor genealogica amplissimae Korsakorum domus….1718…. z mnogiemi innemi napisami po łacinie i po polsku. - Sculp. Joannes Korsakowicz, Wilnae. Przedstawia popiersia bardzo liczne owego rodu.

Kostrzewicz F.

Prawdziwe wyobrażenie obrazu S. Antoniego w kościele XX. Bernadynów w Lublinie 1812. - F. Kostrzewicz. 8°

Kozdrowicz J.

*1. Obrazek Święty z napisami: Tu ne laetabitur Virgo in choro…. Redeminius Fratres nostros…. J. Kozdrowicz. 8 °. 

2. Obraz drzewa żywota.... w kościele Lubelskim Dominikanów…. 8°. 

3. Tenże, ze S. Hiacyntem i Dominikiem. 8°. Inna rycina. 

4. Tenże, większy. Vera expressio…. 8°.

Kraszewski Józef Ignacy.

Niespracowany pisarz, jako miłośnik sztuk pięknych, zabawia się rysunkiem i malowaniem olejnem, a nadto w ostatnich czasach oddał się z powodzeniem rytownictwu. Kilkanaście widoków i krajobrazów wykonał pięknie w kwasorytach na miedzi.

Kraus.

Pracował w Warszawie w końcu XVIII wieku. Le General Kościuszko. Varsovie. Kraus scul. 4°.

Krethlow Jan Ferdynand. 

Treściwą a dokładną o jego żywocie podał wiadomość F. M. Sobieszczański, w Encyklopedyi powszechnej w Warszawie. Urodził się Krethlow r. 1767 w Neu Hannenburg blizko Berlina, a tu w Akademii sztuk pięknych kształcił się w rytownictwie, pod professorem C. Henne. Następnie podróżował w celu doskonalenia się dalszego, a wróciwszy do Berlina wykonywał rozmaite sztychy, które mu sławę zjednały. Przy utworzeniu Uniwersytetu Warszawskiego, powołany r. 1818 na professora sztycharstwa, zostawał nim przez lat 15, aż do zamknięcia tej szkoły głównej. Zarazem wykonywał sam wiele sztychów w Warszawie, za które na wystawie r. 1819 otrzymał medal srebrny pierwszej wielkości. Uzyskawszy później emeryturę, osiadły w Warszawie, umarł tu r. 1842. Podpisywał się Krethlow, a na wielu swych w Warszawie rycinach Kretlow. 

Do dzieła J. U. Niemcewicza Dzieje panowania Zygmunta III. w Warszawie 1819., wykonał 4 ryciny. 

1. Zygmunt III.... Rubens pinx. Kretlow sc. Varsoviae. 8°. 

2. Stanisław Karnkowski Arcybiskup Gnieźnieński Prymas Królestwa Pol. i W. X. L. Piwarski del. Kretlow sculp. Varsa. 8°. 

3. Jan i Jakób Potoccy jeden po drugim W(wie) Bracławscy. - Blank del. Kretlow rył. Owal. 8°. 

4. Car Dymitr mąż Maryny. L. Kilian del. 1606. Kretlow ryt. w Warsz. Owal. 8°. 

Do dzieła Staszica Ród ludzki dostarczył sześć rycin: 

*5. Jeszcze niewinna…. dwuwiersz. J. Krethlow sculpsit. Fol. 

*6. Już zgromadzają.... dwuwiersz. J. Krethlow sculpsit. Fol. 

*7. Wkrótce który z nich…. czterowiersz. J. Krethlow. Fol. 

*8. Wśród zgromadzenia.... dwuwiersz. J. Krethlow sc. Fol. 

*9. Jakąż trwożliwość.... trzywiersz. J. Krethlow sc. Fol. 

*10. Pierwsze nagrody.... czterowiersz. J. Krethlow. Fol. 

*11. Stanisław Hrabia Potocki Prezes Senatu Król. Pol. Minister.... Rysował Letronne, sztychował Krethlow w Warszawie. 1819. Fol. 

*12. Kön. Wladislaw IV. Vladislas IV Roi de Pol. - Krethlow sc. Owal, maleńka rycina do jakiegoś dzieła, w sposobie kropkowanym.

13. König Stanislaus I Lescziński, owal, podobnie jak poprzedni. 

14. S. Magdalena. Fol. 

15. Grosz czynszowy, podług Tatiana . Fol. 

16. Chrystus na krzyżu, podług Carl Vanloo. J. F. Krethlow. 1824. Fol. 

17. Kościuszko, owal, 8°.

Do dzieła E. Raczyńskiego, Dziennik podróży do Turcyi, Wrocław 1821. Fol. dostarczył Krethlow także ryciny. Wiadomo, że gdy Raczyński podróż do Turcyi odbywał, wziął z sobą malarza L. Fuhrmana, który mu z natury widoki zdejmował. Następnie polecił Raczyński różnym w wielu miejscach sztycharzom, wykonanie z owych rysunków rycin. Sam Fuhrman wykonał kilka, atoli że nie był sam wprawnym rytownikiem, prace te jego oddane zostały Krethlowowi do poprawy; nadto niektóre ryciny z rysunków Fuhrmana sam rytował.

1. Rycina Nr. 33. Turczynki w okolicach Stambułu. Sztychował L. Fuhrman. Wykończył Kretlow w Warszawie. 

2. Nr. 36. Przedający owoce. - Szkicował L. Fuhrman. Sztychował Kretlow w Warszawie. 

3. Nr. 43. Orszak W. Sułtana w Balirbey. - Rysował F. Fuhrman. Sztychował Kretlow w Warszawie. Fol. 

4. Nr. 49. Strój kobiet na wyspie Lesbos. - Sztychował L. Fuhrman. Wykończył Kretlow w Warszawie. 

5. Nr. 50. Strój znaczniejszych Greków. - Sztychował L. Fuhrman, wykończył Kretlow. 

6. Nr. 58. Niskorzeźba w Assos. Rysował L. Fuhrman. Sztychował Kretlow. 

7. Nr. 59. Niskorzezba w Assos (Inna). Rysował L. Fuhrman. Sztychował Kretlow. 

8. Nr. 73. Muzykanci Tureccy. Sztychował L. Fuhrman w Rogalinie. Wykończył Kretlow. 

9. Nr. 78. Saka czyli Nosiwoda Turecki. Rysował i sztychował L. Fuhrman. Wykończył Kretlow w Warszawie. 

10. Nr. 79. Wieśniak z okolic Stambułu. Rysował i sztychował L. Fuhrman. Wykończył Kretlow w Warszawie. 

Roboty powyższe do dzieła Raczyńskiego Kretlowa, uległy krytyce w rozbiorze Dzieła w Pamiętniku Warszawskim z r. 1822. l. 194. Tamże na str. 449, tłumaczy się J. F. Krethlow, że roboty nie są tu właściwie jego, tylko wykończenia rycin Fuhrmana, który je sam rył i kwasem czyli serwaserem wyżerał, to jest co się u Niemców zowie radirt und geätzt. 

Z prac jego jeszcze Berlińskich, okazał na wystawie Warszawskiej r. 1819, portrety: 

Marya Ludwika królowa Pruska wstępując do Niebios, przyjmowana przez zmarłe poprzednio dzieci swe, L. Wolf del. Fol. 

Bernstein. 

Woelpur. 

Devrient Ludwik w płaszczu. L. Wolf del. Fol. 

Fryderyk W. na koniu, z orszakiem.

*Takoż do prac zagranicą wykonanych należą dwa krajobrazy z bydłem: 

J van Gool del. 1750. J. F. Krethlow sculp. 1805. Fol. poprzeczne. 

*Agrippina.... Hötsch pinx. J. F. Krethlow sc. Berlin. 1803. Fol.

X. Królikowski Stanisław.

Dominikanin Krakowski, zmarły tamże, jak twierdzi A. Grabowski d. 23 Października 1847 r. w wieku lat 68. Trudnił się cokolwiek sztycharstwem. 

1. Pius Sept. Pont. Max. diem Sacrum Savonae die Pentecostes perageret…. Fr. A. Krolikow. o. P. sc. Cra. Fol. 

2. Pan Jezus z obrazu w krużgankach OO. Reformatów w Krakowie. 8°. 

3. N. P. Marya cudami słynąca w obrazie Gidelskim, S. K. 8°. 

4. S. Dominik. S. K. sculpsit. Maleńki obrazek.

Krüger Jan Konrad.

Malarz odznaczony, o którym wiadomość zamieszczona w Słowniku Malarzów T. 3-cim. Urodzony w Szczecinie 1733, zmarły 1791 w Berlinie. Bawił on jakiś czas w Warszawie, od r. 1756 i wiele tu portretów malował. Był zarazem sztycharzem, a rycin nie mało wykonał. Czyli je odrabiał i w Polsce tego nie wiem. Są jego rylca różne wizerunki i inne po mniejsze roboty.

Kurowski Joachim Benedykt.

Pracował w Dreźnie w drugiej połowie XVIII wieku, być może miłośnik sztuki. Jedyny jego kwasoryt znany mi, jest w moim zbiorze: 

*Postać niewieścia siedząca, prawą ręką trzyma się za pierś, lewą podtrzymuje tarczę, na której napis: Dedié à Son Altesse Royale Monseigneur le Duc de Courlande et de Semigalle. Spodem: Fait par Lairer - à Dresde 1779 i niżej znowu 1779. - Gravé à l'Eau forte par Joachim Benoît Kurowski. Odbicie na czerwono. Fol. małe. 

Labinger Jakób.

Sztychował wiele, zwłasza wyobrażeń Świętych, a także nieco wizerunków. Pracował w Krakowie, Warszawie a najdłużej we Lwowie, gdzie zdaje się osiadł. Sztychy jego znane są z lat 1734-1749. Powiada o nim Pawlikowski (Czasop. Lwow. 1829. III. 104), że oprócz czystości rylca zachowywał rysunek, lecz szkoda iż postacie w jego rycinach tak mało mają ruchu, że się zdają być z kamienia. 

1. Effigies beatiss. Matgis dolorosae plurimis plena gratiis in templo S. Barbarae Cracoviae J. G. Jacobus Labinger delin. et sculp. Cracoviae 1734. 8°. 

2. S. Ivo. Abdicata dignitate Ecclesiastica fuit Parochus…. Jacobus Labinger. Cracoviae. 8°. 

3. Chrystus Pan i S. Tomasz z Aquinu. Centuplum accipiet…. Labinger sc. Leopoli. 8°. 

4. Devotiss. Jesus Nazareni imago. Labinger sc. Leopol. 12°. 

5. Vera effigies Statuae B. V. Mariae in Eccl. Ressoviensi Fr. min. reg. S. Francisci.... J. Labinger sculp. Leopoli. 8°. 

6. Decus Podlachiae B. V. Maria Lesnensis…. J. Labinger sc. 8°. 

7. S. Stanislaus Kostka Soc. Jesu. Labinger scul. Leopoli. 8°. 

8. Vera effigies grat. imag. S. Vincentii Ferrerii.... Leopoli in Eccl. SS. Corporis Christi.... Jac. Labinger sculpsit Leopoli. 12°.  

9. S. Joannes Franciscus Regis S. J.... Spodem modlitwa. J. Labinger sc. Leopoli. 8°. 

10. S. Franciszek. Calvariam cernens Franciscus.... Leopoli. 

11. Prawdziwe wyobrażenie sługi Bożej Weroniki Guiliani kapucynki. Leopoli. 

12. Dwa małe herby z napisem: W dom twój z podkową wkroczyć powinny honory. - Leopoli. 

13. Rycinka: Dar rozumu, pożytek wiary. - Leopoli. 

*14. Inna rycinka. Dar rady - pożytek miłości. W koło: Da tuis fidelibus…. J. Labinger sculp. Leopoli. Nad ryciną: 4. - Te obie rycinki musiały być wykonane do jakiejś książki nabożnej, a widocznie że było ich więcej, najmniej cztery.

15. Najśw. Panna Marya łaskawa od morowego powietrza patronka, w kościele Warszawskim XX . Schol. Piar. - Labinger sc. Varsaviae in Typographia Regia. 8°. 

16. Wizerunek Najśw. Panny z Dzieciną Jezus. Spodem czterowiersz poddrukowany. J. Labinger sc. Varsaviae. 12 °. 

17. Xiąże Michał Serwacy Korybut Wiśniowiecki Kancl. W. X. Lit. U wierzchu napis: Luna suis deficit in astris. Nadto są i inne napisy. - P. Paulus Gizicki Soc. Jesu inv. Archit. del. A. 1747. 4. Julij Cremeneci. Jacobus Labinger sc. Leopoli. Fol. Należy do dziełka Princeps dolor.... 1745. fol. jako karta tytułowa. 

18. Mikołaj Ignacy Wyżycki Arcyb. Lwowski. 1747. Fol. 

19. Benedykt XIV. Papież. - sc. Leopoli. 8. 

20. S. Tomasz z Aquino, trzyma herb Potockich. Juravi patribus. 1743. Fol. 

21. Na piramidzie wizerunek któregoś Radziwiłła, dokoła różne herby. Luna suis defuit in astris. P. Paulus Gizicki Soc. Jesu inv. Architect. del. A. 1745. 4 Julij Cremeneci. Jacobus Labinger sc. Leopoli. 

22. Vera effigies V. M. Rosae M ariae Serio…. Labinger delin. el sculp. 4°. 

23. Stanislai Sarnicii Eq. Polon. consanguinitatis. arbor. - Na dwóch ćwiartkach. 4°. 

24. Schema Franc. Hottomani correctum…. 4°.

25. Crux angelica S. Thomae de Aquino. sc. el. ex. Leopoli Polon. 4°. 

26. S. Tomasz i Chrystus. Omnis qui relinquerit…. 8°. 

27. Aniot przed umierającym. O Jezu bądź mi Jezusem, sculp. Leopoli Polonia. 8°. 

28. S. Onuphrius. sc. Cracoviae. 8°.

Lang N.

Powiada Pawlikowski, że rytował w końcu XVII wieku w Krakowie. Tymczasem jest jego rycina takoż w Gdańsku wykonana: Może z Gdańska przeniósł się do Krakowa. Herb Jerzego Schradera urzędnika sądowego miasta Gdańska, spodem czterowiersz: Hic gemini fulgent Schraderi.... A. Stech delin. N. Lang sc. Fol. 

Jest jego takoż: Joach. ab. Hirtenberg Pastorius. - Si mihi.... 8°.

X. Latorski Manuel.

Rytował w Poczajowie, w połowie w wieku XVIII. 

Wizerunek Obr. N. P. Poczajowskiej. Pr. Manuel Latoroski sc. Pocz. 1756. Fol. na drzewie. 

Lehmann F.

W Wilnie był zastępcą nauczyciela w szkole rytowniczej. Co się z nim potem stało, i zkąd pochodzi niewiem.

*1. N. M. P. Ostrobramska. - 1831 R. - F. Lehman f. maleńka rycinka. 

2. Ozdoby architektoniczne podług F. Rymgajłły. 4°. 

3. Chrystus na górze oliwnej. - Sic Deus in dolore pro nobis. C. Dolce pinx. F. Lehman sc. Fol. Staloryt. (?)

Lejbowicz Herszek.

Podług Sobieszczańskiego drzeworytnik. Starozakonny, pracował w Nieświeżu na dworze Xiążąt Radziwiłłów, w pierwszej połowie XVIII wieku, zwłaszcza ku przyozdobieniu książek. Do dzieła o żywotach Radziwiłłowskiego domu, nakładu Marcina Franciszka Wobe, przełożonego zbioru obrazów w Nieświeżu, którego dwa były wydania, wykonał 165 rycin wizerunków Xiążąt Radziwiłłów, od r. 1346 do 1758.

Castrum doloris Annae de Prin. Sanguscis Radiwiliae…. in secl. S. Jes. Niesvisii. - Mauritius Peteti Arch. Aul. inv. et del Nieswizy. H. Leybowicz sculp. Nieswizy. 1747. Fol. Należy do dziełka Kazania na pogrzebie tej Pani. Wilno. 1750.

Lelewel Jan.

Brat młodszy Joachima, urodzony w Warszawie 26.Czerwca 1796 r. Służył w wojsku w inżynieryi i był oficerem; później wyniósł się do Szwajcaryi, a umarł w Berlinie 9. kwietnia 1847 r. W młodości uczył się pod Z. Voglem, a w chwilach wolnych malował farbami wodnemi krajobrazy, rysował ołówkiem i piórkiem, próbował się w litografii w jej pierwszem w Warszawie nastaniu, wykonał kilka udatniejszych rycin do dzieła brata Dziejów Starożytnych:

*Świątynia słońca w Palermie i Świątynia Zgody w Rzymie. Dwa widoki na jednej tablicy. 8°. Lelewel Jan. Nr. 4 rzeczonego dzieła do str. 243.

Lelewel Joachim.

Słynny dziejów i zamierzchłej przeszłości badacz, pragnąc mnogie swe dzieła objaśnić przedmiotów zarysami, wykonywał sam na blasze takowe, już to map monet i różnych starożytności, które do mnogich dzieł swych dołączał. Prace te jego sztycharskie, samoucznie, jak to sam o nich wyraził podejmowane, często zwłaszcza w początkach mniej udatne, mają przecie zawsze wielką naukową wartość, w przedstawianiu zarysów przedmiotów starożytniczych, bystrym wzrokiem uczonego badacza w szczegółach ocenionych. Wydawca dzieł Lelewela, Jan Konstanty Żupański w Poznaniu, znaczną część blach onych zebrał w jedną całość, i wydał je oddzielnie jako: Album rytownika Polskiego, Poznań 1854. fol. poprzeczne, z tekstem Polskim a obok Francuzkim. 

Lewicki Jan.

Malarz, zdolny sztycharz i litograf. Urodzony r. r. 1795 w Osieku w Woj. Sandomierskiem, pobiera nauki początkowe w Krakowie i tutaj kształcił się w malarstwie i sztycharstwie; gdy zaś właśnie w te czasy wynalezioną została litografia, do niej także się zabrał. W latach 1823 i 1824 wykonał już kilka sztychów w Krakowie. R. 1825 przeniósłszy się do Warszawy, doskonalił się na wydziale Uniwersyteckim sztuk pięknych w sztycharstwie pod Professorem Krethlowem, a w litografii u Mintera. R. 1827 wyjechał dla dalszej nauki do Wiednia, gdzie rok cały bawił. Wróciwszy do Warszawy, umieszczony został w litografii Banku Polskiego. R. 1832 wyniósł się do Francyi, gdzie przez lat 3 bawił i pracował w Strasburgu, lat 8 w Nancy, a od 1843 lat 10 w Paryżu. R. 1853 zamówiony do Lizbony na rytownika topograficznego, wykonał tu dla rządu duże mapy na kamieniu, sposobem przez siebie udoskonalonym trawienia kwasem rysunku na kamieniu. R. 1859 wrócił do Warszawy, podejmując tu różne zatrudnienia i założywszy zakład fotograficzny. W końcu r. 1865 opuścił znowu Warszawę i kraj niepowrotnie, wynosząc się do Lizbony (do Paryża). 

Prace Lewickiego sztycharskie:

*1. Furmani w drodze. - Sztychował podług Klaina Jan Lewicki. Ro. 1823 w Krakowie 4°.

*2. Brama Floryańska w Krakowie. 4°. (Podpis niewyraźny).

*3. Stanisław Leszczyński Król Polski Xiąże Lotaryngii i Baru. - Jan Lewicki sz. Rok 1824 w Krakowie. Owal. 8°.

*4. Wyobrażenie Najśw. Dzieciątka Jezus w Oraceli w Rzymie. M. Stachowicz deli. 1824. Jan Lewicki sc. 8°.

*5. Drzewo. - Lewicki. 4°.

*6. Pamiętniki Jana Chryzostoma Paska. - J. Lewicki pinxit et sculpsit. Na arkuszach wielkich, tablic 16 (jeżeli nie 18) liczbowanych. Drouard Impr à  Paris. Noszą przy podpisach lata 1830, 1851 i 1852.

*7. Tuzin starych facecyi. D(e) et G(e) par J. Lewicki 1853. - Imp(e) par Drouart. 11. roe de Fouarre à  Paris. Karta tytułowa i 12 rycin liczbowanych. Fol. małe.

*8. Album Polonais. Karta tytułowa i 12 tablic liczbowanych, częścią sztychy, częścią litografie J. Lewickiego, kolorowane, przedstawiające różnowieczne ubiory Polskie.

9. Zbiór starożytności Polskich Adolfa Cichowskiego w Paryżu. Aqua tinta. fol.

10. Wizerunek Adolfa Cichowskiego.

*11. Pamiątka obrazu Matki Boskiej w Częstochowie. - Lewicki pinx. et sculp. Imp(e) par Drouart, 11. rue du Fouarre à Paris. Owalny obrazek okolony wieńcem kwiatów, staloryt. fol.

12. S. Stanisław. L. Nowotny p. r. 1848. J. Lewicki. s. 8°.

13. S. Wojciech. Leopold Nowotny w Rzymie r. p . 1848. J. Lewicki s.  

14. Chrystus niosący krzyż. L. Nowotny p. J. Lewicki s.

*15. Levicki Graveur sur piere. Rue Mazarine. Nr. 40. Paris. - Jest to prześliczna karta adresowa, wykonana udoskonalonem przez Lewickiego wyżeraniem kwasem rysunku na kamieniu.

Z litografii jego odznacza się znamienicie: Odpust w Czerniakowie, podług A. Orłowskiego. Na arkuszu ogromnym r. 1851 w Paryżu.

Malował zaś nieco olejno, gwaszowo i akwarelle, które odbyt za granicą znajdowały.

Ligber Jan.

Rytował najprzód zdaje się w Poznaniu, następnie i wiele w Warszawie, a takoż cokolwiek w Wilnie. 

*1. Przezrocze ze sztuki Andromeda. Tiré d'après le tableau du drame lyrique d'Andromède représénté le 14 Juin 1807 sur le théâtre Nat. à Vars. en présence de S. M. L’Empéreur et Roi. inventé par A. Bogusławski dessine par C. Wojniakowski gravé par Jean Ligber à Varsovie. - Czterowiersz Polski L. Osińskiego i czterowiersz Francuzki z podpisem: Comtesse Moszyńska née Grzybowska. Fol. odbicie na czerwono. 

J. Ligber był takoż w Warszawie medalierem czyli odrabiającym stępie mennicze. Lecz nie wiem czy ten sam, czy drugi a brat sztycharza. 

2. Sztych do Fr. Smuglewicza Obrazów historyi Polskiej: Casimirus I regni sui coronas a Cesare Henrico II reposcit. Franc. Smuglewicz inv. et del. - J. Ligber sculps. Fol. 

*3. Tytuł do dziełka: Pieśni Wolnomularskie. - B. St. Kurczyński del. J. Ligber sculpsit. 8°. 

*4. Amalia Augusta Królowa Saska, Augusta Marya Nepomucena Antonina królewna. Joan Ligber sc. Medalionik krągły maleńki. 

*5. Wizerunek króla Saskiego Xięcia Warszawskiego, pod nim cyfra, a niżej księgi z napisem: Kodex. Konstytucya. - J. Ligber s. Rycin kamala. 

6. N. Napoleon I Cesarz Francuzów i Król Włoski. Jo. Ligber sc. 8°. 

7. Napoleon Wielki. In hoc signo vinces. Podług Z. Vogla. 8°. 

8. Józef Napoleon Król Hiszpański. 8°. 

9. Ignacy Krasicki. Czterowiersz Dmochowskiego: W twych dziełach….8°. 

*10. Leopoldus Lafontaine. Med. et Chir. Dr. Stanislai Aug . Polon. Regi olim Archiater.... obiit Mohilowiae die 12 Decem. A. S. 1812. Aetatis vero 57. J. Ligber scul. Owal. 4°. 

11. Janowi Pawłowi Łuszczewskiemu Ministrowi spraw wewnętrz. i Relig. zmarł. r. 1812 pracy urzęd. uczestnicy. Bacciarelli pinxit. Fol. 

12. Franciszek Dmochowski. 8°. 

13. Wojciech Bogusławski. - Krzywdzące głos ojczysty 1803. 8°. 

14. Ignacy Tański. 8°. 

15. J. Tarnowski, W. H. Tarnowska del. Medalionik maleńki, z rysunku W. H. Tarnowskiej. 

16. Homer. Do wydania Iliady Dmochowskiego, przekładu 1805. 

17. Józef Xiąże Poniatowski Naczelny Dowódzca wojsk Polskich. J. L. mały. 

18. Dąbrowski Generał. Mały. 

19. Piotr. W. Mały. 

Do wydania T. Mostowskiego: Wybór Pisarzów Polskich sztychował wizerunki 8°: 

20. Stanisław August Poniatowski. - J. Ligber sculpsit. Owal. 8°. 

21. Zygmunt August. 

22. J. Długosz. 

*23. Wincenty Kadłubek z obrazów Króla Stanisława Augusta w Belwederze. J. Ligber sculpsit. Owal. 8°. 

*24. Jan Kochanowski. - I wdarłem się na skałę…. L. Courtin delineavit. J. Ligber sculp. Vars. Owal. 8°. 

25. J. K. Chodkiewicz. 

26. Jan Tarnowski. 

27. Jan Zamojski. 

*28. Marcin Kromer z obrazów króla Stanisława Augusta w Zamku. J. Ligber sculpsit. Owal. 8°. 

*29. Gawiński, S. Szymonowicz, Zimorowicz. Dwom pierwszym.... 1805. J. Ligber sc. Trzy popiersia w owalu. 8°. 

*30. Maciej Kazimierz Sarbiewski z popiersia będącego w Zamku Warszawskim. J. Ligber del. et sculpsit. Owal. 8°. 

31. Adam Naruszewicz. 

32. Józef Szymanowski. - Steiger pinxit. J. Ligber sculp. Vars. Owal. 8°. 

*33. Jul. Niemcewicz. - J. Ligber sculp. Vars. owal. 8°. 

*34. Mikołaj Kopernik z obrazów Króla Stanisława Augusta w Belwederze. - J. Ligbbr sculpsit. Owal. 8°. 

35. Minerwa trzyma tarczę z Orłem polskim, u nóg jej lew. J. L. Mała rycinka. 

36. Rycinka do pisemka: kościoły i malowania, w Rzymie. J. Rustem del. J. Ligber sc. Vilnae. 8°. 

37. Bilet wizytowy z napisem: Biskup Wileński. Rustem inv. et del. Ligber sc. Vilnae. 

38. Felix Pomian Hrabia Łubieński Minister Spraw. X Warszawskiego. U dołu napis: Założycielowi swemu wdzięczna szkoła prawa. - W. pinx. (Wojniakowski) L. sc. (Ligber) r. 1810. Fol. 

*39. August Gliński. Upominek przyjaźni d. 28 Sierp. 1810. owal. 8°. 

40. Tadeusz Czacki Starosta Nowogrodzki. Exegit monumentum aere perenius. - Lesser pinx. J. Ligber sculp. Varsaviae. Przypisanie Czackiemu. Fol. małe. 

Do J. U. Niemcewicza Śpiewów historycznych dwie ryciny: 

41. Żal nad zgonem Stefana Potockiego. Laura Potocka in. et del. J. Ligber scul. 8°. 

42. Król Michał po obraniu swem u nóg swej matki. - Laura Potocka inv. et del. Ligber scu. 8°. 

43. Obraz cudowny Chrystusa P. u Karmelitów we Lwowie. - Widane w Poznaniu dnia 1 Sierpnia 1795 u Ligbera w szeroki ulicy pod numerem 119.

*44. S. Bonifacius Martyr, cujus SS. ossa Czerniacoviae. 8°. 

45* Hyac. Małachowski. - Quod avis gessit…. 4°. 

46. Stan. August. Owal. 8°. 

47. Walenty Gagatkiewicz, podług Bacciarellego 1805. 8°. 

48. Prawdziwe wyobrażenie oblicz J. Chrystusa. 8°. 

49. Bogusławski w roli Nałęcza w Ludgardzie. Senat szanował Króla…. 8°. 

50. Kapitulacya Gdańska 1807. Vive Napoleon. Del. et sc. 

51. Katedra Wileńska, podług Rustema. Mały. 

Lipnicki Felix.

Sztycharz Krakowski, a zarazem litograf.  

1. B. Bronisława Odrowązia…. F. Lipnicki scul. Cracov. 8°. maj. 

*2. Władysław IV Król Pol. - F. Lipnicki sc. 8°. 

*3. Przerys z starożytnego obrazu: Nobilis Plocuinus Joannes Ognads Dux Valachiae Capitaneus Czchoviensis in hac Basilica…. sepultus.... F. Lipnicki sc. Fol. duże. Należy do rozprawy: Pomnik rycerstwa Polskiego z wieku XV odkryty przez Tomasza Ujazdowskiego…. w Krakowie 1835. 4°. 

*4. Siedem tablic monet: Pieniądze stare znalezione w 1844 w Pełczyskach. - T. Zebrawski ryso. F. Lipnicki ryto. 8°. 

5. Odrzwia z Jagiellońskiego Kollegium.

Liszewski Jerzy.

Urodzony w Olesku r. 1674. zmarły w Berlinie 1750 d. 6 Stycznia, jako tameczny nadworny malarz, w malowaniu portretów sławę posiadający, o którym jest mowa w Słowniku malarzów. W młodym wieku miał on się doświadczać w sztycharstwie, a mianowicie w sposobie tak zwanym sztuką czarną, Schwartzkunst. W dziele Orientalische Reisebeschreibung, Marienwerder. 1694. 4°. z rycinami, znajduje się sztych z podpisem: Ein Maronitzisches Weib. Georg Liszewski fecit; rycina sztuką czarną, wcale mizerna, początkującego w zawodzie zdradzająca. Zdaje się że Liszewski zaniechać musiał dalszych prac tego rodzaju, malarstwu się wyłącznie poświęcając. To pewna, że prac jego sztycharskich wcale się prócz przywiedzionej nie zna; mnie też w tak licznych po Niemczech dochodzeniach, nigdzie się nic podobnego natrafić nie nadarzyło.

Loggan Dawid.

Urodzony w Gdańsku około r. 1630 wyniósł się za młodu za granicę, i stał się rodzinnemu miastu i krajowi obcym zupełnie. W Anglii gdzie osiadł, zyskał sławę z rysunków i sztychów, umarł w Londynie 1693. Podaną jest o nim wiadomość w Słowniku malarzów, a tutaj byłoby rzeczą zbyteczną rozszerzać się o nim, tem bardziej, że wszystkie jego prace Angielskie, żadnego związku z krajem rodzinnym nie miały. 

Lohmann Jan Michał.

Sztychował w Przemyślu w drugiej połowie XVIII wieku. 

1. Katafalk na pogrzebie Laury z Potockich Mniszchowej. 1788. 

2. Różne herby. 

Lubieniecki Bogdan czyli Teodor.

O dwóch braciach Lubienieckich, Bogdanie i młodszym Krzysztofie, wsławionych malarzach w wieku XVII, podałem bliższą wiadomość w Słowniku Malarzów. Tutaj przychodzi mi mówić tylko o pracach sztycharskich Bogdana. Powtarzanem jest u wielu, że wykonał sześć krajobrazów heroicznych, sztychowanych w smaku malarskim, z tak zwanym sztafażem, to jest ożywionych postaciami ludzkiemi. Te ryciny jego cenione przez znawców, poszukiwane są też chciwie do zbiorów. Wszakże kilka tylko prac jego takowych, łatwiejsze są do napotkania, całości przecie natrafić mi się nie dało. 

Co o nich wiem opowiem. 

Cztery z tych rycin fol. podłużne, z numerami porządkowemi od 1 do 4 posiadam, i te naprzód przytoczę. 

1. Okolica skalista, z drzewami i wodą po skałach bieżącą; z pod skał człowiek siedzący na ośle, drugi obok niego idzie. - Spodem: Theodor de Lubieniecki inv. et fecit. - 1. J. F. Leopold exc. wyryte na wodzie. 

2. Okolica skalista z drzewami i wodna; człowiek na objuczonym ośle, przy nim drugi piechotny, trzy kozy, w stronę odwrotną inny człowiek prowadzi dwoje obładowanych zwierząt, wołów. - 2. Bez podpisów. 

3. Krajobraz ze zwaliskami z lewej strony okazałego gmachu z kolumnami, na niskim słupie posąg niewieści z odbitem ramieniem. Mężczyzna na wpół leżący, przy nim stoi kobieta z dzieckiem na ręku i pies. Na odłamie gzymsu: T. D. L. Inv. - 3. - Są exemplarze przed dodaniem numeru. 

4. Okolica górzysta i wodna, ze zwaliskami z prawej strony gmachu okazałego; na podstawie duży wazon. Dwie postacie niewieście siedzące, przy nich dziecko i mężczyzna. Na odłamie gzymsu: T. D. L. Inv. - 4. - Spodem: Theodorus de Lubieniski inv. et fecit. A° 1698. - Jos. Frid. Leopold exc. A. V. 

W zbiorze J. I. Kraszewskiego znajdowały się: 

5. Krajobraz z grobowcem po stronie lewej. Człowiek siedzi z przodu, inny w wodzie. 

6. Krajobraz ze stawem; podróżny gra na gitarze. Z prawej strony L. 

Piwarski w opisie Gabinetu rycin niegdyś Warszawskiego (Gaz. Liter. z r. 1822. Nr. 42. str. 242) opowiadając o sześciu heroicznych rycinach Lubienieckiego, przytacza jednę posiadaną przez Gabinet: ciemna grota z odległą przestrzenią poziomej okolicy. 

W spisie sprzedażnym J. Lissnera w Poznaniu, opisane są cztery ryciny Lubienieckiego. 

1. Dwaj mężczyźni czytający napis; spodem w pośrodku rok 1701. 

2. Z przodu drzewa okok skał. 

3. Burza z wędrowcem na czółnie (auf einem Stege). 

4. Z przodu zwaliska świątyni z urną. 

Wszystko bez podpisów. 

W tymże spisie: 

5. Z przodu spoczywający podróżny, z drugiej strony mężczyzna w wodzie. Spodem podpis odwrócony: Lubien. fec. 

Ktoby nabył te ryciny, niewiem. Numer 4 zdaje się być tym samym co u mnie takoż 4, tylko mniej dokładnie opisany. Nr. 5 jest zapewne ten co u Kraszewskiego, oznaczony przez nas 5. 

Z wizerunków Bogdana Lubienieckiego sztychowali inni: 

1. Petrus Schenk sculptor Amstelsdamensis czterowiersz: Qui principum vivorum….. T. de Lubienietzki Eq. Polon. pinxit Berol. 1700. Dawid Hoogstratanus. Owal. Aquatinta. 

2. Der Hoch Würdige und Wohlgebohrne Herr Hans George von Marwitz…. Nat. Jul. 1638. Den. 3. 4. Jul. 1704. Na cmentarzu pomnik grobowy, na którym wizerunek. Theod. de Lubienietzki pinx. Bernigeroth sc. Lips.

Lubieniecki Krzysztof.

Obok sztuki malarskiej zatrudniał się takoż rytownictwem z biegłością, lubo prace te jego jak i tamte bardzo rzadkie się dziś stały. 

Posiadam jego roboty: 

Joannes Brant Predikant der Remonstranten T’Amsterdam. Sześciowiersz Hollenderski: Wie arbeidt.... Christophorus Lubienietzki de Lubienietz pinx. fecit et excudit. Fol. Aqua tinta.

Łęski Józef.

Uczony matematyk i astronom, urodzony 1760 r. zmarły r. 1825, bawił się niekiedy rytownictwem, gładko i ze znajomością sztuki, jak mu to przyznaje Pawlikowski. 

*1. Wjazd tryumfalny Napoleona do Świątyni Nieśmiertelności. Regnault pinxit. J. Łęski sc. Var. 1807. na półarkuszu. 

2. Charlotte Corday. - J. Ł. sc. Varsaviae 1794. 12°. 

3. Rycina na dyplomie Tow. P. N. Krak. Minerwa, z napisem: Vis unita fortior. - J. Łęski Cracoviae. 

4. Rycina przy dziele jego o Miernictwie wojennem, wydanem r. 1791. przetwór z D. Chodowieckiego. 

5. Rycinka mała z napisem: Józefina. - Jos Łęski sc. Cracov. 1824. - Służyć miała za znamię do jego biblioteki. 

*6. Tadeus Kosciusko. Oberster Befelshaber der bewafneten Macht der Polnischen Nation. Vergönne mir noch einmahl fürs Vaterland zu Streiten. - J. Łęski sculp. Varsoviae 1794. 8°. Medalion krągły. 

7. Tenże. - Dziękuję….1794. 8°.

Łopaciński Jan Nikodem.

W połowie XVIII wieku sztychujący na Litwie. 

Atoli te prace jego rzadko się gdzie dziś natrafiają; trzy poniższe były w zbiorze J. I. Kraszewskiego. 

1. Z Ogińskich Łopacińska. Haeres Szarcoviensis sculpsit. 8°. Owal. 

2. Z Łopacina Łopaciuski St. Mscisł. Manu propria sculpsit. Owal. 

3. Portret własny. 1743. 8°.

Łukaszewicz F.

Pracował w Wilnie tegocześnie. 

Najś. Panna w Wilnie 1828. Fol. W sposobie kropkowym.

Łukomski Stanisław.

Tegoczesny odznaczony sztycharz, w Poznaniu pracujący, tamże przedwcześnie zmarły d. 19 Sierpnia 1867 r. w 32 roku życia. 

1. Sułkowski Generał Artylleryi. 8°. 

2. Maurycy Mochnacki. 4°.

3. Tenże, podług popiersia Wład. Oleszczyńskiego. 8°. 

4. Ignacy Prądzyński, popiersie. 4°. 

5. Medal Lelewela. 8°. 

*6. Sztychów 5 do wydania Żupańskiego w Poznaniu Ballady Mickiewicza, Pani Twardowska, podług rysunków A. Zaleskiego. 4°. 

7. Sztychów 5 do wydania w Poznaniu przez Żupańskiego 1864 fol. Mickiewicza Grażyny, podług rysunków A. Zaleskiego. 

*8. Do wydania w Poznaniu 1865 Pieśni o ziemi naszej, podług rysunków Juliusza Kossaka. Fol. małe, sztychów 2: Litwa i Żmudź. Inne są J. Outhwaitego. 

9. Fryderyk W. podług Pesna; owal. 4°. 

10. Do wydania Żupańskiego w Poznaniu 1867 Maryi Antoniego Malczewskiego, podług rysunków A. Zaleskiego, sztychów 8, fol.

11. Do wydania Żupańskiego w Poznaniu Konrada Wallenroda, 1864, fol., za rysunkami Antoniego Zaleskiego, sztychów sztuk 9.

Mackiewicz Michał.

Posiadam rycinkę, kwasoryt małego rozmiaru, przedstawiający krajobraz. U góry napis: Micgoł Mackiewicz rysował 1782. R. Weigel w spisie sprzedażnym z r. 1865. Czerwcowym powiada, że to jest kwasoryt M. Mackiewicza podług krajobrazu Everdingena.

Mahold J.

Malarz i rytownik, rodem ze Lwowa, kształcił się naprzód w sztuce w Monachium, a następnie w Dreźnie u Schnora, którego był jednym z najzdolniejszych uczniów. Głównie pracował jako malarz, lecz i rytownictwem zajmował się z powodzeniem. Wszedł do wojska austryackiego i postąpił na porucznika; został professorem w szkole wojskowej w Krems, gdzie dotąd pozostaje. Bawił jakiś czas w Krakowie, a na wystawie tamecznej był jego obraz: Chrobry uderza w kijowską bramę. W Krakowie takoż wykonał niektóre kwasoryty.

Makowski Tomasz.

J. S. Bandkie w Historyi drukarń 1826, II, 18, przywodzi go jako drukarza w Nieświeżu; atoli przytacza jeden tylko druk, który jest właściwie dziełem sztuki sztycharskiej: De sanctis angelis libellus, primum Neapoli studio Antonii Ducae imprefsus, deinde nunc piis aliquot imaginibus et litaniis auctus Neswisii apud Thomam Makowski, 1609, kart 9, fol. małe. Piękne arkuszowe ryciny, a na stronach odwrotnych wśród ozdób sztycharskich modlitwy i litania. 

Do wielkich takoż rzadkości należy jego rycina z obrazu Tomasza Dolabelli: Stan Żółkiewski hetman przedstawia jeńców Stanom na sejmie r. 1611. Thom. Makow, sculp. Fol. 

Rytował równie gładko herby do pisemka Jerzego Wawrzyńca Boresty, na cześć Zygmunta III, w Wilnie r. 1611 wydanego. 4°. 

W wydaniu Hippiki Krzysztofa Dorohostajskiego, w Poznaniu 1620, w drukarni Jana Rossowskiego, ryciny miedzioryty są wykonane przez Tomasza Makowskiego; na karcie tytułowej Thomas Makowski Polonus sculpsit; na dalszych rycinach monogram TM. sc.

Marczewski Szymon.

Jest jego rycina: Herb Paców. Pace et bello. Leopoli, 1680. 4°. 

Marstaller G. J.

Pracował w Warszawie w drugiej połowie XVIII wieku. 

1. Karta tytułowa do wydania Eneidy Wirgiliusza z r. 1754. G. J. Marstaller inv. fec. 4°. 

2. Karta tytułowa do wydania Pieśni Horacyusza r. 1773. G. J. Marstall, scrip. (?) del. et fec. Vars. 8°. 

3. Vera effigies augustiss. Mariae Congreg. Studiosor. in Eccl. Grodnensi P. P. Soc. Jesu. G. J. Marsta. fec. Vars. 8°. 

*4. Stanislaus Augustus Rex Poloniac et Mag. Dux Lit. Albertrandi del. Marstall. fec. dir. 8°. 

5. Stanislaus Augustus... Hanc jufsit fortuna mereri. Marstall. inv. del. fec. 8°.

*6. Beatus Ladislaus de Gielniow... Anno 1750, beatificatus…. ; nunc…. Anno 1753. inter principales Patronos Regni Poloniae et Magni Ducatus Lit….cooptatus. - L. Smuglewicz del. - F. Marstaller, sc. direx. Vars. - Na arkuszu ogromnym. Spodem po bokach herby Papieża i Polski Augusta III z napisami.

Marszowski.

Pawlikowski powiada, że natrafił na rycinę krajobrazu z r. 1812 z podpisem Marszowski. W spisie sprzedaży rycin Rudolfa Weigla w Lipsku z roku 1867, w Maju, jest ta rycina wyrażona: Marsovsky Pole, Holländische Canallandschaft mit Beotra, radirt 1812. 4°. selten. Tę rycinę nabyłem i jest w zbiorze moim; przedstawia widok Hollenderski, z kanałem, na którym dwa czółna i ludzie wyładujący paki z towarami, spodem podpis Marsovszky fecit 1812. Kwasoryt.

Marycki Adam.

Malarz nadworny króla Augusta III, a może jeszcze i Augusta II, którego wcale udatny portret żeński z r. 1735-36 dochowuje się, był zarazem rytownikiem. 

W zbiorze rycin Alexandra Junoszy Borkowskiego znajdowała się jego rycina: Portret niewiasty z pod pisem: A. de Marycki Regis Pol. piet. pinx. et sc. 

Masieski Jan.

Pracował w drugiej połowie wieku XVIII, rytując wyobrażenia Świętych, w różnych miejscowościach: Przemyślu, Dzikowie, Zamościu, Lublinie, Zwierzyńcu i. i. Podpisywał się niejednostajnie, Masiewski, Masieski, Masiecki i Maszewski. W sztuce wcale nie odznaczony. 

1. Vera effigies Ima fin is B. V. Mariae, gratiis et miraculis clarae in monte Calvariae Paclaviensis in terra Premisl. Ord. min. - J. Masieski del. et sculp. Premisl. Fol. 

2. Vera effigies imaginis Crucifix. Dni in Eccl. Milatinensi. J. Mas. sc. Premisl. 8°. 

3. Marya Magdalena patronka pokutujących. - J. Masieski del. et sc. Dziko. 12°.  

4. W. X. Jędrzej Biskup zak. kazn., z Kijowa do Xiążęcia Iwona wiozący drzewo Krzyża S°. - J. Masieski sc. Lubl. 12°. 

*5. S. Jan Chrzciciel z napisem: Audite insulae.. Ign. Wedykowski inv. - J. Masieski sc. Zwierzyn 8°. 

*6. Sanctissima Virgo Barbara... Ign. Wedykowski inv. J. Masiewski sc. Zwierzyn 8°. 

*7. Thaumaturga Imago Bsmae V. Mariae in Monasterio Poddębecen. Ords. S. Basilii M. - J. Masiewski scul. W Poddęb. 8°.

8. B. Bonawentura z Potencyi zak. Franciszk. m. Conv. r. 1776. - J. M. sc. 8°. 

9. Effigies mirac. imaginis B. V. Mariae in arenis oppidi Thomassow. - J. M. 8°. 

*10. Obraz Najś. Maryi Panny Różańców, od Klemensa osmego Papieża Benedykowany w kaplicy WW. OO. Dominikanów Cudami słynący w Krakowie. J. M. s. 8°. 

11. S. Vincentius. 8°. 

12. S. Józef. 8°. 

13. X. Vincentius Ferrerius. - Joan Masieski del. et sc. Lubl. 8°. 

Maszycki Jakób Filip.

Powiada Pawlikowski, ze tenże w roku 1734 bę dąc w szkołach we Lwowie, rytował różne ryciny do rozpraw wydanych przez współtowarzyszów nauk. Zapewne tu należą trzy ryciny fol. figur; również tytuł  do dzieła Ars militaris. - Mari. Acad. Cand. And. Mathes, sc. del. in Scho. Leop. Soc. Jesu. 1745. Fol. 

Jest jeszcze jego S Aloizy Gonzaga. 

Matuszewski H.

Rytownik, pracujący zdaje się w Paryżu i w Niemczech. Znane mi są trzy jego kwasoryty: 

1. Socrate dessiné d'après l’antique au Musée National à  Paris. - M. f. l’ang. 8°. 

2. Kant. Vernet pi. Matuszewski f. Owal 8°.

*3. Dziecko grające na skrzypcach, a pies przed niem tańcuje, dwa psy z boku. Nach K. de Jardin. - Matuszewski. 1799. 8°.

Mayr J.

Rytował w Wilnie przy końcu XVII wieku, ozdabiając książki rycinami, dość gładko wedle sądu Pawlikowskiego wykonanemi. 

Meyer.

Starozakonny, we Lwowie pracujący. 

N. P. Marya od zwycięztwa. 1851. 8°. 

S. Dominik. 1855. 8°. 

Michałkiewicz.

A. Grabowski w Ikonografii swej przywodzi rycinę: 

B. Bronislava Odrowązia... Michałkiewicz scul. Cracov. 1786. 8°. 

Atoli dodaje Grabowski: “Nowego rodzaju plagiator, wytarł inne nazwisko, a wyrytował swoje.”

Mielenszewski, albo Mielenczewicz.

Posiadam drobniutką rycinkę humorystyczną, przedstawiającą ślepego niosącego kulawego, z podpisem bardzo nieczytelnym Mielence. - U góry rycinki numer 11, zatem znać więcej ich podobnych było. Więcej nic o nim niewiem; może Mielenrzewicz? 

Miszewski Juliusz.

Malarz szkoły Wileńskiej, we Włoszech r. 1826  zmarły. Posiadam jego sztych: Krajobraz skalisty. -  J. Miszewski rycił. 4°. 

Mizutowicz Tadeusz. 

Pracował w Wilnie. 

*Łodzią życia przedwieczne wyroki kierują... J…. W…Hieronimowi Strzemień Stroynowskiemu... nia honor poświęcić Tadeusz Mizutowicz. - Caraff... p. T. Mizutowicz sculp. Vilnae 1809. Fol. Jest nowe odbicie z blachy pierwotnej w wyd. Kon. Hr. Tyszkiewicza. 

Mniszchowa Hrabina Marya Józefa.

Z prac jej amatorskich rytowniczych posiadam: 

*1. W pośród ozdób kwiatowych cyfra związana; u spodu 4° wiersz, jako przypisanie matce: Mon coeur... Marie Josephe Comtesse de Mniszech gr. 1763. 

*2. Cyfra związana w otoczeniu z liści i zbroi. Przypisanie dziadkowi w 4° wierszu: Ce foible ouvrage... Marie Josephe Comtesse de Mniszech gr. 1763.

Modzelewski Eustachy.

S. Joachim. 8°. 

S. Antonius. 8°. 

S. Agatha V. M. Sculpsit Eu. M. 8°. 

Matka. Boska Berdyczowska. E. M. B. 8°. 

Mokorzewski.

Jest jego rycina do panegiryku: Immortalitati hominis. 4°. 

Molinari Alexander.

Malarz ten portretowy, o którym powiedziane jest w Słowniku Malarzów, wykonywał także cokolwiek kwasorytów w Warszawie. 

1. Kiliński. Dokoła ozdobna oprawa. Staloryt. 

2. Chłop ostrzący kosę. 8°. 

*3. Żołnierz w pochodzie, różne główki i figurki. 8°. 

Morwa Maciej.

Malarz też i sztycharz, Polak rodem, w połowie wieku XVII żyjący, w zupełnem u nas pozostawał zapomnieniu, tak że o nim najmniejszej nie mieliśmy do ostatnich czasów wiadomości. Pawlikowski w wykazie rytowników Polskich, w Czasopiśmie Lwowskiem ogłoszonym, przemilcza go całkiem; znać że wtedy nic takoż o nim nie wiedział. Pierwszy dopiero Nagler (IX. 451.) wydobywa go z niepamięci, lubo sam jak wyznaje, nader szczuple o nim posiadający wskazówki Tak tedy poucza nas, że Morawa malował przedmioty historyczne i podobneż w szerokim stylu kwasoryty wykonywał. Rycin jego sztuk pięć w zbiorze Hrabiego Sternberga Manderschied, przywodzi Nagler jak następuje: 

1. Chrystus obiczowany leżący u słupa. Z strony prawej: M. M. P. f.; w 8-ce poprzecznej. 

2. Chrystus w grobie opłakiwany przez Anioła. Spodem: M. M.; w 8-ce poprzecznej. 

3. Marya podnosząca osłonę okrywającą ciało zmarłego Jezusa. 8-ka poprzeczna. 

4. Męczeństwo S(go) Bartłomieja. Spodem napis: Tu mihi Zymorawic tibi Bartholomaeus imago est... Mathias Morava Polaco Pictor inv. et fecit 1652. Fol. wielkie. Figur siedm i dwa Anioły; w rodzaju Michała Anioła Menighi du Carravaggio (w Dreźnie u królowej Maryi.) 

5. Matka Boska w prawem ręku Dzieciątko trzymająca, lewą podaje S. Janowi ptaka. Guido Reni, a sztychem L. Loli z przeciwnej strony wykonana rycina. M. Morava P. fecit. Owal. 8°. 

Tyle tylko poucza o nim Nagler. Karol le Blanc (Manuel de l’Amateur des Estampes, Paris. 1857. III, 44) przytacza naszego artystę za Naglerem i przywodzi też same jego powyższe ryciny. 

Moris J. F.

Posiadam jego rycinę wykonaną w Poznaniu roku 1769. 

Altare S. Joannis Cantii in Ecclesia Cathedrali Posnaniensi 1769. J. T. Moris exc. Posna. 8° maj. 

Mylius J. F.

Rodem zdaje się z Gdańska, gdzie zapewne uczył się rytownictwa, a tutaj zaczął sztychować, w początkach miernie, lecz tak wydoskonalił się później, że do lepszych artystów zaliczyć go wypada. Przeniósł się z Gdańska do Warszawy, gdzie wiele prac podejmował z powodzeniem i rozpowszechniał sztychem piękne przez Czechowicza dokonywane wizerunki, a pisał się niekiedy sztycharzem królewskim. 

*1. Ludovicus Bartholomaeus Comes in Załuski Episcopus Plocensis et Mazoviae. - Na podstawie 4° wiersz łaciński. - J. F. Mylius fec. Varsaviae 1729. Owal, spodem herb. Fol. 

*2. Casimirus Comes Sapieha Palatinus Vilnensis Supr. exerc. M. D. L. Dux obiit 1720. - J. F. Mylius fec. Owal. 4°. 

*3. Joannes Fridericus S. R. T. in Coden Comes Sapieha Supremus Cancellarius Magni Duc. Litu. - Czechowicz effig. pinxit. J. F. Mylius fecit Var salviae 1741. Owal. fol. 

*4. Josephus Andreas Comes in Załuskie Załuski Supremus Regni Poloniae Referendarius Abbas Villariae Betnaei Fontaneti in Gallijs Consiliarius Praelatus honoris Parliamenti Nanceiani (olim Suprem. Eleemosjnari. Aulae Lotharingicae) Afsefsor Statuum Burgundiae Praeposit. Insignis Ecclesiae Varsaviensis 1746 offert et dedicat humillime J. F. Mylius sc. Varsav. - Owal, naokoło którego drugi napis. Fol. 

5. Joannes Alexand. S. R. E . Presbyter Cardinalis Lipski Episcopus Cracoviensis Dux Severiae. Peint par Czechowicz. Gravé par J. F. Mylius Graveur du Roy à Varsovie. 

6. Dębowski Sebastyan Biskup Kujawski 1743. Podług Czechowicza. 

7. Adamus Stanislaus in Grabowo Grabowski Ep. Warm…. 1741. Owal, fol. 

8. Poniatowski Kazimierz Ciołek 4°. 

*9. Effigies Imaginis Clarae miraculis Bmae Virginis Mariae in Ecclesia Rokitnensi prope Varsaviam in Ducatu Mazoviae. Cler. Saecul. in Comni viven. - Mylius fec. Varsa. 8°. 

*10. S. Jutta vidua. - J. F. Mylius fec. Varsa. 8°.  

*11. S. Wincenty à Paulo XX. Mifsyonarzówy y SS. Miłosierdzia Fundator. gravé par J. F. Mylius 1750. à Varsovie. 8°. 

12. S. Vincentius Ferrerius Ord. Prae. - Mylius fec. - Spodem czterowiersz: Na twe rozkazy czarci ustępują... 8°. 

*13. Georg Herman de Holtzbrinck e familia Brinckianorum, S. R. I. Eques S. R. M. Pol. Elect. Sax. Consiliari. Intim. Belli tabellionum per Poloniam generalis. Haereditar. Domin. bonorum Opden. Brincken. Rhade. Eickhofen. Odenthal et Schwinenthal. Nat. die 24. Jann: 1664. denat. die 23. Jul: 1742. - J. F. Mylius fec. Varsav. 1743. Fol. owal. 

14. V. P. Petrus Skarga... sc. Varsaviae. Fol. 

15. Joan. Sam. Mock Sac. Reg. Polon. Elect. Sax. Pictor se ipse pinxit. - J. F. Mylius fecit. Fol. 

16. Mich. Dux in Klewan Czartoryski. Podług Silvestra 1740. sztychował Mylius 1748. Fol. 

17. V. Adamus Markowski. 8°. 

18. Genealogia domu Sapiehów, na 4 arkuszach. Thesa Lubelska 1736. 

19. Herb Sapieżyński, jako kartka biblioteczna do książek J. Fr. Sapiehy. 1736. 4°. 

Nejman.

Rytował na początku XVIII wieku w Krakowie, rylcem gładkim, lecz z nieznajomością rysunku; ztąd osoby oddawał niezgrabnie. Tak o nim trzyma Pawlikowski, lecz żadnej ryciny nie przywodzi. 

D. H. (A.) Nether.

W spisie drukowanym w Lipsku wyprzedaży publicznej rycin Rudolfa Weigla w Maju 1867 r. jest 16 małych rycinek z podpisem Nethera, którego Weigel mieni być Polakiem, a pisze go tu A. Nether. Cały ten zbiorek nabyłem. Są to kwasoryty w rodzaju Norblina i noszące podpisy Norblin pinx. albo delin. Nether fecit, tudzież rok 1779. Wnoszę także że ten Nether musiał być w Warszawie uczniem Norblina i że tu z jego rysunków małych postaci lub głów, wykonywał rycinki; zresztą nic się o nim wywiedzieć nie mogłem. Dodam uwagę, że głoska imienia samego poprzedzająca nazwisko Nethera, bardzo jest na rycinach niewyraźna. 

B. Weigel w swoim Kunslcatalog II. 105. Nr. 2783a. przywodzi dzieło jego czyli zbiór 21 studiów głów i postaci, z rysunków Norblina swego nauczyciela, z podpisem i latami 1778, 1779, 1780. Toż przytoczył przedtem Brulliot Dict. T. III. Nr. 933. 

Niedbałowicz Kazimierz Andrzej. 

Rytownik Lwowski, w końcu XVII i na początku XVIII wieku pracujący. 

1. Błogosławiony Karól Franke Dominikan rodem z Ołyki, zmarły r. 1622. 4°. 1703. Najlepsza jego robota. 

2. Obraz Najś. Panny Pocieszenia (w Sokalu). Spodem ośmiowiersz. - Cas. Andr. Niedbałowicz sculps. Leopoli. 1696. Fol. 

3. Najś. Panna Łucka u XX. Dominikanów. Fol. 

4. Karta tytułowa do dzieł S. Terefsy. 1698. Fol. 

5. S. Terefsa pisząca. Pełna łask…. Fol. 

6. Lumen de lumine. Tęcza z napisem: Jesu Christi.... 4°. Tytułowa karta. 

7. Karta tytułowa do panegiryku. Herb Polski Niedbł. sculp. die S. Josaphat Sp. Mart. 4°. 

Niedbałowicz Michał.

Rytował w Poznaniu w początku XVIII wieku, lecz jak słusznie powiada o nim Pawlikowski, zachował się w rysunku całkiem podług swej nazwy. 

Do dzieła: Prawdziwe zwierciadło niewinności, to jest Żywot Bł. Aloizego Gonzagi, 8°. wykonał 48 rycin 1707 r. przedstawiające dzieje S. Aloizego Gonzagi. Rycina pierwsza: Speculum innocentiae. - Vera effigies beati Aloysii Gonzaga Societatis Jesu. Obijt A. 1691. 21 Juny. Sculpsit A. 1707. Michael Niedbalovicz. 

Norblin de la Gourdeime Jan Piotr.

Żywot tego znakomitego artysty, pobyt jego w Polsce i zasługi tu położone, jak niemniej prace malarskie, opowiedziałem w Słowniku Malarzów. Tutaj powtórzę tylko w skróceniu, że przyszedł na świat we Francyi d. i Lipca 1745 sprowadzony do Polski przez X. Adama Czartoryskiego Gen. Ziem Podolskich, był już w Warszawie w końcu r. 1771, bo od tego roku znane są jego tutejsze ryciny; a do r. 1804 ciągle w Polsce bawił i wiele pracował. W tymże r. 1804 opuścił Warszawę, odjechał do Francyi, i umarł w Paryżu d. 23 Lutego 1830 r. późnej domierzywszy starości. 

W Polsce obok malarstwa, zajmował się takoż sztuką sztycharską i wiele blach wykonał, które w Paryżu po jego śmierci w znacznej części odbijane były. Spis prac tych, 93 numerów i liczne w nich odmiany obejmujący, wydał Fr. Hillemacher, sam także sztycharz, znalazłszy po temu wyborne ułatwienie u syna Norblina, Sebastyana, zapaśny zbiór prac ojca w Paryżu posiadającego. Dziełko Hillemachera nosi tytuł: Catalogue des Estampes qui composent I’oeuvre de Jean Pierre Norblin Peintre Français, Graveur à l’eau forte. Mis en ordre et dressé par Fr. H. Paris 1848. 8°. str. 45. We wstępnej wiadomości o Artyście, taki daje sąd o jego pracach sztycharskich: “Zapalony wielbiciel Rembrandta, pragnąc w pracach własnych rodzaj tamtego przypomnieć, przejął się uroczą wrażliwością, świetniejącą w dziełach sławnego Hollendra, a dosięgnął jej nieraz szczęśliwie. Cienie jego są silne i wybitne, światłocienia wielkiej równości i czystości tonów; postacie zajmujące i oryginalne, zwykle w strojach polskich lub wschodnich. Zarzucić mu przecie można, w przedmiotach dziejowych anachronizmy ubioru, któremi zdawałoby się, życzył być tem podobniejszym do mistrza ulubionego; żałować takoż przychodzi mniejszą jego dbałość w śledzeniu wzorów pięknej przyrody”. 

Zbiór kwasorytów Norblina przedstawia przedmioty najrozmaitsze: zdarzenia biblijne i dziejowe, krajobrazy, studya pojedyńczych postaci i głów z natury, wizerunek własny dwa razy. Są one takoż wcale różnych rozmiarów, od wielkości arkusza, aż do zdrobnienia jednocalowego; zwykle opatrzone całym podpisem rytownika, lub głoską początkową N. z dodaniem dosyć często roku, a niekiedy i miejsca roboty. Napisów innych, jak to bywa, spodem przedmiot objaśniających, nie mają; ztąd domyślnością własną odgadywać je i oznaczać przychodzi, co nieraz znacznie utrudnia zaczernienie lub drobność ryciny. Hillemacher w spisie swym rycin Norblina, rozdziela takowe wedle przedmiotów. My tutaj przyjmiemy inny porządek, następstwo wedle dat roboty, przez co wykaże się pasmo wykonanych prac, jak w szeregu lat podejmowane w Polsce były; w końcu zamieszczą się ryciny bez daty, które wszakże takoż w Polsce artysta odrabiał Większą część opisujemy ze zbioru własnego. 

Rok 1771. 

*1. Popiersie młodzieńca; na głowie czapka z dwoma piórami, na piersiach zawieszony łańcuch z medalionem. U góry N. f. 1771 i znak artysty krzyż w spodzie długi. 12°. Ten krzyż powtarza się na kilku rycinach początkowych Norblina w latach 1771-1773, później zaniechał go. 

*2. Popiersie zdaje się żyda, głowa w profilu z prawego boku widzialna, w wysokiej czapce zasuniętej, twarz zarosła; na tyle ubrania kołnierzyk futrzany. N. 1771 i krzyż, znak arty. 18°.

Rok 1773. 

*1. Popiersie mężczyzny przodem widziane; bez brody, ale z wąsami; na głowie kapelusz z piórami. - N. fec. i krzyż. 1773. Mała, prawie kwadratowa rycina.

1775.

*1. Wynalazek rysunku. Rycerz uzbrojony z długą dzidą, odchodzący; niewiasta oparłszy rękę na jego plecach, kreśli na ścianie zarys jego twarzy, idąc za rzuconym cieniem od światła lampy z tyłu wiszącej. Spodem P. Norblin f. 1775. - Rycina w górze zaokrąglona. Fol. małe. 

2. Jest ta rycina z odmianą, z dodaniem trzeciej osoby, niewiasty po stronie prawej siedzącej. 

*3. Mazeppa. Popiersie, twarz przodem, broda długa na dwoje dzieląca się. Czapka wysoka z piórem; na szyi łańcuch z medalionem. - Mazeppa aetat. 70. kwadrat. 

4. Taż rycina, ale dłuższa, 8°. Tu czapka nizka. 

5. Taż rycina, z lewej strony napis: Norblin f. 1775.

6. Taż rycina, ale spodem skrócona, jak wyżej, i rysunek odzienia zmieniony. 

1776. 

1. Suzanna między dwoma starcami. Z lewej strony: Norblin fec. 1776. Fol. małe podłużne.

*2. Taż rycina, ze zmianą w nakryciu głowy starca z prawej strony. 

3. Wybór Piasta na króla, który wyciąga wodę ze studni. - Norblin f. 1776. 4°. Ma to być niby z dziejowego podania. 

Są dwie odmiany. Przy studni siedząca kobieta z podniesioną ręką, na drugiej rycinie nie widać już tej ręki. 

4. Mały filozof. Chłopiec w całej postaci siedzi przed stołem, na którym opiera lewe ramie. Na stole kałamarz z piórem, trupia głowa, dwie duże księgi i rozwinięta karta. 8°. Bez podpisu. 

5. Taż rycina. Nieco zmniejszona blacha. Norblin fecit. 1776 . 8°. 

*6. Taż rycina. Blacha spodem obcięta, tak że chłopiec tylko po kolana, a z boku jest jego cień. Górą zaokrąglenie. 4°.. Bez podpisu. 

7. Głowa kobiety w profilu, we włosach wstążką przepasanych, z wiszącemi za uchem końcami. N. f. 1776. Maleńka rycinka, górą lekko zaokrąglona. Rzadka. 

8. Ta sama, ale ze zmienionym wyrazem twarzy, Przy zmianie w czole i w brodzie. 

*9. Żyd Polski, popiersie, w krymce i żupanie z paskami axamitnemi wzdłuż ponaszywanemi, N. 1776. W. 

U góry w rysunku lekkie zaokrąglenie. Mała rycinka. 

10. Młodzieniec w wysokiej czapce, stojący, w profilu. Norblin fecit. 1776. 16°. 

1777.

*1. Czechy oferują koronę chłopu, wedle podania z dziejów Czeskich. Spodem: Norblin: fecit 1777. a Wolszin en Lituanie. Fol. 

U mnie odbicia na papierze białym i szarym. - Tę rycinę zowią takoż królem Michałem Wiśniowieckim, lecz to jest widocznie mylne. 

*2. Alkowa. Przedmiot wolny. Owal. U góry: Norblin fecit 1777. u dołu à Warsovie. 4° małe. Rycina rzadka. 

*3. Krajobraz sielski Polski, ożywiony postaciami. Zabudowanie chłopskie. Norblin fecit 1777. - Mały na poprzek.

4. Młodzieniec w wysokiej czapce stojący, zwrócony w prawo, a twarzą wprost. N. 1777. ledwie czytelny rok. Rycina górą spiczasta z zaokrągleniem u wierzchu. 16°. 

5. Młodzieniec w wysokiej czapce, stojący w profilu, odzienie wierzchnie z kołnierzem. N. 1777. 16°. Taż rycina jest ze zmianą obcięcia blachy w górze śpiczasto. 

*6. Posłać cała grubej osoby, w wysokiej czapce i odzieniu futrzanem; idzie w prawo. 

U góry z lewej strony zaledwie widzialnie: N. 1777. Mała rycinka w górze spiczasta. 

1778.

*1. Wizerunek własny J. Norblina. Twarz z lewej strony, u góry: Norblin fecit, 1778. 8°. - U mnie na papierze białym i na szarym. 

*2. Krajobraz sielski Polski, ożywiony figurami. Kobieta niesie na plecach wiadra. Przed chałupą w środku drzewo po prawej stronie. Norblin fecit, (dalej miejsce zdaje się lecz nie do wyczytania) 1778. 8°. na poprzek. 

3.Taż rycina, lecz drzewo przed chałupą zmienione, bo tylko pień widać, a z prawej strony mniej zabudowań. 

4. Taż rycina, jak pierwsza, ale drzewo przeniesione na lewą stronę chałupy. 

*5 Głowa kobiety w zawoju i spadającą z niego z boku frędzlą. Norblin. 1778. Okrągła rycinka. 

*6. Głowa mężczyzny przodem widziana, w kapeluszu nasuniętym z piórem tyłem przewieszonem i na lewe ucho spadającem. 1778. Owal węgłowy. Maleńka. 

7. Taż, ale jeszcze bez pióra. 

*8. Głowa mężczyzny przodem widziana, nakrycie głowy niby czapka z piórem, z tyłu w lewą stronę spadającem. Ma wąsy i krótką brodę, ubranie na pętlicę spięte. N. f . 1778. Owal węgłowy. Mała ale nieco większa od poprzedniej. 

*9. Głowa mężczyzny, jakby podgolona; wąsy i broda. N. 1778. Owal maleńki. Moja rycinka u Hillemachera N. 55. 

*10. Głowa mężczyzny, jakby z podgoloną czupryną; wąsy i broda rzadkie, szyja naga. Profil widzialny z boku lewego. N. f 1778. W. Górą lekko zaokrąglona, mała rycinka. 

11. Głowa murzynki w profilu, owinięta w szal biały z wiszącemi po bokach końcami. Za szyją: N. 1778. Owal, mała rycinka, rzadka. 

*12. Głowa gruba podgolona, czupryna u wierzchu, was zakręcony i gęsta broda. N. f. 1778. Krągła rycinka, tło aqua tinta. 

13. Taż głowa, bez brody. 

14. Taż rycina z brodą ale mniej gęstą, lewe ramię wystaje. 

15. Głowa zwrócona w lewo, z wąsami, z czapką futrzaną ginącą w górze blachy. 1778. Maleńka rycinka a rzadka. 

16. Jest ta sama, bez roku. 

17. Głowa mężczyzny przodem widziana, z wąsami i bródką, w czapce futrzanej z piórem na tył przewieszonem. Z lewej strony: N. f. 1778. Maleńka, owal. 

18. Taż głowa, ale w krymce. 

*19. Jest u mnie podobna rycinka, w czapce ale bez pióra. Napis znikł, tak że ledwie domyślać się można, że był na blasze. 

20. Głowa w profilu z lewej strony; wąsy i nieco brody. W górze z lewej strony: N. f. 1778. W. Maleńka. 

21. Głowa Polaka podgolona, z wąsami i brodą. N. 1778. Owal, maleńka. 

*22. Popiersie profil z lewej strony. Głowa nakryta czapką futrzaną z piórem na tył; wąsy. 1778. kwadratowa, maleńka.

*23. Mężczyzna w czapce i w kożuchu baranim z kijem w ręku, idący w prawo. Norblin 1778. Mała rycinka w górze spiczasta. Na niektórych exemplarzach podpis i rok niknie. 

1779

*1. Alexander pracowni malarskiej Apellesa. Z lewej strony na kamieniu odwrócone D. 1773. Spodem: Norblin fecit 1779. Hillemacher pisze. 1774, lecz mylnie dopatrzył. Pod ryciną mały rycerz na koniu w biegu i napis: Dediee a son Altesse Monseigneur le Prince Adam Ciartorysky General de Podolic etc. etc. Par son tres humble et obeissant serviteur. Norblin de la Gourd: Peint par Dietricy. Gravé à Varsovie par Norblin. Folio poprzeczne. 

*2. Krajobraz. Skała, po drodze jedzie kobieta na ośle. N. f. 1779. Maleńka i rzadka. 

3. Głowa w profilu obrócona w lewo, z przodu łysa, bez wąsów lecz z brodą. Górą, i spodem zaokrąglenie. W górze 1779. W dole Rembrandt fec. 1646. Mała rycinka. 

*4. Taż, ale spód równo ścięty, że niema napisu dolnego. 

*5. Głowa Turka bezbrodnego, w profilu, w dużym zawoju pasami drogich kamieni przewijanym. N. 1779 zdaje się, bo w czarności zaledwie dostrzegalne. Owal, mała rycinka. 

*6. Trzy postacie z gminu. Mężczyzna w czapce rozmawia z babą miotłę w ręku trzymającą; w głębi mężczyzna odchodzący. U spodu N. f. 1779. Rycinka w górze śpiczasto przycięta. 

*7. Chłop z kijem w ręku, tyłem odwrócony. Czapka na głowie, na plecach okrycie spiczaste, niby płachta. N. f. 1779. Mała rycinka, górą lekko zaokrąglona. 

*8. Młodzieniec stojący, w profilu widziany, obrócony w lewo; nakrycie głowy z piórem, kożuch zarzucony na lewe ramię. W dole; N. f. 1779. Maleńka rycinka podłużna. 

*9. Mężczyzna w stroju Polskim w całej postaci, głowa podgolona bez nakrycia, odzienie długie futrzane, lewa ręka za pas założona. N. f. 1779. Maleńka rycina podłużna. 

10. Mężczyzna w stroju Polskim, w czapce, obrócony w prawo, ręce w tył założone. N. f 1779. napis bardzo niewyraźny, a liczba 9. na wywrót. Maleńka rycina. 

*11. Kobieta przodem widziana, w futrzanem nakryciu głowy, z chustką przez wierzch podwiązaną pod brodą, w futerku krótkiem do pół ciała, w prawej ręce worek. U góry na lewej stronie zaledwie szkłem widzialne: N. 1779. Maleńka. 

1780. 

*1. Zakonnik w modlitwie klęczy ze wzniesionemi rękami pod krzyżem i trupią głową na ziemi. Za nim księga rozwarta i jakaś flasza. N. f. 1780. Rycinka podłużna, rogi zaokrąglone. 

*2. Krajobraz sielski. Z lewej strony zboża, po za niem chałupy i wysoki żuraw, w głębi wieś z kościołem o wysokiej wieży. Hillemacher twierdzi, że rycina z r. 1780, lubo na moim exemplarzu nie widać go wcale. Maleńka poprzeczna. Na papierze białym i na szarym. 

3. Taż rycina, z małemi odmianami. 

4. Popiersie mężczyzny z odgiętą koszulą na szyi. Z przodu głowa łysa, z tyłu gęsto zarosła. Podpis niewyraźny odwrócony N. 6. 1780. U góry rycina zaokrąglona, mała, rzadka. 

*5. Głowa starca, łysa od przodu, z dużą brodą przedzieloną, widziana z przodu. Z boku prawego Nr. 1780. Mała rycina, prawie kwadrat. 

*6. Głowa starego Polaka, z prawej strony, z wąsem i czupryną podgoloną. Z prawej strony ku brzegowi N. f. 178. a zabrakło miejsca na ostatnią liczbę. Maleńka rycinka. 

*7. Żydówka Polska w całej postaci, w czapce futrzanej, z fartuchem i rękami założonemi z przodu po za wiszącą podkładkę. N. f. 1780. Mała rycinka. 

8. Szarlatan, w całej postaci, czapka na głowie wysoka z futerkiem, kożuch krótki zarzucony na ramiona spięty na szyi. Pudło powieszone przez plecy trzyma lewą ręką, prawą pokazuje jakiś lek. 1780 na wspak. Owal, maleńka rycina. 

1781. 

*1. Starzec piszący, w krymce na głowie i odzieniu długiem z wiszącemi rękawami, stoi przed stołem i pisze lewą ręką w księdze. Stół przykryty do dołu kobiercem z frenzlami, na nim księgi, krzew, obrazek wiszący i dwie gorejące świece. Wszystko w ciemnej komnacie. Wzdłuż prawego brzegu: Norblin fecit 1781. Warsovie. Fol. Z obrazu Rembrandta. 

*2. Truciciel szczurów większy. Trzyma osadzoną na drągu klatkę na szczury, na wierzchu której szczur, drugą ręką pokazuje truciznę szczurzą, a wywołuje ją; u stóp jego pies. U góry: N. f 1781. 8°. 

*3. Dudarz mniejszy, grający na dudach. N. f. 1781. Maleńka rycina. 

*4. Głowa starca w krymce. Jest to głowa w zwiększonym rozmiarze, zupełnie ta sama postaci z ryciny z tegoż roku, Starca piszącego. Na rąbku odzienia: Norblin fecit 1781. - Rycinka mała. 18°. 

1784. 

1. Żebracy. Mężczyzna stojący, oparty na kiju, kobieta siedząca, wyciąga rękę żebrząc. Oboje nędznie odziani. Norblin f. 1784. Mała rycinka, kwadrat. Rzadka. 

*2. Głowa starego, z rzadkim wąsem i brodą, szyją nagą; w osobliwem nakryciu, niby zawoju z piórami; suknia wierzchnia ze stojącym wysoko kołnierzem. U góry z lewej strony ledwie widzialny rok: 1784. - 18°. 

*3. Popiersie starego, w futrze i dużej czapce twarz bez wąsów i brody. Zdaje się Xiądz. W ręce lewej trzyma papier, na który wskazuje prawą. Na papierze rok 1784. nie zawsze czytelny. Mała rycinka. 18°. 

*4. Popiersie mężczyzny, z włosami w nieporządku, a szczupłym wąsem; szyja naga, ubranie spięte na pętlice. Rycenie słabo dotknięte. Z prawej strony rok mało co i nie zawsze widzialny. 1784. Mała rycinka, kwadrat. 

*5. Głowa starca, z długą białą brodą, w czapce czarnej. Twarz z prawej strony widzialna w trzech czwartych. N. 1784. Rycinka górą lekko zaokrąglona. 

6. Taż, ale na brzegu dopisane: Rembrandt f. Czapka i suknia są tu jaśniejsze, popielate. 

7. Głowa Turka w zawoju, z wiszącemi kutasami, z brodą i wąsami. Z prawej strony na wspak 1784. Mała rycina. 18°.

*8. Taż rycina, ale rok zginął przy poprawkach roboty. 

1787. 

*1. Orlandini, człowiek tak zwany, znany w tamte czasy w Warszawie. W całej postaci na dwóch szczudłach pod pachami, w kapeluszu z dużemi skrzydłami, spodnie krótkie, kamizelka i suknia spięta na jeden guzik. U góry: No. f. 1787. Kwadrat mały. 

*2. Dudarz większy, grający na dudach. U góry napis odwrócony: Norblin fecit. Varsovie. 1787. 12°. 

*3. Żebrak. Z tyłu widziany, na dwóch kijach podpierający się, w łachmanach i z torbą na plecach. N. f. 1787. 12°. 

*4. Żebrak, z boku widziany, na dwóch kijach opierający się.  Norblin f. 1787. 12°. 

*5. Żebraczka, w obdartej odzieży. Podpis na wspak: N. f. 1787. 16°. mała rycinka. 

*6. Żebrak siedzący, prawie nagi a zziębły, prosi o wsparcie; u stóp jego pudel - Norblin f. 1787. 12°. 

*7. Żona Norblina. Popiersie we włosach samych na głowie. 1787 N. f. Owal z dwóch stron spiczasty. 16°. 

*8. Popiersie mężczyzny w osobliwem nakryciu głowy, rodzaju rogatego kapelusza, z klapami na uszach, połączonemi sznurkiem ruchomym po pod brodę idącym. W żupanie z pasem, po za który zakłada palec od ręki prawej; wierzchem zarzucone futro. Palcami ręki lewej coś wskazuje. - Norblin f. 1787. - Mała rycinka, 18°. 

*9. Głowa Zakonnika, z przodu widziana, długa. Napis odwrotny: N. f. 1787. Mała rycinka. 

*10. Głowa przodem widziana łysa, z brodą. U góry: Norblin f. 1787. Spodem N. 16°. 

*11. Głowa Turka, w zawoju zdobnym w środku spinką, a z boku wysoką kitą. Wąsy i broda rzadka, twarz przodem. N. f. 1787. 18°. 

12. Popiersie Kozaka, w czapce z końcem zwieszonym na lewe ramie, z długiemi włosami. Norblin f. 1787. 18°. prawie kwadrat. 

13. Popiersie Kozaka podobne tamtemu, ale włosy krótkie i czapka zwieszona na stronę prawą. 

1789.

*1. Wskrzeszenie małe Łazarza. W grobowem sklepieniu Chrystus stojący, z podniesioną ręką każe powstać Łazarzowi; tenże z otwartego grobu podnosi się z ręką wzniesioną. Lud w podziwieniu. Spodem: Norblin fecit 1789. Pod Chrystusem na płycie kamiennym: N. f. 1784. 4°. 

Ta rycina jest Wskrzeszenie małem zwane, bo postacie są tu znacznie mniejsze jak w rycinie wskrzeszenia wielkiego, i sam układ jest inny.

1808.

*S. Jan każący do ludu. N. f. 1808. d’après Rembrandt. Fol. 

Jedyna rycina wykonana po powrocie z Francyi. 

Bez daty.

*1. Wizerunek własny J. Norblina, twarz z prawej strony, przy nim narzędzia sztycharskie. 4°. 

*2. Ubóstwienie pasterzy. Matka Boska siedząca trzyma Dziecię na kolanach; S. Józef stoi sparty na kiju. Jeden z pasterzy z latarnią w ręku. 4°. małe, w górze lekkie zaokrąglenie. 

Taż rycina jest i w większym rozmiarze, z niej poprzednia obcięciem blachy skrócona. 

*3. Święta Rodzina. Matka Boska stojąca podaje pierś Dziecku leżącemu na poduszce, którą podtrzymuje S. Józef. Owal. 4°. 

*4. Ecce Homo. Piłat okazuje Chrystusa ludowi. Na arkuszu dużym. Układ bardzo bogaty mnogością figur, budowli i szczegółów. 

U mnie odbicie na papierze białym i szarym. 

*5. Alexander i Dyogenes. Fol. Układ bogaty, stroje dziwaczne, Alexander po Hiszpańsku w kapeluszu z piórem.. 

Są tej ryciny lekkie odmiany. 

*6. Wskrzeszenie wielkie Łazarza. W sklepie grobowym Chrystus każe powstać Łazarzowi, lud w podziwieniu. 4°. wielkie. Tę rycinę zowią Wskrzeszeniem wielkiem, bo się różni od małego, wielkością figur i rozmiarem całej ryciny, a nadto skład sam odmienny. Bez podpisu i roku, bo w ogóle rycina bardzo zaciemniona. 

Są odmiany w Łazarzu, który wydostaje obie ręce, a w innej tylko jedną. 

*7. Pożegnanie, Rycerz klęczy przed zasmuconą niewiastą i trzyma ją za rękę. Za nimi paląca się lampa, z boku posąg Dyanny z psem u nóg, pod którym trójnóg z płomieniem i dymem. 8°. 

Są tej ryciny odmiany w postaci Dyanny, której twarz z przodu lub z boku widzialna. Niektóre odbicia bardzo zaciemnione. 

*8. Mała czytelniczka. Dziewczynka siedząca w kuchni, trzyma dużą otwartą księgę, czytając u światła ogniska wydającego płomień i iskry. 8° małe. 

*9. Rysownik. W pracowni malarskiej siedzi przed stołem i rysuje z obrazu. Na głowie ma nakrycie z piórem. 4° małe. 

10. Taż rycinka, ale głowa rysującego bez przykrycia. 

*11. Polskie miłosierdzie. U łoża chorego, niewiasta podaje mu napój, w drugiej ręce trzyma pochodnię. 16°. małe. Rycinka bardzo zaciemniona. 

*12. Zadumanie. Starzec z brodą, z nakryciem na głowie, zadumany nad księgą na kolanach roztwartą. W prawej ręce trzyma okulary. Na stole przy nim paląca się świeca, glob i księgi. Mała rycinka. 

*13. Kronikarz. W ciemnym pokoju siedzący w krześle, pisze w dużej księdze roztwartej na stole, oświecony tyłem z okna. Rycinka maleńka i czarna. 

*14. Truciciel szczurów mniejszy. Widziany z boku, na wysokiej żerdzi niesie pozaczepiane szczury, drugą ręką okazuje truciznę. 8° wązkie. 

15. Utarczka konnicy. 8° poprzeczne. Unikat w zbiorze Norblina syna w Paryżu. 

16. Herb Radziwiłłowski, na płaszczu Xiążęcym i pod mitrą. 4°. Rycina rzadka. 

17. Krajobraz. Droga między plotami, po której toczy się wóz i kilku przy nim ludzi. Chałupy i w głębi kościół z wieżą. Rycina górą nieco zaokrąglona, jest rzadka. Mała, poprzecznie ciągnąca się. 

18. Taż sama rycina, ale wyższa i więcej zaokrąglona górą. Wieża kościelna niższa. 

19. Głowa kobiety w profilu, z piórem naprzód spadającem. Owal, mała rycinka, rzadka. 

*20. Popiersie starca z dużą brodą przedzieloną. Obie ręce oparte na kiju. 18°. 

*21. Król Sobieski, głowa widziana z przodu, bez brody z wąsami, w futrze i futrzanej czapce. Z boku lewego zupełnie nie do odczytania podpis i rok. Rycina mała krągła, rodzaj aqua tinty. Hillemacher zowie tę rycinę portretem Jana Sobieskiego, lubo podobieństwo wcale wątpliwe. 

*22. Popiersie mężczyzny widziane prawie całkiem przodem, z wąsami, w czapce wysokiej z futerkiem; ubranie takoż z futrem. Mała rycinka podłużna z zaokrągleniem w górze. 

*23. Głowa w profilu z lewej strony, z wąsami i czapką futrzaną. Owal, maleńka. 

24. Głowa mężczyzny przodem, z wąsami i w czapce. Owal, maleńka. 

25. Głowa mężczyzny podgolona, pochylona na prawe ramię, uśmiechająca się; szyja naga. Na sukni futerko w koło ramion. W rogu lewym: Nether. Maleńka. 

*26. Człowiek siedzący na ziemi z długim kijem w ręku, na głowie nakrycie z piórem. Rycinka trójgraniasta. 

27. Postać męzka widziana przodem; w lewem ręku wsparty na lasce, w jasnym ubiorze. Owal, maleńka i rzadka. 

*28. Postać męzka widziana tyłem, w czapce futrzanej i futrze. W dole: N. Maleńka. 

*29. Postać mężczyzny obrócona w prawo, w Polskim stroju, żupan z pasem, wierzchnie okrycie na ramiona zarzucone, czapka z kitą. U góry zaokrąglona, maleńka rycinka. 

*30. Postać męzka, niby duchowny klęczący z krzyżem w ręku. Maleńka rycinka. 

*31. Scena ludowa: pod drzewami na ławie niby warzywa, kosz: z tyłu siedzi mężczyna, a stojąca przekupka po przez ławę podaje coś obiema rękami żebrakowi na kiju spartemu, zgiętemu i obnażonemu. Nadto kilka innych postaci. Rycina mała 8°, tak zaczerniona, że się jej treści domyślać tylko przychodzi.

Ryciny innych za Norblinem wykonanych.

1. Costumes Polonais, zbiór rozmaitych strojów Polskich, sztuk 24, z rysunków J. Norblina, sztychował Debuwurt w Paryżu 1817. fol. małe.

2. F. Hillemacher przy spisie swym rycin Norblina przyłączył dwie ryciny: Wizerunek artysty: J. P. Norblin. - P. Norblin se ipsum del. 1778. F. Hillemacher sc. et f. 1848. 8°. Nadto na karcie tytułowej mała rycinka powtarzająca dwie postacie z rycin Norblina. 

3. Jasełka w Polszce (sic) w drugiej połowie XVIII wieku. Towarzystwo sztuk pięknych w Krakowie członkom swoim za rok 1858. Z Galeryi JW(ej) Hrabiny Adamowej Potockiej. - Malował Norblin - rytował Blasius Höfel w Drukarni A. Wetteroth w Solnuhradu. - Owal, fol. duże. Piękna a wielce ciekawa rycina.

Norwid Cyprian Kamil.

Żyjący poeta, trudniący się cokolwiek rzeźbą, litografią i rytownictwem. Jest jego parę kwasorytów.

Norwid umarł w drugiej połowie Stycznia 1882 r.

X. Antoni Nowakowski.

Zakonnik Pauliński w Częstochowie. 

Do dzieła: Splendor korony.... Maryey Panny…. 1717 w drukarni Jasnej Góry Częstochowskiej, fol. wykonał rycinę przedstawiającą obraz M. Boskiej ukoronowany, a spodem Orzeł z herbem Państwa. Fr. Antonius Nowakowski O. S. P. P. Er. sc.

Herb Pilawa. Fr. Anton. Ord. S. Pauli P. E. sculp. 4°.

Nowicki C.H.

Mater dolorosa. C. H. Nowicki incidit. 8°. 

Najśw. Panna i imię Marya. C. H. Nowicki scul. 12°. 

Nowicki Innocenty.

Pracował w XVIII stuleciu. 

Wizerunki Papieżów z napisami Polskiemi, 4°. Blachy posiada Hr. Konst. Tyszkiewicz i z nich odbitki dał poczynić.

Oefele Franciszek Ignacy.

Urodzony w Poznaniu 1721 r. w Monachium osiadły i tamże w malarstwie wysoce odznaczony, zmarły r. 1797, podpisujący się niekiedy Fran. Ignacius Oefele Polonus, trudnił się także rytownictwem na miedzi. Atoli żadna z prac tych jego znaną nam nie jest. Wiadomość o nim obszerniejsza umieszczona jest w Słowniku Malarzów. 

Olechowicz.

W Wilnie pracujący.

Oleszczyński Antoni. 

Żyjący sztycharz, z dawnych lat osiadły w Paryżu, tamże mimo podeszłego wieku pracujący ciągle, a powszechnej używający wziętości i sławy, jako do celujących tegoczesnych rytowników zaliczany. Skreślił był dla swych dzieci rodzaj pamiętnika własnego, z którego zdolnem piórem pani S. z Z. D. ułożyła życiorys artysty, nad wyraz zajmujący, ciekawy i pouczający, w piśmie czasowem warszawskiem Kłosy na rok 1865 zamieszczony. Z tejto autobiografii wiernej i uzupełnionej, czerpiemy główne życia artysty daty i przebyte koleje.

Oleszczyński Antoni umarł w Paryżu 28 Lutego 1879 r. w 86 roku życia.

R. 1794 przyszedł na świat Antoni Oleszczyński w Krasnymstawie, z ojca Kazimierza, w Lubelskiem osiadłego obywatela i matki Kosińskiej. Pierwsze nauki pobierał w szkole Pijarskiej w Opolu, które ukończywszy w r. 1809, za protekcyą Stan. hr. Grabowskiego, ówczesnego Sekretarza Rady Stanu, umieszczony jako urzędnik w biórze tejże Rady w Warszawie. W latach następnych pilnością i przykładnem postępowaniem, mimo coraz dla oszczędności umniejszanego bióra, postępował w stopniu i otrzymywanej płacy, a w chwilach wolnych uczęszczał na kursa w Szkole prawa wykładane. Z ogłoszeniem królestwa Polskiego, obok innych urzędników, przedstawiony został do nagrody. Atoli pod tę porę zapragnął on był zmienić powołanie i kształcić się w sztuce na rytownika; na ten też więc cel prosił o środki potemu, a wkrótce otrzymał dozwolenie uczenia się w Akademii sztuk pięknych w Petersburgu i fundusz na drogę. Odtąd licząc lat 23 wieku, zaczyna nowy, a już wyłącznie artystyczny żywot. Nie od piewszej młodości wstępujący w ten zawód, w którem dla zupełnej przedtem nieświadomości, od najprostszych, że tak powiemy, abecadłowych początków rysunku zaczynać mu przychodziło, potrzebował silnej woli i wytrwałości, żeby trudną naukę przebyć, a zawczasu dostąpić uzdatnienia wyższego. Poznawszy to z bliska, zaczął już sam wątpić o sobie i upadać na duchu, gdyby nie został podparty światłą i opiekuńczą zachętą Ministra Sekretarza Stanu Ignacego Hr. Sobolewskiego, który zarazem wyjednał mu w Kommissyi Oświecenia Królestwa pensyą stałą na coroczne utrzymanie. Długie lata trwało doskonalenie się w sztuce Oleszczyńskiego, w ciągu których przy nieprzerwanej pracy czyniący ciągłe postępy, a okazując wykonywane dzieła to w Akademii samej, to na warszawskich wystawach sztuk pięknych, dostępował zaszczytu nagród w medalach, aż w końcu po siedmiu latach nauki, otrzymał przy medalu złotym i honorowej szpadzie, zaszczytne świadectwo z ukończonego kursu. Wtedy zamierzył udać się do Warszawy i w dalszą wyrwać się podróż, a przyszedł mu tu znowu w pomoc wyjednaniem funduszu, minister sekretarz stanu Królestwa, podówczas Stefan H r. Grabowski. W Warszawie przyjęty z odznaczeniem przez najświatlejszych tamtoczesnych mężów, otrzymał pensyą od Rządu, celem wyjazdu do Paryża. Jeszcze w czasie nauki w Petersburgu, czuł to dobrze Oleszczyński, że dla artysty nieodzowną jest znajomość dziejów i starożytności, a z pociągu i zamiłowania własnego, w chwilach wolniejszych oddawał się tego rodzaju badaniom, zwłaszcza w księgozbiorze niegdyś Załuskich; dochodzenia podobne posuwał ciągle i później, nagromadzone ztąd wiadomości, stały mu się cennym zasobem w pracach tak piśmiennych, jak zwłaszcza w odznaczonych sztuki samej tworach. Opuściwszy Warszawę zwiedził naukowo Wrocław, Drezno, Berlin, Hamburg, Hollandyą i Belgią, aż w końcu przybył do Paryża. Tu zaczął jakby na nowo doskonalenie się w sztuce, naprzód w pracowni malarza P. Regnault, rysując tak u niego jak i w Akademii z antyków i z natury; następnie przeszedł do sztycharstwa już samego, pod życzliwym sterem najznakomitszego wtedy rytownika Richoma. Z jego rady wykonał bardzo pilne studyum całkowite z natury, która to rycina zyskała mu we Florencyi dyplom na profesora pierwszej klassy, zaś w Warszawie medal złoty. Wszakże równocześnie utracił roczną pensyą z Warszawy pobieraną, którą z braku jakoby funduszów kommissya Oświecenia wstrzymała mu nadal. Od tej też pory poczyna się szereg rozlicznych sztychów Artysty, w długoletnim pobycie w Paryżu nieprzerwanie wykonywanych. Wizerunek Kościuszki na stali zjednał mu od Towarzystwa Filotechniczego Paryzkiego medal i wybór na Członka. Z kolei przedsięwziął wydawnictwo pod nazwą Rozmaitości, które lubo dotąd nie ukończone, mieściło szereg rycin z treści dziejów krajowych. Zasilony funduszem dziesięciu tysięcy franków przez Gen. Paca, testamentem mu zapisanych, wydał kosztowne dzieło Wspomnienia, rycinami ozdobione. Do najznakomitszych jego sztychów należą dwa wielkie wizerunki Kopernika i Jana Zamoyskiego. Pierwszy z nich pod względem podobieństwa i tożsamości osoby, uległ był krytyce i naukowym zarzutom, nie bez zasady poczynionym. W ostatnich czasach zawezwany do dostarczenia wszystkich swych sztychów dla Gabinetu rycin przy Cesarskim księgozbiorze publicznym w Paryżu, zebrał co tylko z prac swoich posiadał, dał je oprawić w grubą księgę wielkości arkuszowej, i opatrzoną spisem rycin w następstwie jak tamże idą po sobie, złożył księgę Gabinetowi w darze. Jest to zebranie 173 numerów, wprawdzie nie zupełne, przecie bardzo zasobne tworów artysty, nie łatwo dziś już w całość zebrać się dających; atoli księga ta samą oprawą niekorzystną jest wielce dla rycin, zwłaszcza dla wielkich i najcelniejszych, które tam w zagięciu umieszczone być musiały.

Gorliwy pamiątek przeszłości i starożytności zabytków badacz i zbieracz, zgromadził bardzo szacowny zapas przeróżnych przerysów i pamiątek, które w trzech dużych księgach pomieścił jako: Archiwum pamiątek artystycznych, literackich i historycznych. Zbiór ten pierwszorzędne ciekawości obejmujący, ważnym jest naukowym zasobem, dla oddających się tego rodzaju dochodzeniom. 

W życiu domowem Oleszczyński jak był najlepszym synem, tak i dla braci młodszych prawdziwym stał się opiekunem i kierownikiem po drodze, którą takoż do wyższego w sztuce odznaczenia się doszli. Słodycz, łagodność, uczynność, cechują piękne duszy jego usposobienie; dla młodych artystów chętnie zawsze pomoc i radę niosący, równie usłużny każdemu poszukiwaniom naukowym oddającemu się. I nam też w paśmie czterdziestoletniej znajomości, nie jedno tego rodzaju dopomożenie, zawdzięczać mu przychodziło, co też upamiętnić tutaj, miłą dla nas powinnością się staje. 

Ryciny A. Oleszczyńskiego.

1. Nauczycielka z rózgą podług Willa, kopia z ryciny Dietricha. 

2. Filip de Champagne malarz, podług Edelinga. 

3. Gerard Audran (na wystawie Warsz. 1823). 

4. Studium Akademickie z modelu Brzozowskiego. 

5. Orzeł w kaplicy Jagiellońskiej. 

6. Wybór Piasta, podług F. Smuglewicza. 

7. Zaprowadzenie Chrześciaństwa w Polsce. 

8. Pieśń S. Wojciecha, jego postać i życiorys. 

9. Koronacya Bolesława Chrobrego. 

10. Wjazd Bolesława W. do Kijowa r. 1018. 

11. Posłowie Polscy do Kazimierza I. 

12. Bolesław Śmiały przyrzeka obronę Xiążętom uciśnionym. 

13. S. Stanisław wskrzesza Piotrowina. 

14. Władysław Herman pasuje na rycerza Bolesława Krzywoustego, podług starożytnego wzoru. 

15. Skarbek rzuca pierścień do skarbnicy Cesarza Henryka V. 

16. Przemysław i Ludgarda. 

17. Wjazd Przemysława do Krakowa. 

18. Kazimierz W. z Aldoną przed Władysławem. 

19. Wierzynek ugaszcza pięciu królów w Krakowie. 

20. Kazimierz W. rozsądzający spory. 

21. Gniewosz odszczekuje potwarz rzuconą na królowę Jadwigę przed sądem w Wiślicy. 

22. Leszko Bobrzycki dzielny rycerz, który pod Warną dowodził. 

23. Posłowie Czescy ofiarują koronę Władysławowi synowi Kazimierza Jagiellończyka. 

24. Obrząd powrotu obrazu N. Panny Częstochowskiej po jego odnowieniu w Krakowie, podług starożytnego oryginału. 

25. Zawarcie pokoju z Tatarami za króla Albrychta. 

26. Paweł żołnierz, który wraz ze S. Ottonem przyczynił się do zaprowadzenia Chrześciaństwa w Prusach. 

27. Faust Twardowski. 

28. Zygmunt August na sejmie w Piotrkowie. 

29. Albrecht X. Pruski składa hołd Zygmuntowi Augustowi na rynku Krakowskim. 

30. Wjazd do Paryża posłów Polskich po Henryku Walezyuszu. 

31. Karzeł Krafsowski koronujący Henryka. Walezyusza, karykatura ówczesna po ucieczce Henryka z Polski. 

32. Stefan Batory odmawia Posłom Hiszpańskim przyjęcia orderu Złotego Runa. 

33. Jan Tarnowski Hetman W.

34. Dymitr i Maryna Mniszchówna, podług dawnej emalii. 

35. Lew Sapieha i Stanisław Żółkiewski Hetmani. 

36. Tenczyński ze swą narzeczoną Cecylią Królewną Szwedzką. 

37. Niegoszewski znakomity improwizator, w Wenecyi w kościele S. Marka, odpowiada na pytania wierszem miarowym. 

38. Jakimowski u stóp Papieża z piękną Katarzyną. 

39. Arciszewski Admirał flotty Hollenderskiej. 

40. Kleczkowski nieustraszony Lisowczyk. 

41. Wizerunek Jana Zamoyskiego, podług Klembowskiego. 

42. Struś znamienity lekarz Poznański, ulecza Solimana w ciężkiej chorobie. 

43. Jan Spizki król Węgierski w domu Jana Tarnowskiego. 

44. Męczeństwo S. Boboli w Połocku. 

45. Chrzanowska zachęcająca męża do obrony Trembowli. 

46. Czarniecki uwalnia Generałową Szwedzką wziętą w niewolę. 

47. X. Augustyn Kordecki na murach Częstochowy. 

48. Ulubione mieszkanie Stefana Czarnieckiego w Gardzienicach. 

49. Główne postacie z płaskorzeźby na grobowcu Jana Kazimierza w kościele Paryzkim St. Germain des Près. 

50. Marya Ludwika i Czarniecki w Chojnicach podczas napadu Szwedów. 

51. Syciński poseł Upitski. 

52. Chrzanowska zachęcająca męża do obrony Trembowli, podług Smuglewicza. 

53. S. Floryan i widok Krakowa w XVI wieku. 

54. Franciszek Meniński filolog. 

55. Wilczek i Pallavicini u stóp Jana III błagają o ratunek Wiednia i Chrześciaństwa. 

56. Freski starożytne przez Danckiersa w katedralnej kaplicy S. Kazimierza w Wilnie. 

57. 58. 59. Matrony wspierające nauki i sztuki piękne w starożytnej Polsce. 

60. Mieszkanie Usterki w Opocznie, podług rysunku Ferd. Chotomskiego. 

61. Lexycki Bernardyn, zawołany malarz swojego wieku. 

62. Powrót Wilczka z niewoli do własnego domu. 

63. Bazarek, kolonia budowana przez jeńców Tureckich branych w bojach Jana III. 

64. Michał Gliński w więzieniu. 

65. Bobowski oryenlalista. 

66. Tarnowski i Ostrogski przed Zygmuntem I. 

67. Karta tytułowa do dzieła: Wspomnienia. 

68. Kazimierz Puławski Konfederat Barski. 

69. Facsimilia znakomitych Polaków. 

70. Siestrzeńcewicz historyk, Biskup Mohilewski. 

71. Kimbar poseł Upitski w r. 1793.

72. Kopestyński poeta i tłumacz tragedyi Rasyna. 

73. Ignacy Krasicki. 

74. Jundziłł naturalista i widok ogrodu botanicznego w Wilnie. 

75. Kościuszko z oryginału Zeltnera. Na stali. 

76. Xiążę Józef Poniatowski. 

77. Generał Dąbrowski. 

78. Generał Kniaziewicz. 

79. Staszic, ze spisem dzieł jego i biografią. 

80. Julian Niemcewicz, podług medalionu. Davida. 

81. X. A. Czartoryski w r. 1812. 

82. Tadeusz Czacki. 

83. Jan Śniadecki. 

84. Jędrzej Śniadecki. 

85. Małachowski. 

86. Piotr Bieliński Prezes Senatu. 

87. Rajmund Rembieliński, Marszałek Sejmu 1820 r. 

88. Mićkiewicz w medalionie Davidar. 1830. 

89. Adam Mickiewicz na śmiertelnem łożu, podług fotografii z Konstantynopola. 

90. Juliusz Słowacki. 

91. Woronicz Arcybiskup Warszawski, Prymas. 

92. Posąg Adama. Mickiewicza w Poznaniu, wykonany przez Władysława Oleszczyńskiego. 

93. Maciej Wodziński Wojewoda, miłośnik umiejętności i sztuk pięknych. 

94. Piotr Ludomir Łagowski Pułkownik. 1774-1843.

95. Maurycy Mochnacki. 

96. Brzozowski. 

97. F. H. Duchiński historyograf. 

98. Sadyk Pasza Beyler Bey Czajkowski. 

99. Lord Stuard, podług Hejtera. 

100. Pamiątka trzeciego upłynionego wieku od Zgonu Kopernika i ogłoszenia jego dzieła: De revolutionibus orbium coelestium. Dzieło pod względem wykonania naczelne. 

101. Tłumaczenie powyższej ryciny, z wyobrażeniem domu w Toruniu i domu w Frauenburgu, w którym Kopernik dokonał życia, tudzież jego posąg Warszawski. Drzeworyty. 

102. Portret historyczny Jana Zamoyskiego, otoczony współczesnemi znamienitościami. Dzieło naczelne. 

103. Tłumaczenie poprzedniej ryciny, z wyobrażeniem Jana Zamoyskiego sądzącego na tronie Wołoskim Mogiłę; tamże berło Akademii Zamoyskiej i jego facsimile. 

104. Portret historyczny A. Zamoyskiego. 

105. Medal z wizerunkiem Jana Zamoyskiego, bity na pamiątkę przeniesienia szkół Zamoyskich do Szczebrzeszyna. 

106. Pieczęć Zygmunta Kiejstutowicza z r. 1436. 

107. Pieczęć majestatyczna Władysława Warneńczyka. 

108. Medalion z wyobrażeniem Zygmunta I. 

109. Strona odwrotna tego medalu. 

110. Medal na pamiątkę połączenia Mazowsza z Koroną. 

111. Medal Zygmunta Augusta. 

112. Medal Katarzyny Austryackiej, żony Zygmunta Augusta. 

113. Medal z wizerunkiem Zygmunta Augusta. 

114. Odwrotna strona tegoż medalu. 

115. Śpiew Krasickiego przez Sowińskiego.  

116. Nagrobek Władysława Białego w Digeon 1383. 

117. Groby Jagiellończyków Krakowie, z rysunków Lelewela. 

118. Pamiątka pobratymstwa z Francyą. 

119. Pamiątka religijna odnosząca się do pożaru Krakowskiego. 

120. Zamek królewski w Krakowie. 

121. Klasztor Tyniecki. 

122. Pieskowa Skała. 

123. Widok Łysej góry z kościołem. 

124. Zwaliska Zamku Tenczyńskich pod Krakowem. 

125. Grodzisko, pustynia S. Salomei pod Krakowem. 

126. Widok Kalwaryi pod Wilnem. 

127. Zwaliska zamku Rabsztyna, wsławionego dowództwem Gołubka podczas najścia Maxymiliana. 

128. Widok Grodna, podług rysunku Czapskiego. 

129. Widok Albertyna, fabryki sukna na Litwie. 

130. Obraz N. Panny, który woził Jan III. w obozach. 

131. S. Stanisław i Zygmunt I. przy rękopiśmie Długosza. 

132. S. Franciszek, podług obrazu Bernardyna Lexyckiego. 

133. S. Józef z Chrystusem, podług Czechowicza. 

134. Chrystus ukrzyżowany, podług Czechowicza. 

135. S. Józef i S. Tekla, podług Czechowicza. 

136. S. Jan Kanty, podług Czechowicza. 

137. S. Józef podług Czechowicza. 

138. N. Panna Berdyczowska. 

139. S. Paweł w Katedrze Wileńskiej. 

140. S. Floryan Patron Krakowa. 

141. S. Franciszek Xawery, z obrazu Wileńskiego u Panien Wizytek. 

142. S. Kajetan, z obrazu Fr. Smuglewicza. 

143. S. Jan Nepomucen. 

144. N. Panna Ostrobramska. 

145. N. Panna Pocieszycielka. 

146. Modlitwa z wyobrażeniem Bolesława i Jagiełły przy obrazie Częstochowskim. Z starego rękopismu głoska początkowa. 

147. Anioł modlący się. 

148. Wychowanie P. Maryi, podług Maratta. 

149. Uczczenie N. Sakramentu, podług Ciapori. 

150. Biczowanie Chrystusa. 

151. Chrystus każący na łodzi. 

152. Ukrzyżowanie Chrystusa. 

153. N. Panna z Chrystusem. 

154. S. Franciszka Rzymska, z rysunku Lady Tullerton. 

155. S. Piotr przyjmuje klucze od Chrystusa. 

156. Głowa Chrystusa, podług Angelico Fiesole. 

157. S. Elżbieta rozdająca jałmużnę, podług Müllera. 

158-173. Szesnaście rycinek religijnych, z celniejszych obrazów mistrzów: Rafaela 13, Murillo 3. Wydawnictwo Daniel à Paris. 

174-189. Drugie szesnaście rycinek religijnych, z celniejszych obrazów mistrzów, w owalach. Wydawnictwo M. Daniel et C(ie).

190. S. Józef i S. Jan, podług L. J. Haller. 

191. Chrystus oddany żołnierzom do biczowania, podług Carillet Sisco. 

192-193. Jan III. Sobieski, posąg konny, podług Piotra Thies Polaka posągu w brązie. Są dwa odbicia z przypisaniem Ministrowi Hr. Salvandy, i bez. Na obu obok siebie monogrammy T. B. - A. O. Pierwszy umieścił Oleszczyński na rzecz Tadeusza Brodowskiego młodego malarza, który tą ryciną doświadczał się w sztycharstwie; atoli Oleszczyński blachę poprawił i przerobił. Fol. wielkie. 

194. Wjazd do Rzymu Radziwiłła, Posła Króla Jana III. 

195. Mateusz Catholios Patryarcha Armeny. 

196. Jego Cesarzowiczowska Mość W. X. Michał, Namiestnik Kaukazu. 

197. Victorin de Feltro d’après Pisani. Z rysunku Xiężniczki Czartoryskiej. 

198-211. Czternaście rycinek do przyozdobienia Amerykańskich biletów kafsowych. 

212. Medalion Leopolda Króla Belgijskiego. 

213. Zegarek ofiarowany Dudlej Stuartowi. 

214. Odcisk z emalii ofiarowany Pani Wodzińskiej. 

215. Nagrobek we Florencyi Zofii Hr. Zamoyskiej. 

216. Studium głowy z Rafaela. 

217-218. Dwa studya podług Melana. 

219. Czworo dzieci allegorycznych. 

220. Studium Akademickie z natury. 

221. Topier kaligraf Paryzki. 

Odszukane i nabyte przez Oleszczyńskiego, dawne blachy sztycharzy Francuzkich, poniszczone a przez niego odnowione wizerunki: 

222. Thomafsin. 

223. Fevre. 

224. Berulle. 

225. Lallemant. 

226. Porte. 

227. Varin. 

228. Scaliger. 

229. Condé. 

230. Mamart. 

231. Do wydanego w Paryżu przez Dubois przekładu Platona ryciny starożytnych popiersi i płaskorzeźb. 

Widzieliśmy nadto rycinę podpisaną przez innego sztycharza, na której umieszczona ledwo przez szkło dojrzana cyfra istotnego rytownika, zdradza wykonanie a odstąpienie ku cudzej nie zasłużonej sławie. 

Opacki Adam.

Pracujący w Warszawie w końcu wieku XVIII. Tadeusz Kościuszko, popiersie pięknie wykonane.

Orłowski Alexander.

Życiorys tego znakomitego artysty, troskliwie badany, zamieszczony jest w Słowniku Malarzów Polskich. Tutaj podaję wykaz prac jego rytowniczych:

*1. W krajobrazie stadne konie. A. Orłowski, 1800. 4° małe. 

*2. Kozacy w pochodzie. Fol. podłużne. Z akwarelli samego artysty, u mnie w oryginale będącej. 

*3. Widok morski ze statkami. A d’Orłowski, 1813. 4°. 

*4. Krajobraz, koń stoi przed leżącym kozakiem, w głębi jadą dwaj kozacy. - A d’Orłowski 1813. 4°. 

*5. Cztery głowy męzkie, głowa wołu, i trzy postacie męzkie. 4°. Na papierze szarym. 

*6. W krajobrazie pasący się wół. A. d'Orłowski fecit 1813. 4°. jest u mnie na papierze białym i na szarym. 

*7. W krajobrazie wół leżący. A. d’Orłowski fecit 1813. 4°. Jest u mnie na papierze białym i na szarym. 

*8. Anglik na koniu w pełnym biegu A. Orłowsky fecit aqua forte. Maleńka. 

Orłowski Franciszek.

Posiadam wizerunek przez niego ryty mężczyzny w ubiorze z wieku XVII, owal, fol. bez żadnego napisu, tylko spodem podpis rytownika: Franciszek Orłowski. Więcej o nim i o jego pracach nic nie wiem.

Ostertag H. M.

Rytował w Lublinie w pierwszej połowie XVIII wieku. 

W dziełku Exaltacya przy drzewie Krzyża S.... Lublin 1732. fol. pod tytułem emblematu symboliczne H. M. Ostertag sculp.

Ostrowski Kazimierz.

Do dzieła Delicye dziecinne, w Krakowie 1748, wykonał 9 obrazków, Casimirus Ostrowski sc. Cra. 8°.

Perli Józef.

Rytował w Wilnie w drugiej połowie XVIII wieku obrazki święte, wcale zdolnie, pisząc się Perli i Perl. 

1. Prawdziwy wizerunek Pana Jezusa Nazareńskiego. Józef Perl scul. w Wilnie r. 1778. 8°. 

2. Tenże, inne wydanie. J. Perl ryt. 8°. 

Jest jeszcze ten obrazek z podpisem: Maritius correxit 1809. 

3. Jezus, Marya, Jozapas. A. Hurczyn Perl ryt. Wil. Mała rycinka. 

4. Figury matem. J. Perl X. Oranyi (?) 8°. 

5. PIanta Konstantynopola po ogniu 1782. Fol. 

6. Matka Boska u Bonifratrów Wileńskich. Fol. 

7. Matka Boska Łaskawa u XX. Kanoników w Wilnie. 8°. 

8. Posąg Chrystusa na Antokolu. 1778. 8°. 

9. Posąg Chrystusa. 1800. Fol.

Perli Hipolit.

Pracujący w Wilnie, młodszy od poprzedniego może syn; rytownik i litograf.

1. Najś. Panna u Bernardynów Wileńskich, ze S. Franciszkiem i S. Bernardem. Fol. 

2. Matka Boska Cudowna u Bonifratrów Wileńskich. Fol. 

3. Męczeństwo Franciszkanów w Wilnie. 8°. 

4. S. Bazyli. 8°. 

5. Chrystus Pan u Dominikanów Wileńskich. 8°. 

6. XS Antoni u Franciszkanów Wileńskich. 8°.

Perli A.

Rytownik i litograf Wileński. 

1. N. Panna Ostrobramska i S. Józef. 16°. 

2. Pieczęć Majestatyczna Zygmunta W. X. Lit. 1436. 8°.

Pfeil Filip. 

Rytował w Poznaniu w pierwszej połowie XVII wieku, do dzieł tamże wychodzących, które powiada Pawlikowski, pracą swą starał się ozdabiać. 

Do druku Poznańskiego z r. 1641 rycina: Ulysem Cerces pocula non mutant. 4°.

Piliński Adam.

Rysownik i sztycharz obecnie osiadły w Paryżu. Urodzony d. 24. Grudnia 1810 r. w Maciejowicach, wyniósł się w młodym wieku do Francyi, a w Paryżu doskonalił się w sztuce. Bawiąc jakiś czas w Wersalu użyty był tutaj do wykonania niektórych rycin do wielkiego dzieła Galeryi Wersalskiej. W wydaniu arkuszowem są jego: 

1. Spotkanie się w Fontainebleau Napoleona z Papieżem. 

2. Bitwa pod Gertrudenberg. 

W wydaniu in 8° większą część rycin wykonał w konturach. Sztychował nadto herby w Galeryi Wersalskiej wojen Krzyżowych. 

Przeniósłszy się napowrót do Paryża, sztychował do dwóch wydawnictw: Pologne Pittoresque i Pologne illustrée.

 Do pierwszej wykonał: 

*1. Warsovie, vue prise du Faubourg de Praga. Adam Piliński del. et sc. 4°. 

*2. Elections des Rois de Pologne à Vola, près de Varsovie. A. Piliński del. et sculpt. 

*3. Hotel de Ville à Tarnów. Adam Piliński sc. 4°. 

*4. La Villa de Zarzecze en Galicie. A. Piliński sc. 4°. 

*5. Le Château de Łancut en Galicie. A. Piliński sc. 4°. 

*6. Le Château de Brzezany en Galicie. A. Piliński sc. 4°. F. Chotomski del. 

7. Zamek w Lipowcu. 

8. Kopalnie Wieliczki. 

9. Bielany pod Krakowem. 

10. Ratusz Warszawski. 

Do dzieła drugiego, to jest Pologne illustrée wykonał: 

1. Pomnik pod Wiedniem na pamiątkę spotkania się Cesarza Leopolda z Sobieskim. 

*2. L'Eglise protestante à Varsovie. Bez podpisu. 

3. Teatr Warszawski. 

4. Chorągiew Turecka z pod Wiednia.

5. Dom Kopernika w Frauenburgu.

6. Dom Kopernika w Toruniu.  

Inne jego ryciny widoków we Francyi i gdzie indziej: Rozwaliny kościoła de Notre Dame de Chose. 8°. Widok okolicy powyższego kościoła. Sn. Dom starożytny w Mo)iferand. 8°. Dom starożytny w 1 hiers. 8". Widok Zamku za Pontgibaud. 8°. Widok wodospadu w Vic-le-Comte. y. Widok Sybilli. Fol.

R. 1840. osiadł w Clermont-Ferrand, i założył tu litografię wcale czynną, a wtedy powziął myśl przenoszenia na kamień starych i rzadkich druków, tudzież rękopismów i rycin. Po roku 1848 wróciwszy na stałe zamieszkanie do Paryża, pomysł ów rozwinął, i zyskał nim wziętość i sławę, w zakładach naukowych i księgozbiorach publicznych. Mnogie prace tego rodzaju podejmuje ciągle z powodzeniem, w odtworzeniach naśladujących oryginały do złudzenia wybornych. Między takowemi przytoczyć można drzeworyt wizerunku Dymitra Samozwańca, malarza krakowskiego Franciszka Smiadeckiego. 

Piotrowski J. C.

Pracujący w Wilnie w wieku XVIII.

Prawdziwy wizerunek N. Panny Olkienickiej. 8°.

Piwarski Jan Felix.

Malarz, rysownik, litograf i rytownik biegły. Przyszedł na świat 20 Listopada 1794, a zawód publiczny rozpoczął r. 1816. w Ministerium Sprawiedliwości. R. 1818. został Sekretarzem biblioteki publicznej i konserwatorem gabinetu rycin przy świeżo powstającym Uniwersytecie Warszawskim. Wkrótce wysiany przez Ministra Oświecenia publicznego za granicę, celem kształcania się w sztuce, w Wiedniu uczył się rytownictwa, i wykonał już tutaj kilka rycin w rodzaju Rembrandta, wyższą zdolność zapowiadających. Wróciwszy do Warszawy, mianowany r. 1825 Professorem w szkole przygotowawczej do Instytutu politechnicznego. R. 1833 został nauczycielem rysunków w gimnazyum gubernialnem, r. 1835 członkiem komitetu examinacyjnego. R. 1838 wykładał naukę rysunku w kursach dodatkowych, od r. 1840 uczył podobnie w instytucie wychowania panien, a od r. 1844 w nowo powstałem gimnazyum realnem. Z otwarciem szkoły sztuk pięknych, został w niej professorem, i do końca r. 1848 obowiązki te pełnił. Tak poświęcony kształceniu w sztuce młodzieży, umiał pozyskać jej miłość i powszechne poważanie, rzadką słodyczą, życzliwością, światłemi zawsze rady a prawdziwie ojcowską pieczołowitością. Obok tych gorliwych zajęć, pracował bezprzestannie i pilnie, tak ogłaszając różne sztuki dotyczące się pisma, jako też malując, rysując i wydając mnogie litografie i ryciny. Odznaczony artysta, prawdziwy miłośnik sztuki, i gruntowny jej znawca, do końca żywota zawsze czynny, gdy go śmierć zaskoczyła r. 1859 z żalem powszechnym mnogich swych uczniów i wszystkich co bliżej rzadkie przymioty jego znać i oceniać mogli. I nam tu zapisać należy wyraz wdzięcznej pamięci za mnogie i życzliwie udzielane wiadomości, w dochodzeniach licznych z przeszłości szczegółów, sztuki i artystów krajowych dotyczących. 

Z prac jego piśmiennych, zasługuje tutaj na przytoczenie wiadomość o Gabinecie rycin Uniwersytetu Warszawskiego, w Gazecie literackiej z r. 1822 ogłoszona, wzmianki o niektórych Polskich sztycharzach i ich tworach zawierająca.

Sztychy Jana Piwarskiego. 

*1. Turek w zawoju, popiersie. J. Piwarski f. à Vienne 1819. Spodem 2(a) pr. 8°. 

*2. Adam Prosper Burzyński Biskup Sandomierski Senator Królestwa Polskiego. J. Piwarski ad vivum del. et sculp. 1828. Fol. 

*3. Abraham Stern. A. Blank pinx. J. Piwarski sculp*. 4°. 

*4. Alexan. Orłowski. Natus Varsaviae anno 1777 aetatis 43 se ipsum fecit. 1820. A . O. (monogramm). - J. F. Piwarski sculp. Vars. 1847. 8°.

Ta rycina należy do zbioru 16 wizerunków Malarzów Polskich, do dzieła mego: Słownik Malarzów, przez Piwarskiego z dostarczonych mu wizerunków wykonanych; inne wszystkie są litografiami.

*5-7. Do dzieła St. Staszica: Ród ludzki, trzy ryciny: 

a) Tak pokoleniom pierwszem... (dwuwiersz). 

A. Blank inv. J. Piwarski del. et sculp.* Fol. 

b) Wnet uwaga nad ziemią…. (dwuwiersz). - Ryt z własnego pomysłu J. Piwarski Fol. 

c) Oto patrzaj.... (dwuwiersz). J. Piwarski inven. del. et sculpsit. Varsov. 1823. Fol. 

*8-13. Sześć widoków Warszawy: Plac Zygmunta. - Arsenał. - Leszno. - Ul. Długa i Miodowa. - Most Sobieskiego. - Belweder. 4°.

*14-16. Do dzieła wydania T. Działyńskiego: Liber geneseos illustris familie Schidlovicie 1531. - 1849. Fol. trzy okazałe ryciny. 

a) Grobowiec Szydłowieckiego Krzysztofa. - J. F. Piwarski ad. viv. del. et sculps. Vars. 1847. Fol. 

b) Płaskorzeźba z tegoż pomnika. - J. F. Piwarski ad viv. del. et sculp. 1848. Na podwójnym arkuszu podłużnym. 

c) Postać zmarłego Mikołaja Szydłowieckiego z grobowca w Opatowie. J. F. Piwarski ad viv. del. et sculps. Vars. 1849. Fol.

17. Widok Janowca od strony Kazimierza dolnego. J. Piwarski del. et sculp.

Płachecki A.

Rytował w Warszawie w początkach tego wieku dla drukarni Cybulskiego.

Płoński Michał

Żywot jego o ile się dało szczegółowy, zamieściłem poprzednio w Słowniku Malarzów; zbyteczną byłoby powtarzać go tutaj, zwłaszcza że na teraz zamierzam wyłącznie podać spis jego rytowniczych tworów. Wspomni się tylko, że urodzony r. 1782 uczył się w Warszawie pod Norblinem r. 1801 i 1802 pracował w Amsterdamie, następnie rytował z powodzeniem w Paryżu, a r. 1810 wrócił do Warszawy. W r. 1811 dostawszy pomięszania zmysłów i oddany do szpitala Bonifratrów, zmarł w nim bardzo przedwcześnie r. 1812. Z prac rytowniczych pozyskał Europejską sławę, która nie tylko za jego życia, lecz po dziś dzień powszechnie uznaną zostaje. I nowsze co do niego zdanie Pawlikowskiego, przytoczyć będzie tu rzeczą właściwą: “Płoński…. robotą swoją najsłuszniej na nazwę Polskiego Rembrandta zasłużył. Śmiałość, znajomość rysunku, prawda i życie, moc i ogień, większa jednakże jak w Rembrandzie przyjemność, są główne cechy jego robót, które wszędzie poszukują i popłacają. Każdy, nawet największy znawca na pierwszy rzut oka późniejsze dzieła Płońskiego przypisuje Rembrandtowi, a dopiero po dłuższem wpatrzeniu się, rozeznać można, że je inna ręka, równie jak tamta biegła, lecz wybierająca piękniejsze w przyrodzeniu wzory, utworzyła. Przy tej sławie jaką się Rembrandt szczycił, wolno mu było pozwalać sobie rzeczy, któreby drugiemu największą ściągnęły naganę. Płoński starał się ich unikać, staranniej swe ryciny wykonywał, i więcej w nich jest poprawnym, ależ za to nie robił z tą łatwością co Rembrandt, nie w tej ilości, i nie widać w nich tego wielkiego ducha, który Rembrandta wznosił.” Czasopism Lwowski 1829. III. 115. 

Zbiór prac sztycharskich Płońskiego, a zwłaszcza nie należących do owego Paryzkiego album, jest już dziś wcale nie łatwy do uzupełnienia. Bardzo zasobnie zgromadzony znajduje się w Dreźnie, w Gabinecie rycin, na teraz w pałacu Brühlowskim, królowej Maryi wdowy. Ze zbioru tego ułożył wykaz rycin Płońskiego Rudolf Weigel w swoim Kunst Katalog Nr. 16.585. Ztąd G. K. Nagler w dziele die Monogrammisten IV. 654. powtórzył spis rycin Płońskiego; atoli oba spisy nie są w szczegółach i opisach dosyć dokładne. Nagler nadto, chociaż wspomina tu o moim Słowniku Malarzów, opowiada że Płoński uczył się w Paryżu, biorąc sobie za wzór Norblina, że ztąd wyjechał do Amsterdamu i kilka lat tam bawił, że powrócił potem do Paryża, gdzie około r. 1850 umarł. Gdyby tak inne życiorysy w Naglerze były skreślone, to całe dzieło nie zasługiwałoby na najmniejszą wiarę; wszakże przywiedzione o Płońskim szczegóły, pomimo że Nagier posiadał w ręku dokładnej wiadomości źródło, najzupełniej są błędne. 

Ryciny Płońskiego.

*Zbiór 19 rycin z rysunków odrobionych r. 1802 w Amsterdamie, a wykonanych w kwasorycie w Paryżu, tamże z oddzielnym tytułem wydanych. 4°. 

Recueil de 19. planches études des figures dessinées d'après nature à Amsterdam en 1802, et gravées spirituellement à l'eau forte par M. Płoński, à Paris. Chez Jean éditeur, rue St. Jean de Beauvais No. 10. Te ryciny są różnej wielkości, maleńkie, średnie i większe, format 4° nie przechodzące, a są na papierze białym i na szarym odbijane, z oznaczeniem liczby i bez niej. 

*1. Wizerunek mężczyzny w kapeluszu, z długo spadającemi z tyłu włosami. Rembrandt. Owal. Spodem napis: Recueil de dix neuf Etudes gravées à l'eau forte par M. Plonski. 4°. Na papierze białym i szarym. Jest to więc jakby karta tytułowa do tego zbioru. 

*2. Głowa staruszki. M. Płoński f. 1. Mała rycinka. U mnie na papierze białym i na szarym. 

*3. Chłopiec siedzący przed stolikiem i czytający książkę. M. Płoński f. 1802. à Amsterdam. 2. Mała. U mnie na papierze białym i na szarym. 

*4. Głowa starca z brodą. M. Płoński f. 3. Maleńka. Na białym i na szarym.

*5. Żebrak bez nogi o kuli. M. P. f. 4. Średnia. Na białym i na szarym, nadto bez numeru. 

*6. Wyrobnik w drewnianem obuwiu. M. Płoński f. 5. Średnia. Na białym i na szarym. 

*7. Żebraczka w łachmanach z kijem w ręku. M. P. f. 6. Średnia. Na papierze białym, szarym i bez liczby. 

*8. Różne małe figurki w dwóch pod sobą rzędach. M. Płoński f. 1802. 4 podłużne. 7. Na papierze białym i szarym. 

Też figurki z dodaniem trzeciego rzędu. 4°. Na papierze białym. 

*9. Popiersie starca z brodą. M. Płoński f. 1802. 8. Średnia. Na papierze białym i szarym. 

*10. Popiersie starca z brodą, obrócone z drugiej strony. M. Płoński f. 1802. 9. Średnia. Na papierze białym i na szarym i bez liczby. 

*11. Juif d’Amsterdam. M. Płoński f. No. 10. Większa. Na papierze białym i szarym. 

*12. Trzy główki obok siebie, środkowa rycerza w szyszaku. M. Płoński f. 1802. 11. Mała. Na papierze białym i szarym. 

*13. Dziecko siedzące przy klatce. M. Płoński f. 12. Średnia. Na papierze białym i na szarym. 

*14. Pies siedzący. M. Płoński f. 1802. 13. Mała. Na papierze białym i na szarym. 

Dalsze ryciny do tego zbioru dziewiętnastu należące, nie mają wcale liczby porządkowej.

*15. Staruszka czytająca książkę (matka Rembrandta?) Owal, 4°. Bez żadnych podpisów. Na papierze białym i szarym. 

*16. Dziadek sparty na kiju. M. P. Mała. Na papierze białym i szarym.

17. Postać starożytna Polaka, w stroju dawnym. Czapka z piórami, pas i szabla u boku. M. Płoński f. 1802. Średnia. Na papierze białym i szarym. 

*18. Rycerz w zbroi, z boku i w głębi trzej inni. 4°. Bez podpisów. Na papierze białym i szarym.

Inne ryciny Płońskiego.

*19. Głowa Chrystusa w cierniowej koronie. Amsterdam 1801. 8° małe. 

*20. Popiersie starego w czapce. M. Płoński f. 1801. 4° małe. 

*21. Chłop stojący w czapce i o zawieszonym dzbanku. M. Plonski f. 1802. 8° duże. 

*22. Rycerz w zbroi, z innymi obok. M. Płoński f. 1802. à Amsterdam . Fol. Rycina większa i odmienna jak przywiedziona wyżej w zbiorze 19-tu. 

*23. Obrócony w prawo pies brytan. M. Plonski f. 1802. 4°. 

*24. Popiersie staruszki w czapce, podług Rembrandta. Owal. Fol. 

*25. Alchimista przy świetle lampy. M. Plonski fecit. 4°  małe. 

*26. Guślarka w kuchni. M. Plonski jn. et fecit. 4° małe. Może też kucharka.

27. Krajobraz z dwoma postaciami, scena nocna 8° poprzeczne. 

*28 Krajobraz z jezdcem, scena nocna. M. Plonski fecit 8° poprzeczne, mała. 

29. Krajobraz wodny z trzema postaciami z przodu. U góry z lewej strony: Płoński fecit 8° poprzeczne. 

30. Jeździec na koniu podczas burzy i błyskawicy. Płoński fecit. Fol. poprzeczne. 

31. Różne przedstawienia do książki obrazkowej dla dzieci. 8° wielkie. 

32 Niewiasta z koszem w prawej ręce. Płoński f. 1805. Fol. 

*33. Koszykarz, w głębi miasto nad którem unosi się balon. Dokoła różne figurki i mały krajobraz. M. Płoński f. 1805. Fol. Na papierze białym i szarym. 

34. Wizerunek artysty samego, z podpisem i rokiem 1806. 8° większe.

Podoliński M.

Uczeń szkoły sztycharstwa Uniwersytetu Wileńskiego, pracował następnie w Wilnie, na dobrego artystę wykształcony. 

*1. Leszek i Goworek. Rys. Prof. Rustem, sztych. Podoliński w szkole sztych. Wil. Imp. Uniw. 1816. 8°. Rycina z początków artysty. 

2. Portret mężczyzny podług Rustema. Dessinè et gravè par M. Podoliński elève de l'école de gravure à L'Univers. Imp. à ViIna 1813. Fol.

3. Henryk Walezyusz. M. Podoliński ryt. w Wilnie. 8°. 

4. G. E. Groddeck Prof. Wileński, podług Rustema. 8°. 

5. S. Stubielewicz Prof. 8°. 

6. Zamek Kamieńca Podolskiego. M. Podoliński Wilno. 

7. Medal. Stan. Konarski. Schol. Piar... Sapere anso. M. Podoliński ryt. Wilno. 8°. 

8. Pałac Kuryłowiecki. 4°. 

9. Marynki. 16°. 

Do dzieła J. U. Niemcewicza Dzieje panowania Zygmunta III. w Warszawie 1819 wykonał 4 ryciny: 

10. Medal na cześć Jana Zamoyskiego. M. Podoliński ryt. w Wilnie 1818. 8°. 

*11. Lew Sapieha H. i  K. W. Litt. M. Podoliński rył w Wilnie. 8°. 

*12. Stanisław Żółkiewski H. i K. W. K. Rys. Czamański, rył M. Podoliński. Owal. 8°.

13. Medal królewicza Władysława: Vel sic enitar. i monetka jego. M. Podoliński rył w Wilnie i 1819 . 8°.

Pol Franciszek Piotr.

Rytował w Warszawie w drugiej połowie XVIII wieku.

Potocki Alexander.

Minister Policyi za Xięztwa Warszawskiego, zabawiał się rytownictwem w młodszych latach. 

Widok zwalisk. Dedié a ma mere. Didrich. pinx. (C. W. E. Dietrich) Alexander Potocki fecit 1793. 4° min.

Poznowski Józef.

Rytował w Krakowie na początku XVIII wieku ozdobny do książek i herby do panegiryków.

de Praet Stefan.

Z pochodzenia zdaje się Hollenderskiego urodzony w Gdańsku, uczył się tamże rysunku i rytownictwa od W. Hondiusa, a nabył w sztuce tej wyższe usposobienie. Zajmował się takoż malarstwem, kiedy są wizerunki sztychowane przez Dawida Tscherninga z podpisem S. de Praet pinx. 

Z rycin jego są znane: 

1. Ludwika Marya królowa. 

2. J . Meletius Metropolita i Exarcha całej Azyi w roku życia 68. (cały ten napis w języku Greckim) Guilielmus Hondius Hago Batavus ad vivum delin. Gedani 1645. Steven de Praet fecit Fol. min. U mnie są dwa exemplarze jeden na papierze białym a drugi na szarym. Jest to wizerunek Archimandryty Smotryckiego Melecego czyli Melecyusza Rusina, urodzonego w Smotryczy na Podolu. 

3. Z rysunku takoż Hondiusa wykonał rycinę wyobrażającą u góry wizerunek Adama Wybe inżyniera z Harlingenu; z drugiej strony herb tegoż; u dołu widok przyrządu sporządzonego przez Wybego w Gdańsku do przenoszenia ziemi, z napisem: Novi inventi sive Machinae artificiosae terram ex opposito monte episcopali in celeber. urbis Gedanen. vallum transvehentis, studio et opera.... Ad. Wybe Harlingen. excogitatae, ac in effectual qua patet form a deductae exanta delineatio. Z przypisaniem Senatowi Gdańskiemu. Fol. - Jerzy Reinhold Curicke w opisie Gdańska 1687 wydanym, powtórzył w pośród textu tenże widok, tylko zmniejszony, na str. 348

J. B. le Prince.

Malarz ten i rytownik musiał przejeżdżać przez Polskę, gdy są jego niektóre ryciny z tego kraju przedmiotów, na miejscu zapewne zdejmowane. 

*1. La lampe Polonoise. - Le Prince 1771. 4°. Aqua tinta. 

*2. Le poële. - Le Prince. 1770. 4°. Aqua tinta. 

*3. Juif Polonois, - Le Prince, 1765. 8°. U góry Nr. 2. 

*4. Femme Juive Polonoise. - Le Prince. 1765. 8°. U góry Nr. 3. 

Należą te dwie ryciny do jakiegoś wydawnictwa z przedmiotami z Polski. 

*5. Officier des Janissaires Polonois. Le Prince 1771. 4°. Aqua tinta. 

*6. Le Janissaire Polonois. Le Prince 1770. 4°. Aqua tinta. 

Prixner.

Niewiadomego mi pochodzenia, należy do lepszych sztycharzy, a pracował około r. 1780. w Warszawie, potem zaś przeniósł się do Lwowa, dokąd go sprowadzić miał Lisganik dla rytowania jego mappy Galicyi. 

1. Stan. August. Pod popiersiem na tarczy cyfra Króla spleciona. - Prixner sculp. Varsavia 1781. 

2. Herb państwa, maleńki. - Prixner del. et scul. Varsaviae. 

3. Wzory do pisania; na jednym przedstawiającym ułożenie ciała do pisania, podpis: Prixner scul. Varsaviae. 

4. Antoni Wacław Betański Biskup Przemyski, podług Józefa Rybkiewicza. 1785.

5. Ferdynand Onufry Kicki, Arcyb. Lwowski, podług Józefa Chojnickiego. 1784. 

6. Jakób Waleryan Tumanowicz Arcyb. Ormiański we Lwowie. 

7. Antoni Felix Łoś, Wojewoda Pomorski. 

8. Wizerunek Matki bolesnej w kościele Młodzawskim od r. 1673 cudami słynący. Fr. Michael Reformat del. Prixner sculp. Leopoli 8°. 

9. Katarzyna Hr. Kossakowska z Hr. Potockich, podług Unterbergera. Prixner del. sculp, et excud. Leopoli 1785. Fol. 

10. Do dzieła Ign. Zaborowskiego Geometrya praktyczna, w Warszawie 1786. 8°. wykonał ryciny Prixner.

Radwański Andrzej.

Malarz odznaczony, o którym wiadomość w Słowniku Malarzów zamieszczona, próbował się także cokolwiek w rytownictwie, atoli dosyć nieszczęśliwie. 

1. Fr. Antonius Lucci de Anglono ord. min. Conv. Andreas Radwański fecit Cracoviae A. 1754. 8°. maj. 

*2. Bł. Józef z Kopertynu, z modlitwą u spodu: Boże któryś za modlitwami i zasługami B. Józefa.... Andreas Radwański fecit Cracoviae. 8°.

Radwański Felix.

Wnuk krakowskiego malarza Andrzeja, wcale zdolny sztycharz. Prócz portretów, robił i inne drobne rzeczy, w których, powiada Pawlikowski, rysunek starannie zachowany, a gładzik z należytą przezornością użyty. Sposób robienia gładzikiem, mówi dalej, jest bardzo trudny i tylko się w wielkich dobrze wydaje obrazach, gdzie dużo miejsc gładkich światło okazujących, przedstawić można. Lecz Radwański i w małych rycinach, umiał zwalczyć wszystkie trudności. (Czasop. Lwow. 1830. I. 91.) 

*1. Rafał Czerwiakowski Med... Chir... i Fil… Doktor... F. Radwański sc. Crac. 1818. 8°. Owal. 

2. Inny tegoż wizerunek, takoż r. 1818. 

*3. Konik Zwierzyniecki. M. Stachowicz del. F. Radwański sc. 4°. 

*4. Pasterz i pasterka, przy nich dwie owce, a na drzewie dwa gołąbki. F. Radwański rytował w Krakowie 1817. (Na moim ex. brak podpisu.)

Radziwiłł Xiąże Antoni.

Miłośnik sztuk pięknych, muzyk kompozytor odznaczony, oddawał się takoż rytownictwu, w którem się doskonalił pod kierunkiem Barona Haller von Hall erstein. Wykonał kilkanaście małych wizerunków z własnego rysunku osób współczesnych w Berlinie, nie podpisując zwykle ich nazwisk, które zkądinąd tylko są nam wiadome. Zmarły r. 1832. w 58. roku życia, będąc namiestnikiem W. X. Poznańskiego. 

*1. CJWCJ. Baron Haller von Hallerstein. Prinz Anton Radziwiłł del. et fec. Berlin. 1804. 8°. małe. 

*2. Popiersie mężczyzny (Warren) A. R. N. ? 1804. 4° małe. 

*3 Popiersie mężczyzny z długiemi włosami, Wąsami i bródką (Fr. Barbieri Guercino de Cento). Podług ryciny F. Bartolozzi. 4° małe. 

*4. Popiersie kobiety. (Panna Adelaida de Sartoris). 8° małe. 

*5. Popiersie mężczyzny. (Hümmel kapelmistrz) 8° małe. 

*6. Popiersie mężczyzny. (Anciller Minister Pruski) 8° małe. 

*7. Stary mężczyzna w mundurze z krzyżem zawieszonym, i harcapem z tyłu. A. R. 1804. (Ferdynand Xiąże Pruski) 8° małe. 

*8. Mężczyzna z harcapem (Baron Binter). 8° małe. 

*9. Mężczyzna w mundurze i orderach, z harcapem (Henryk Xiążę Pruski) 4° małe. 

*10. Mężczyzna nie młody z harcapem. 8° małe. 

*11. Popiersie mężczyzny. 8° małe. 

*12. Hanns Moritz Graf v. Brühl, Königl. Preuss. Oberst und general Chaussée-Bau Intendant. Gebohren den 20(ten) July 1746. Gestorben den 31. Januar 1811. - Gez. vom Fürsten Anton Radziwiłł Durchl. - Owal. fort. małe. 

*13. Le Commandeur Ruffo. - Le Pce Antoine Radziwiłł, del. I. Pffeffer fec. 1814. Viennae. Foł. małe. 

Wizerunek Xięcia Ant. Radziwiłła wykonał jego przewodnik w sztuce: Haller de Hallerstein fec. 4° małe. Popiersie z gwiazdą u fraka, z otoczeniem godeł sztuk pięknych. 

Ów Baron Haller posiadał całkowity zbiór rycin Xcia. Radziwiłła; zbiór ten przeszedł na własność do gabinetu rycin prywatnego króla Saskiego, obecnie królowej Maryi wdowy w Dreźnie w pałacu Brühlowskim. 

Rakowiecki Teodor.

Pracował w Berdyczowie, w drugiej połowie zeszłego wieku. Znane są sztychy jego od r. 1768. do r. 1780. choć zapewne i w dłuższym czasu przeciągu pracował.

1. Widok twierdzy Berdyczowskiej, szturmem dobywanej. - T. Rakowiecki sc. 1768. U spodu objaśnienia. 

2. Vera effigies B. sern Dei Jacobi Strzemie Archiepiscopi Haliciensis. - T. Rakowiecki sc. 1771. Fol. 

3. Prawdziwy wizerunek Zbawiciela Pana krzyż dźwigającego…. w kościele Lwowskim OO. Karmelitów bos. - T. Rakowiecki sc. Berdyczoviae C. P. S. R. M. 8°. 

4. Wizerunek obrazu Pana Jezusa w kościele OO. Karmelitów bos. w Warszawie. C. P. S. R. M. T. Rakowiecki sc. 8°. 

5. S. Tekla 8°. 

6. S. Franciscus Seraph. 8°. 

7. S. Hiacynt. 8°. 

*8. B. Josaphat Martyr Archi. Episc. Polocen. Ord. S. B. M. - C. P. S. R. M. - T. Rakowiecki sc. 1774.... 12°. 

9. S. Fidelis Sigmaringa 8°. 

*10. S. Erazm Biskup i Męczennik w potrzebach tak duszy jako ciała Patron doświadczony. C. P. S. R. M. - T. Rakowiecki sculp. 8°. Do lepszych jego robót należy. 

11. S. Augustus C. - Nostra convers. - 16°. 

12. S. Teressa aniołowi.... 8°. 

13-20. Do dzieła o Najśw. Pannie Berdyczowskiej, ośm rycin, pod każdą zaś dwuwiersz łaciński i polski. - T. Rakowiecki sc. Fol. 

21-22. Przy dziele: Koronacya cudownego obrazu N. Maryi Panny w Chełmskiej katedrze. W Berdyczowie r. 1780. ryciny: 

a.) Brama tryumfalna. G. P. S. R. M. T. R. sc. B. Fol. 

b.) Facyata katedry Chełmskiej. Fol. 

Atoli z okoliczności owego obrzędu, wykonał więcej jeszcze rycin: 

23. Fajerwerk w dzień karonacyi N. P. Chełmskiej 1765 r. 15. Sept. Fol. 

24. Ubranie facyaty katedry Chełmskiej. 1765. Fol. 

25. Brama tryumfalna przed pałacem Starościńskim z herbem Rzewuskich. Fol. 

26. Brama tryumfalna przed kancelaryą Ziemską kosztem Ziemi Chełmskiej. - T. Rakowiecki Fol. 

27. Brama tryumfalna przed cmentarzem katedry z herbami Potockich. T. R. sc. B. Fol. 

28. Facyata katedry Chełmskiej obrządku Greckiego. Fol. 

29. Civitas Chelmensis in Russia. Wyobrażenie Matki Boskiej i herb Województwa. 

30. Brama tryumfalna na koronacyę cudownego obrazu Berdyczowskiego 1756. przez Janusza Tyszkiewicza. Fol. 

31. Wnętrze kościoła podczas tego obrzędu. Fol. 

32. Inna brama tryumfalna. Fol. 

33. Inna, wystawiona przez Wojewodę Kijowskiego. Fol. 

34. Inna, wystawiona przez dowódzców i wojsko Polskie. Fol. 

35. Inna, S. Teodora i S. Jerzego, 1755. Fol. 

36. Inna, Lubomirskiego. Fol. 

37. Wizerunek cudownego obrazu N. P. Maryi Berdyczowskiej. - T. Rakowiecki sculp. 1776. Fol. 

38. Taż. - Sicut turis David…. Fol. 

39. Taż. - Concede solamen rogantibus 1754. 4°. 

40. Taż. - Mater pulchrae dilectionis. 8°. 

41. Taż. - Ave decor Carmeli. 8°. 

42. Taż - Z Papieżem i Aniołem. 8°. 

43. Taż. - Z napisem Polskim. 8°. 

44. Taż. - Corona sanctorum omnium. 1768 . 8°. 

45. Taż. - Cudowny obraz…. 16°. 

46. Taż - Matko Chrystusowa. 16°. 

47. Taż. - Refugium peccatorum. 16°. 

48. Taż. - Jako tytuł do: Cathalogus religiosorum Carmel. 1790. 8° na drzewie . 

49. Taż. - Jako tytuł do: Heliotropium. 1767 8°. 

50. Matka Boska w Podkamieniu. Maria Mater Gratiae. 16°. 

51. Chrystus na krzyżu. - Theod. Rakowiecki sc. et excud. 4°. 

52. Inny. - T. R. 8°. na drzewie. 

53. Matka Boska w Kropiwny. 1784 . 8°. 

54. Chrystus na krzyżu. Amor meus crucifixus est. 1806. 8°. 

55. Pius septimus Pont. Max. Porwany podczas mszy nad ziemię. - 1811. Owal. 8°. 

Dwie ostatnie rycinki naprowadzają na domysł, że było dwóch tego nazwiska rytowników Rakowieckich, dla wielkiej odległości dat robót. 

Redlich Henryk.

Rodem z Warszawy, uczeń Szkoły sztuk pięknych Warszawskiej, stypendysta trzechletni Towarzystwa zachęty sztuk pięknych, wysłany za granicę celem doskonalenia się w rytownictwie, kształcił się w niem w Dreźnie, a następnie przez dłuższy czas w Monachium. Tutaj wykonał sztych z obrazu Rafaela, w Galeryi tamecznej znajdującego się, Matki Boskiej z Dzieciątkiem Jezus zwanego Madonna del Tempi, a podejmuje i inne sztycharskie prace. H. Redlich umarł w Paryżu w r. 1884.

Reichel August.

Saxończyk, malarz i rysownik krajobrazów, zarazem rytownik. Spędził wiele lat w okolicach Krakowa, celem zdejmowania widoków z natury, a około r. 1825 znalazł opiekuńcze przyjęcie w domu Hr. Ignacego Wielopolskiego, w Pieskowej Skale, gdzie przesiadywał. Sześć widoków z Pieskowej Skały ryconych przez siebie na miedzi, wydał następnie w Dreźnie, przypisując je Wielopolskiemu: Vues de La ville de Pieskowaskala dans le Royaume de Pologne dessinées d’après nature et gravées par Auguste Reichel. 4°. Przedstawiają: Dwa razy zamek, dwa razy sławną tameczną skałę i dwa razy kaplicę S. Salomei, z odmiennych miejsc widziane. Wszystkie te ryciny oznaczone numerami porządkowemi i podpisem: A. Reichel f.

Renard Benedykt.

W zbiorze Pawlikowskiego znajduje się rzadka rycina, którą nadesłano na wystawę krakowską, wykonaną w Rzymie roku 1711, a nosząca podpis sztycharza z wyrażeniem, iż jest Polakiem. 

Prospetto della Rotonda e fontana nuovamente adornata coll inalzamento della guglia dettagiadi S. Marto per ordine di N. S. Clemente XI. P. O. M. - Spodem herb i przypisanie. Al Emmo.... Cardinale Fabrizio Pauluzzi Segr. di Stato... servitore Filippo Barigioni. - Filippo Barigioni inv. et delin. - Benedetto Renard Polacco scolp. in Roma con lei de sup. I’A . 1711. Fol.

Richter Karol August.

Biegły rytownik w Dreznie, wykonał kilka rycin przedmiotów Polskich, a zwłaszcza widoków w Polsce przez swego brata Józefa z natury zrysowanych, który w Polsce stale osiadłszy, do śmierci w Warszawie zamieszkał. 

*1. Widok pałacu w Puławach ze strony dziedzińca. Vue du Chateau de Puławy dessiné d'après nature par Joseph Richter gravé à l'eaux fort par Charles August Richter. - Fol. 

*2. Widok kościoła w Puławach. - Vue de l'Eglise à Pulawy. - dessiné d'après nature par Joseph Richter - gravé à l’eaux fort par Charles August Richter. Fol.

*3. Widok Marynek w Puławach. - Vue de Marynki a Pulawy, dessiné d'après nature par Joseph Richter. - Gravé a l'eaux fort par Charles August Richter. Fol. 

4. Pamiątka chwalebnego powrotu Wojska Narodowego po szczęśliwie dla oręża Polskiego odbytej kampanii 1809 r. Wdzięczni obywatele i mieszkańcy Warszawy... wystawili tę bramę tryumfalną obok złotych krzyżów na nowym Świecie… Tej samej treści drugi napis po francuzku. Zygmunt Vogel rysował. - Jakób Kubicki budował. - Carl August Richter sztychował. Fol. wielkie. 

Jest jeszcze jego: Zamek w Zbąszyniu. 4°. 

Romanowska A.

Rytował w samym początku XIX. wieku. Podpisywał się często tylko Roma. 

Do dziełka: Fundamenta reguł rysunkowych ryciny. A. Romanowski sc. A. 1803. 

Do dzienników gospodarskich Zamoyskich z lat 1803 i 1804 ryciny narzędzi gospodarskich.

Rybicka.

Zdaje się być Polką, jeżeli nie Czeszką. 

Anna z Krakowa Terlecka, urodzona r. 1810. zgasła 1835. - Rybicka ryt. w Pradze staraniem M. Rościszewskiego. 12°. 

Wieliczka, widok podług Fischera 8°. 

Konstancya Rzewuska z Xiążąt Lubomirskich.

Głowa starca, kwasoryt, owal, 8°. Spodem: Constance Rzewuska née P(sse) Lubomirska fait à l’Eau forte. 

Zdaje się, że Pawlikowski za Fuesslim jest w błędzie, przypisując tę pracę innej Rzewuskiej Rozalii, takoż z domu Lubomirskiej.

Saal Isaak.

Sztycharz Gdański za czasów panowania króla Sobieskiego i później, w mieście swem rodzinnem wiele pracujący, tak z rysunków własnych, jako też za celniejszymi tamecznymi malarzami. 

1. Do dzieła Heweliusza Machina Coelestis pars prima Gedani 1673 z rysunków Andrzeja Stecha wiele rycin, wielokrotnie wizerunek sławnego astronoma i widoki miasta Gdańska przedstawiających. 

2. Do dzieła Jacobi Braynii Gedanensis Icones exoticarum plantarum, Gedani 1678 z rysunków Andrzeja Stecha, różne kwiaty. 

*3. Wizerunek botanika Rudenika, spodem 4° wiersz łaciński: Non Suffenus erat Rudenickus…. Andr. Stech delin. J. Saal sculp. 4°. 

*4. Joannes Nixdorff Gedanen. Ictus A° 1676. Spodem dwuwiersz łaciński: Nixdorff hic facie.... D. Schultz Pict. Reg. delin. - J. Saal sculp. 8°. 

*5. Wizerunek lekarza Jerzego Segera. Spodem 4° wiersz: Segeri haec vultum monstrat Tibi charta Georgi.... J. Saal sculp. 4°. 

*6. Wizerunek Westhofa konsula. Spodem 4° wiersz: Titiusa: Fabricium grato…. Westhoffi vultus…. Consule…. utroq. Gedanum, utrumq. Hamburgo.... J. Saal delin et sculp. Fol. 

7. Joannes III. D. G. Rex. Pol. - Spodem 4° wiersz łać. i takiż niemiecki: Frustra Roma suos extollit.... J. Saal del. et sculp, 1967. Fol. 

*8. M. Mich. Falck Past. Catharin. et olim Prof. P. A. C. 1676. aetatis 54. Ministerii 24. - A. Stech delin. J. Saalf. 4°.

9. Brodeck Nicol. Consul Gedan. J. Saal sc. 

10. Botsacus Joh. - J. Saal sc. 

11. Fabricius Consul. J. Saal delin. et sc. 

12. Schliffius Pomeran. Consul Gedan. J. Saal del. et sc. Fol. 

13. Wahlen Joh. Gedan. J. Saal del. et sc. Fol. 

*14. Bataglia seu acies exercitus Poloni congressum cum Turcis et Tartaris ad. opp. Zorawno 24. 7(bris) A. 1676.... Joannes Roode delineavit S. R. M. Poloniae Architectus. J. Saal sculpsit. Arkusz duży podłużny. Jest nowe odbicie w wydaniu Kon. Hr. Tyszkiewicza. 

15. Połów cudowny. Raphael Urbinus pinxit. G. Chasteau exc. J. Saal. Fol.

Sabatowicz Jan.

Rytował w Polsce w pierwszej połowie XVII wieku równie twierdzi Pawlikowski (Czasop. Lwo. 1830 I. 93) co do gładkości rylca, jak i doskonałości rysunku, dobrze. 

Przywodzi zaś jego ryciny: 

Sebastyan Wolski.

Paweł Wolski. 

Jan i Ewa Kochanowscy. 

Zuzanna Owadowska. 

Piotr Dunin, w zbroi. 

Tenże w ubiorze zwyczajnym. 

Jest jego rycina do panegiryku z wyobrażeniem dwóch niedźwiedzi ze skrzydłami. Amor addidi. 4°.

Saunders Józef.

Professor sztycharstwa i historyi sztuk pięknych w Uniwersytecie Wileńskim. Urodzony w Londynie 1773 r. gdzie zapewne nauki pobierał. R. 1796 był w Petersburgu w służbie Rossyjskiej przy Ermitażu jako rytownik. R. 1810 powołany na professora do Wilna, wykształcił tu kilku zdolnych rytowników. R. 1819 wyjechał do Włoch dla poratowania zdrowia, w r. 1821 otrzymał uwolnienie od służby z pensyą emerytalną, a umarł r. 1830. W czasie pobytu w Wilnie pisywał o artykułach Polskich, w Dzienniku Wileńskim wiadomość o Szymonie Czechowiczu; nadto pisał po Angielsku wiersze. Jako sztycharz mało co wykonał, lubo prace te jego zdolność wykrywają. 

*1. Na tytule dzieła: Myśli o pismach Polskich, w Wilnie 1812. 8° jest jego rycinka w owalu Mędrcy Damel del. Saunders sc. Vilno.

2. Wizerunek Rustema malarza i professora. 4°. 

3. Tytuł do dzieła: Minerwa wieńcząca J. Zamoyskiego, podług Damela. 1812. 8°. 

4. Niewiasta czytająca przy lampie, rycinka owal 8°. 

5. Rycinka owal. Et meminifse juvabit. 1812. Vilna. 

6. Wizerunek Fryderyka Niszkowskiego Professora Chirurgii, pięknie wykonany.

Schrej J.

W połowie wieku XVIII rytował w Krakowie.

Schroeder Nataniel.

Patrycyusz Gdański naukom i sztukom z zamiłowaniem oddający się. Odbywał podróże zagraniczne, był kawalerem orderu S. Marka, a umarł roku 1685. Jako lubownik sztuki zatrudniał się sztycharstwem z średniem powodzeniem, z własnych rysunków rytując rożne allegorye: na śmierć króla Michała Wiśniowieckiego, na wybór króla Jana III, na wesele Gottfrieda Reggera, na zaślubiny Konstantego Ferbera r. 1671, śmierć nawiedza lekarza i inne. Wykonał takoż udatnie czarną sztuką wizerunek własny.

Schültz D.

O tym Gdańskim malarzu, rysowniku i biegłym sztycharzu, około r. 1680 pracującym, powiedziane jest w Słowniku Malarzów. Trzy tylko jego ryciny znane są, przedstawiające, tak jak i obrazy jego, ptaki, odznaczone pilnem uważaniem natury i wyższą w wykonaniu zdolnością. Są te prace wcale rzadkie, wielce cenione, a przeto w handlu drogie. Na jednej z nich paw oskubany z piór, podpisał się D. Schültz, zatem nie trzeba go mięszać z Schultzem Danielem Jerzym, prawie mu współczesnym Gdańszczaninem, takoż sławnym malarzem portretów, umarłym w Gdańsku roku 1686. Nagler w drugiem swem dziele: die Monogrammisten II, 523, zdaje się upatrywać różnicę między D. Schülzem, a Schultzem Jerzym Danielem portrecistą, a mniema że tenże roku 1686 już nie żył. Powiada Nagler, że rycina D. Schültza Pawia z piór oskubanego jest powtórzona w kopii, ale mniejszej. Przytacza nadto rycinę z kurami i kaczkami, a monogrammem zgłosek D. S. f. tudzież rycinę największą kur, do których zakrada się kot, lecz bez znaku lub podpisu. Twierdzi też Nagler, II. 521. że do dzieła Museum Gottwaldianum, z rysunków Andrzeja Hocha Gdańszczanina, wykonał D. Schultz niektóre ryciny muszli i innych wodnych stworzeń, na których są cyfry S. D. S.; lecz to jest mylne, bo te ryciny są Samuela Donneta Gdańskiego sztycharza, co Nagler sam prostuje w dodatku II. 1092. Powtórzymy tu jeszcze, jako dowód różnicy dwóch artystów, że na rycinach wizerunków przez Falcka i W. Hondiusa wykonanych za malarzem Danielem Schultzem, wypisany jest on zawsze Schultz, a nie Schültz, jak się podpisywał sztycharz. 

Scottus Karol. 

Sztycharz Gdański w końcu XVII. wieku. Do dzieła Hebdomada Sancta, Gedani 1692 sztychował za X. Niwiskim Świętosławem Zygmuntem. Jezuitą (zmarłym w Krakowie 1700 r.) wizerunki Wojciecha Konstantego Brezy Woje. Kaliskiego i jego żony Teresy Konstancyi z Opalińskich. Nadto wizerunki Świętych. 

Siarczyński Jan Kanty.

Pracował w Zamościu w XVIII. wieku, z rysunkiem wcale udatnym. 

1. Rys okolicy Zamościa. J. K. Siarczyński sc. Zamości. Fol. 

2. Herb Jastrzębiec. Joan. Cantius Siarczyński sc. Zamości. Fol 

3. S. Joannes de Deo.... 12°.

Siemieński Lucyan.

Znakomity ten, pisarz zabawiał się niekiedy rytownictwem, jak to dowodzi mała rycinka jego: Dziecko siedzące przed klatką, naśladowanie udatne z Płońskiego ryciny, lecz w odwrotnym kierunku przedstawione, z podpisem Lucian. 

Jest jego także wizerunek Konstantego Gaszyńskiego 8°. kwasoryt.

Sierakowski Hr. Józef.

Urodzony r. 1765, w służbie publicznej od r. 1796, a w niej odznaczony, Radzca Stanu, zmarły w Warszawie d. 28 Maja 1831 r. Mąż uczony i sztuk pięknych znawca, sam wykonywał rysunki i sztychował. Na wystawie Warszawskiej z r. 1819 znajdowały się próby takowych prac jego. 

*Jest u mnie piękna jego aqua tinta, nie opatrzona podpisem: Eneasz opuszczający Troję. Fol. małe. 

*Głowa młodzieńca, podług Guercino. Gravé par Joseph Sierakowski d’après Guercin. Fol. małe. 

Nova Chalcographiae applicatio per Josephum Comitem Sierakowski inv. A. 1810. 8°. 

R. Weigel, Kunstcatalog, zeszyt 19, 1847, str. 88, przytacza trzy jego ryciny, aqua tinta z roku 1810, a mianowicie: 

Gemmy. 4°. 

Ułamek papyrusa. 4°. 

Rycerz w rodzaju S. Rosa. 8°.

Sierociński Wincenty.

Rodem z Wołynia, niemowa, będąc w Warszawie w zakładzie Głuchoniemych, uczył się rytownictwa od Krethlowa i znaczne zrobił postępy.

Skowroński Grzegorz.

Drzeworytnik krakowski z pierwszej połowy XVIII wieku, atoli prac mało udatnych. 

1. Litania Lauretana, z figurkami N. Panny Na pół arkuszu. 

2. S. Tadeusz, na dwóch arkuszach A. D. 1746, własną ręką Grzegorza Skowrońskiego. 

3. Chrystus Pan. Spodem wiersz; Kto chce na świecie żyć... Na arkuszu. 

4. Pan Jezus Dowiański. Na arkuszu. 

Są i inne jego drzeworyty Świętych.

X. Skrzycki Maurycy Karmelita.

Pracował w Wilnie z początkiem bieżącego wieku. 

1. Angieli. F. Vioira Portuensis invt. Mauritius Carmelita sculp. Vilnae. Owal. Fol. Dwaj Aniołowie. - Tę rycinę znamy z odbicia Konst. Hr. Tyszkiewicza. Zdaje się, że i następna odbita obok, lubo bez podpisu, jest tegoż rytownika. 

2. Matka Miłosierdzia. Fol. - Matka Boska z Dzieciątkiem. 

3. Kalendarz nieustający. Mauritius Carmelita Discalceatus scul. Vilnae 1801. Joseph Perli excud. Fol. Cztery arkusze. 

4. Widok starożytności. 4°, sposobem czarnym. Podług Izydora Weissa, zwaliska. 

5. S. Józef. 8°. 

6. Vera effigies B. V. M . Zyrovicensis. 8°. 

Sławecki W.

1. Tytuł do dzieła: O przyjaźniach i przyjaciołach, przez O. Maczuskiego, sztych. W. Sławecki szkoły sztych. Uniw. Wileń. 1817. 8°. 

2. Witold W. X. Lit. 8°. 

3. Trembecki. Owal. 8°. 

4. Kilka drzeworytów na jednym arkuszu. 1820. Fol. 

Sławiński J.

Litografował i rytował cokolwiek w Warszawie, mappy i inne. 

Olsztyn zamek w r. 1807. Rys. Pr. Vogel. - Ryt. J. Sławiński. Mała rycinka. 

Matka Boska z Dzieciątkiem Jezus i S. Janem. 1828. Fol. Wykonał Sławiński pod kierunkiem Krethlowa.

Służyński.

W zbiorze Pawlikowskiego jest jego piękna rycina, która znajdowała się na Wystawie Krakowskiej. Spis tak o niej i samym rytowniku mówi: 

Święta rodzina. Matka Boska stojąca trzyma na pasku Dzieciątko Jezus, siedzące na bogato rzeźbionej ławce kamiennej; obok niego mały S. Jan Chrzciciel klęczy z krzyżykiem; w głębi zwaliska i S. Józef ze świecą. - Fol. Rycina prześlicznie wykonana. Podług zapisku Gw. Pawlikowskiego, rytował tę Madonnę z obrazu Rafaela Służyński trompeter (trębacz?). W roku 1812. był na wyprawie Napoleońskiej w Moskwie, zkąd już nie wrócił, a w torbie miał nosić blachę nad którą pracował. Więcej nic się o nim niewie.

Snopkiewicz C. S.

Rytował we Lwowie przy końcu XVII wieku, mizernie. Jego jest rycina do panegiryku: Leopolis contra Ottomannum et Tartarum Ser: Joanni III R. Pol. a Leoburgo Metropol. Russiae dicata. 4°. 

Sokolnicki Michał.

Generał wojsk Polskich, urodzony r. 1760. w Poznańskiem, zmarły r: 1816. w Warszawie. Jest jego sztych kolorowany: 

Thomas Jefferson A. Philosopher a Patriote and a friend Dessiné par son ami Thadée Kościuszko et gravé par M. Sokolnicki. Fol.

Sokołowski Jakób.

Ur. 1784 um. 1837. Odznaczony ten rysownik i malarz akwarelli, trudnił się takoż czasami rytownictwem. 

Aktorowie Warszawscy w rolach: 

1. Zdanowicz w roli Nikity - Zamek na Czorsztynie. I. S. w monogramm związane deli. et sculp. 8°.

2. Dmuszewski w operze Jadwiga. - J. Sokołowski fecit. 8°. 

3. Dmuszewski w roli Bojomira. Zamek na Czorsztynie. - I. S. w monogrammie del. et sculp. 8°. 

4. Wolski w roli Tarnowskiego. Barbara Felińskiego. Piwarski del. J. Sokołowski sc. 8°. 

5. Kudlicz w roli Boratyńskiego. Barbara Felińskiego 8°. 

Ryciny do Pustelnika z Krakowskiego Przedmieścia, Witowskiego: 

1. Katarynkarze. J. Sokołowski f. 8°. 

2. Kołdry, kołderki. 8°. 

3. Garnki, garnuszki, rynki. J. Sokołowski f. 8°. 

4. Orzechy Włoskie, orzechy. J. Sokołowski. f. 8°. 

5. Cebuli, czosnku, koszałki, sieci. J. Sokołowski f. 8°. 

6. Daniele w lesie. - J. S. w monogrammie. 1823. 8°. 

7. Żubr litewski. - 1822. 4°. 

8. Widok Białowieży. 4°. 

9. Polowanie. 4°. 

Ubiory wojskowe sześć sztuk: 1. Pułkownik Weteranów. 2. Weteran. 3. Urzędnik zdrowia.

Sowiński Tomasz.

Jest jego Matka Boska Kamieniecka. 4° wiersz. Mocny Puklerzu.... 8°.

Spindler Antoni.

Żyjący w Krakowie, zięć Adama Gieryka, od którego uczył się rytownictwa. Powiada o nim A. Grabowski w Ikonografii swej, że z blach miedzianych teścia, wycierał jego nazwisko, a podkładał swoje. Pokutuje za śmiałość ręka, za powtórne fałszowanie pieniędzy papierowych. Ryciny więc jego może po większej części są skradzioną pracą A. Gierika. 

1. Prawdz. wizerunek ukrzyż. Jezusa…. sc. et exc. An. Spindler. 8°. 

2. Pan Jezus i Najśw. Panna na korytarzu OO. Reformatów w Krak. 8°. 

3. N. Panna Marya w Gidlach. 8°. 

4. N. Panna Różańcowa w kaplicy OO. Dominikanów Krak. 8°. 

5. Obraz N. Maryi Panny w Minodze. 8°. 

6. N. Panna Mirowska. 8°. 

7. B. Bronisława. 8°. 

8. Mappa wolnego miasta Krakowa. K. Bełcikowski delin. w Krakowie 1827. Wysztych. Antoni Spindler. Fol. 

*9. Najświętszego Jezusa Chrystusa y Maryi Matki Jego cudowny obraz podczas powietrza w różnych uciskach w Konwencie Krakowskim WW. OO. Reformatów Małopolskich na Krużgankach łaskami słynący. Scul. et excud. A. Spindler. Pol. małe. 

Spörl Jan.

Robił drzeworyty w Warszawie, w drugiej połowie XVIII wieku.

St. Józef.

Skrócenie niewiadomego nazwizka. Wykonywał zdolnie różne ryciny. Jedna z nich z r. 1624. zamieszczona przy dziele Grzegorza Szornela Jezuity, wydanem w Kaliszu.

Stachowicz Michał.

Malarz Krakowski, którego życiorys w Słowniku Malarzów; trudnił się takoż rytownictwem, wszakże nie z wielkiem powodzeniem. 

1. Wizerunek prawdz. obrazu Najśw. Jezusa i Matki Jego Maryi cud. słynący, na krużgankach w konwencie Krak. OO. Reformatów. - Stachowicz del. et sc. Fol. małe. 

2. Założenie mogiły Tad. Kościuszki d. 16 Paźdź. r. 1816. M. Stachowicz del. et sc. 4°. 

3. Mikołaj Wierzynek rajca Krak. 8°. 

4. Mikołaj Garlak Krakowczyk. 8°. 

5. Zeltner przyjaciel Kościuszki. 8°. 

6. Wnijście do Sali Jagiellońskiej 8°. 

7. Srebrny Kurek szkoły strzeleckiej Krak. 8°. 

Na litografiach przez siebie wykonanych wojska z r. 1794 podpisał: M. Stachowicz sc. chociaż to nic są ryciny. 

Steckel Tobiasz.

Rytował w Krakowie w drugiej połowie XVII wieku. Twierdzi o nim Pawlikowski, że umiał rysować, lecz źle rylcem władał, podpisywał się też Schtekel. 

1. S. Hyacinthus Odrovasius principalis Hierarchius, universalis Regni Poloniae Patronus. - Tob. Steckel fecit Cra. fol. 

2. Brama otwarta, nad nią trzy wieże, w środku Orzeł z herbem Janina. - Tob. Ste. fec. 8°. 

3. Do dzieła Sebastyana Piskorskiego: Flores vitae B. Salomeae Virginis. Cracoviae 1691. 4°. (którego drugie wydanie 1735. Varsaviae 1735. typ. Sehol. Piar.) 22 rycin ze znakiem rytownika T. S. są zapewne pracą Tobiasza Steckla. 

4. Rycina do panegiryku: A. D. 1666. Virga Dilectionis…. Przedstawia Jana Pieniążka Woj. Sieradzkiego. - Tob. Stekl fecit. FoI. 

5. Divus Hiacinthus Regni Pol. Patronus. Tob. Stekl fecit. Fol. 

*6. Tenże S. Hiacynt trzyma rozpięty płaszcz, na nim Orzeł Polski z tarczą Sobieskiego i rozsianemi innemi herbami. Spodem bitwa z Turkami. U góry dwa wyobrażenia Matki Boskiej, pod któremi godła Papiezkie: jedna wieńczy Świętego koroną, druga wieńcem; od pierwszej napis: Orationes tuae fili Hiacinthi nobis sunt pergratae; od drugiej napis: Meus candidus dilectus. Tob. Schtekel sculpsit Fol. Zdaje się być rycina do jakiegoś dzieła, a mianowicie do Frydrychowicza S. Hiacinthus Odrovasius 1687, w którem to dziele jest 7 rycin z podpisem Tob. Schtekel sculps.

Strzałkowski Konstanty.

Pracował w Rzymie, a może był Xiędzem. Więcej o nim nic nie wiadomo. 

1. Sanctis. Virgo Maria Cracoviae in Eccl. PP Carmelitarum…. Seul. Romae Fr. Constantinus Strzałkowski. 8°. 

2. Effigies religioss. P. M. Eliae Neyman Poloni Ord. F. F. B. V. Mariae de Monte Carmelo. - Scul. Fr. Constantinus Strzałkowski . 8°. 

3. Tenże obrazek w mniejszym formacie.

Strzegocki.

W Krakowie. Jest jego kwasoryt Wizerunek mężczyzny. Owal. 8°. 

Strzelbicki T.

Powiada o nim Pawlikowski, że rytował dosyć pięknie w Poczajowie. W zrobionej przez niego 1773 na wielkim arkuszu rycinie tamtejszego obrazu Matki Bożej i dodanych z własnego pomysłu ozdobach, rysunek należycie jest zachowany. Tyle o nim u Pawlikowskiego (Czas. Lw. 1830. I. 99), który mylnie kładzie głoskę imienia J. 

A. Grabowski w Ikonografii w Bibl. Warsz. przywodzi jego ryciny jak następuje: 

1. Najśw. Panna Marya w Poczajowie, z napisem Ruskim Szelbicki (sic) scul. w Poczajowie. 

2. Wizerunek obrazu N. P. Maryi w Czernichowie łaskami słynny w Cerkwi paroch Ruskiej. T. Strzelbicki sculp. w Czernichowie. Fol. 

3. Imago vetustis. Mariae V. de Guadelupe Codnensis ex originali manu D. Lucae elaborata…. T. S. scul. Poczajov. 8°. 

Jest jeszcze jego: 

Matka Boska w Zyrowicach. 8°. 

S. Piotr i S Paweł, z widokiem kościoła. 4°.

Stwosz Wit.

Sztychy jego nieznaną są dziś rzadkością, zaledwie po jednym, a niektóre najwięcej po dwóch lub trzech exemplarzach znane, dochowujące się w najznaczniejszych tylko publicznych zbiorach. Opis onych cząstkowy podali dawniej Bartsch, Peintre graveur VI. 66; Brulliot II. 2832; zupełniejszy Nagler, Künstlerlexicon XVII. 430. W nowszych czasach udokładnił spis rycin Stwosza Passavant, le Peintre graveur II, 152; tudzież za nim idący Nagler, w drugiem swem dziele die Monogrammisten II, 896. Z tego wszystkiego, a zwłaszcza z widzenia własnego, ułożyć się dał opis sztychów Stwosza poniższy: 

1. Zmartwychwstanie Łazarza. W pośrodku Łazarz z grobu powstający, którego błogosławi Chrystus otoczony uczniami. Wiele innych osób obojej płci obecnych. Grabarz z łopatą, pod nim monogramm znany Stwosza z głoskami f. S. W głębi domy i kaplica. - W zbiorze rycin Królewskim w Dreźnie w takimże w Monachium. 

2. Ciało Chrystusa rozciągnięte po zdjęciu z krzyża; podpiera je klęcząca Marya i całuje twarz martwą S. Jan zdejmuje cierniową koronę. Spodem pośrodku monogramm, głoski f. i odosobniona S. - W Dreźnie, Monachium i w Wiedniu. 

3. Matka Boska stojąca z Dzieciątkiem na lewem ramieniu; w prawej ręce trzyma jabłko. Spodem monogramm. W Monachium i w Wiedniu. 

4. Matka Boska stojąca z Dzieciątkiem na lewem ramieniu, w prawej ręce trzyma różę; obszerny płaszcz spada i zakrywa jej nogi. Z lewej strony monogramm. Jedyny exemplarz w Britisch Museum. 

5. Matka Boska siedząca w izbie, z Dzieciątkiem Jezus na rękach. Dziecię podnosi prawą rączką lewą swą nogę. Przez okno widać krajobraz. Spodem z lewej strony monogramm. Rogi górne ryciny są zaokrąglone. - W Monachium. W spisie rycin licytacyjnym Ottleya była ta rycina zamieszczona, a sprzedana za 5. Ł 5. szel. niewiadomo komu. 

6. Święta Rodzina w izbie sklepionej Matka Boska siedzi z lewej strony szyjąc szatę; Dzieciątko Jezus u jej stóp bawi się jej płaszczem; z prawej strony Józef zatrudniony robotą ciesielską. U spodu z lewej strony monogramm i głoski f. S. W Dreźnie, w Monachium i w Paryżu. 

7. Cudzołożnica przed Chrystusem. Z lewej strony stoi Chrystus, przy nim S. Piotr; niewiasta klęczy kilku mężczyzn z kamieniami w rękach. Spodem z lewej strony monogramm i głoski f. S. - W Monachium. 

8. Ścięcie Apostoła. (Passavant zowie go S. Pawłem lub S. Jakóbem, Nagler pisze S. Jakób) Święty klęczy z zawiązanemi oczami, obrócony w prawo, przed nim skała, oprawca stojący za nim, unosi duży miecz zamierzając się do zadania mu ciosu. Spodem z prawej strony monogramm dzielący głoski f. S. W Monachium, w Berlinie, w zbiorze Meyera, nadto w zbiorze moim, nabyta rycina od Rudolfa Weigla w Lipsku nazwana przez niego Ścięciem S. Jana. 

9. Męczeństwo S. Katarzyny. Klęczy obrócona w lewo; za nią oprawca z mieczem spuszczonym. Z lewej strony skały i rozbite koło. W górze ku środkowi monogramm z głoskami f. S. W Monachium. 

10. S. Genowefa. Stojąca, trzyma w obu rękach zapaloną świecę czyli gromnicę. U spodu z lewej strony monogramm. - W Monachium. 

11. Kapitel gotycki zdobny w liście, na tle białem. Po lewej stronie u dołu monogramm. - W Britisch Muzeum. W Monachium. 

12. Maska wykrzywiająca się (grimacier, fraze nhafte) pod Ciborium o pięciu gotyckich strzałach. Bez monogrammu, lecz zdaniem Pussavanta niezawodnie Stwosza robota, a nie wyraża gdzie jest i gdzie widział. 

13. Chrystus uzdrawiający chorych, z monogrammem. W księgozbiorze Cesarskim w Wiedniu, fol. Oglądał A. Grabowski. (Kraków, wyd. 5-te 1866, str. 373.). 

Pan Alex. Lesser dał w Tygodniku Illustrowanym z r. 1863. Nr. 196. str. 246. opis 13 rycin Stwosza znajdujących się w zbiorze rycin Monachijskim, a przytoczonych wyżej. Powiada, że na niektórych jest wyrażona data, rok 1492, lubo nie wymienia na których. O tem wcale nie wiemy, a ryciny takowe z tej daty byłyby wykonanem w Krakowie, bo w tymże roku jeszcze tam artysta nasz bawił. 

Stypułkowski.

Żyjący rytownik, piękne wykonywający kwasoryty w Paryżu postaci ludowych. 

*1. Komissioner z listem w ręku. - Stypułkowski. St. Monnier. 8°. 

*2. Komissioner z kaszkietem w ręku. Stypułkowski. Gavarni. 8°.

Suchodolski Piotr.

Rytownik żyjący. Są jego piękne kwasoryty, wydane w Paryżu, scen z kozaczyzny. 

Surmacki Jan.

Pracował w połowie XVII wieku, ale bez znajomości rysunku. Pawlikowski przywodzi jego Wizerunek Władysława IV podług Rubensa, 1650. 

Surmacki Jan.

Pracujący w połowie XVIII wieku, ale nie zaletnie. 

1. S. Józef z dzieckiem Jezusem, w około znaki zodyaku. Jan Surmacki. 12°. 

2. S. Joannes Cantius Polonius. S. Th. D. Tenże 8°. 

*3. Orzeł trzymający okrąg z wyobrażeniem S. Jana Kantego. Bez napisu. Joannes Surmacki scu. 4°. 

4. S. Roch. - S. Rocho ora pro nobis. 8°. 

5. Sancta Wilgefortis. 12°. 

*6. S. Zofia z córkami swemi męczenniczkami: Wiara, Nadzieja, Miłość. Jan Surmacki sc….

Nadto herby do panegiryków: Junosza, Pogoń. 

Do dzieła Jana Frid. Hr. Sapiehy Adnotationes historicae de origine.... ordinis equitum Aqulae Albae... Coloniae apud Adamum Cholinum 1730. 4°. wykonał objaśniające ryciny jak następuje: 

1. Augustus II Rex Poloniae. - Jan Surmacki. 4°. 

2. Lechus Primus Princeps Poloniae et insignium ordinis Aquilae Albee author. 4°. 

3. Premislaus II Rex Poloniae Dux Ponieraniae ordinis Aquilae Albae inventor ex antiquisimo protolypo delineatus. 4°. 

4. Vladislaus Locticus Rex Poloniae institutor ordinis heroici Aquilae Albae A° 1325. - J. Sur. scul. 4°. 

5. Collare sen torquis equitum Conceptionis Immaculatae Virginis Mariae et Aquilae Albae a Vladislao IV Rcge Poloniae institutorum. - Jan Surmacki scul. 4°. 

6. Vladislaus IV D. G. Rex Poloniae…. Jan Surmacki scul. 4°. 

7. Eques modern. ordinis Polonici Aquilae Albae. - J. Sur. scul. 4°. Jest to wizerunek pisarza dzieła J. Fr. Sapiehy. 

8. Vera delineatio Crucis Aquilae Albae…. Jan Surmacki scul. 4°. 

9. Vera delineatio Stellae ad latus Equitis existensis. Jan Surmacki scul. 4°. 

10. Herb Państwa pod koroną na gwieździe, otoczony łańcuchem orderowym. Jan Surmacki scul. 4°. 

11. Torques Variorum Ordinum principaliorum, nunc vigentium genuine delineati. 4°. Kształty 30 orderów.

Surmacki Michał.

Z kilku tego nazwiska rytowników, on jeden pracujący w Krakowie w połowie XVIII wieku, więcej znał rysunek i lepsze wydawał płody, jak to o nim twierdzi Pawlikowski. 

1. Devotiss. Jesu Christi imago et Sanct. Matris ejus…. in Eccl. S. Trinitatis Iwanow. - Michael Surmacki sc. Cracov. 12°. 

2. Pan Jezus ukrzyżowany. M. Surmacki sc. Cracov. Fol. 

3. S. Hyacynthus C. O. Praed. P. R. P. Sit tibi cura mei…. 4°. 

4. Josephus Vandalinus S. R. I. et in magna Konczyce el Ossownica Comes Mniszech Cast. Crac. Fol. 

5. Do dzieła X. Jacka Kliszowskiego: Życie zachodnich krajów Apostoła S. Wincentego Ferrar. w Krakowie 1750. 4°. wykonał 29 rycin ze zdarzeń życia tego świętego. M. Surmacki sc. Cr. 

Rytował nadto do różnych książek pojedyncze herby.

Surmanda Jan.

Do dziełka Exitum Hilarium.... 1751 w Krakowie, karta tytułowa rycona nosi podpis Jan Surmanda sc. Czy może jest to ówczesny Jan Sarmacki?

Swach Antoni.

Czech rodem, brat Adama w Polsce osiadłego i wiele pracującego malarza i snycerza. I on takoż długoletniem w Polsce zamieszkaniem, tutejszokrajowcem został, będąc przez lat 34 braciszkiem u XX. Franciszkanów. Urodzony około r. 1656 umarł w Sierpniu 1709. Był on biegłym snycerzem, a trudnił się sztycharstwem. X. Ludwik Miske w rękopiśmie Synoptica. relatio Conventuum, powiada o nim przy opisaniu OO. Franciszkanów w Poznaniu, że wiele obrazków i genealogiczne drzewa rytował, a tem sobie łaskę u wielu wyjednał. 

1. Brama tryumfalna, nad którą dwa maleńkie wizerunki: Screniss. ac invict. Joan. III Poloniae Regi Triumphatori semp. Aug. Fr. Antonius Swach O. M. C. fecit. Fol. 

Mówi Pawlikowski, że do lepszych dzieł jego należy wizerunek Jana III i jego żony. Zapewne powyższa rycina. 

2. Rycina z 13 wizerunkami małemi rodu Święcickich Moribus ex vestris multi-plicatus honor. Fr. Antonius Swach O. M. C. fecit. Fol. małe. 

3. Herbarzyk Polski na 160 stronnicach, rytował 1705 r. “Br. (at) Antoni Swach Zakonu S. Franciszka, Min. Conventualium scul. et exc.” w Poznaniu w malenkiem formacie dziełko chalkograficzne, bardzo już dziś rzadkie. 

4. Pałac wieczności 1707. 50 rycin królów Polskich i Rakoczy na koniu. 4°. 

5. Dwie ryciny do panegiryku: Wizerunek owalny, Scuta Viri tegimen…. Orzeł zabijający Lwa, Major omni triumpho…. 4°. 

Szczerbowski Fr.

X. Karól Antoniewicz. 8°. kwasoryt. 

Tegoż Plan Krakowa, w kwasorycie.

Szczyrski J.

Z dziełka drukowanego r. 1683 odszukał J. I. Kraszewski dwie tego sztycharza prace: 

1. Matka Boska w Sobotnikach. 4°. 

1. Herb Radziwiłłów. 4°.

Szretter A. L.

Żyjący zdolny sztycharz, uczeń A. Oleszczyńskiego. 

Do wydania w Poznaniu Żupańskiego Maryi A. Malczewskiego 1867 fol. jedna z rycin za rysunkiem A. Zaleskiego, podpisana Sc. A. L. Szretter polonus. Fol. małe. 

Szukański.

Tadeusz Kościuszko. Dwuwiersz łaciński podpisany M. Ł. Szukański fec. 12°. 

Wcale dobra rycina, lecz więcej prac jego nie mamy.

Szymonowicz Jerzy.

Odznaczony ten malarz i sztycharz, pracujący za czasów króla Sobieskiego, bardzo szczupłe pozostawia nam o sobie wspomnienia, chociaż to co z robót jego dotrwało, wykazuje artystę wielce uzdolnionego. Pochodził on z rodziny dawnej Lwowskiej Ormiańskiej, a wedle X. Borącza (Żywoty Ormian str. 411) był malarzem króla Jana Sobieskiego i mieszkał we Lwowie, gdzie go król r. 1675 od wszelkich jurysdykcyi i opłat uwolnił. Wszakże z prac jego malarskich ślad dziś nawet żaden nie pozostaje. Przebywał on w Rzymie, czas zdaje się dłuższy, gdzie w sztuce doskonalić się musiał i gdzie też piękne wykonywał sztychy, które jako nie zaginione, o wysokiej jego sztuce biegłości świadectwo nam dają. Z nich to, powiada J. Piwarski (Gazeta Liter. Warsz. z r. 1872 Nr. 42) pokazuje się, iż równie musiał być dobrym malarzem, bo pewność rysunku i harmonia sztychu, odpowiadająca kolorytowi obrazu w przedmiocie historycznym, jasno tego dowodzi. 

Z pomysłów jego sztychował w Krakowie Jan Alexander Gorczyn, jako też jego wizerunek z rysunku J. Ch. Proszowskiego. 

Z prac Szymonowicza znane są dziś tylko sztychy w 6 arkuszach w Rzymie wykonane, wielkiej tamże kompozycyi mitologicznej w obrazach ściennych Łukasza Baldego. Na tych rycinach spodem podpisy Laz Bald inv. et pinx. Georg. Szymon, delin. et sculp. na jednej zaś przypisanie sztycharza Xięciu Liwiuszowi Odescalchi pod datą: Roma 29 Novembre 1682. 

Szyszkowski P.

Pracujący w Częstochowie, zdaje się rycinki kościelne. 

S. Bielta. 8°.

Szytkawski A. J.

Przytacza Pawlikowski za Fuesslim dwie jego ryciny psów na ćwiartkach, lecz o nim nic więcej nie wie. 

Jest rycina oznaczona Szy. Ant. przedstawia S. Elżbietę, z modlitwą: o Boże miłosierny….. 4°.

Tarasowicz Alexander.

Pracował w Wilnie z pewną zdolnością, w drugiej połowie XVII wieku. Pawlikowski pisze go mylnie Tarasiewicz. 

Tablica genealogiczna rodu Połubińskich. - Jaśnie Oświeconemu Xiążęciu JMci z Łubin Alexandrowi Hilaremu Połubińskiem u Marszałkowi Najwyższemu W. X. L.... Anno Dni 1675 Junii 2 offert F. Michael Woyniłowicz S. T. D. O. P. - Alexander Tarasowicz sculpit anno 1675 w Hłusku. Na ogromnym arkuszu, mnóstwo małych postaci wizerunków, odrobionych. Są tej ryciny i nowsze odbicia. 

Do dzieła Różany wianek Xięcia Alexandra Połubińskiego, wydanego w Wilnie fol. 1677 po łacinie, a takoż i po Polsku, wykonał 40 pięknych rycin, które jak całe dzieło wielką są dziś rzadkością. Posiadał je w swym zbiorze J. I. Kraszewski. 

Theza z figurami i zodyakiem 1683. Fol. wielkie, z wyobrażeniem Arcybiskupa Zochowskiego. 

Mensis Janarius. - 14 medalionów Świętych. Z przypisaniem Ignacego Kulczyckiego, Arcybiskupowi Szeptyckiemu. 4°. 

Michał Kazimierz Pac Wojewoda Wileński. 4°. 

Herby Sapiehy i Branickiego 1687 do panegiryku. Fol. 

Rzadkie te ryciny Tarasewicza znajdowały się w zbiorze J. I. Kraszewskiego, nie łatwe do napotkania gdzie indziej. 

Pawlikowski przywodzi drugiego jeszcze sztycharza Wileńskiego, takoż z drugiej połowy XVII wieku, Leona Tarasiewicza, którego chwali ze zdolności i znajomości tysunku. Podobno mięsza go z Alex. Tarasowiczem, robiąc z nich dwóch oddzielnych sztycharzy.

Tepa Fr.

Malarz, a niekiedy zajmujący się rytownictwem, we Lwowie. 

1. Gen. Dwernicki piszący. Tepa 848. 4° maj. 

2. Obrona cmentarza 1849. Fol.

Tepplar Antoni.

Główną jego pracą sztycharską były wizerunki do wydawnictwa onych Xawerego Preka, w latach 1830-1833 w formacie arkuszowym i z opisem żywotów, w Krakowie wychodzących. Dzieło to nie doszło do końca; wyszły 4 zeszyty, obejmujące wizerunków 26 a życiorysów tylko 10. Z rysunków samego X. Preka, ryciny wykonał Tepplar, wszystkie prawie we wsi Galicyjskiej Nozdrcu czy Nozdrzcu, bo ją tak dwojako wypisuje. 

1. Jan Tarnowski Kasz. Krak. Het. W. K. - Rysował Xaw. Prek. Rytował  Ant. Tepplar w Nozdrcu. 

2. Samuel Maciejowski Bisk. Krak. Kancl. W. K. - Rysował Xaw. Prek. Rytował Ant. Tepplar w Nozdrcu.

3. Mikołaj Wolski Marsz. W. K - Rysował Xaw. Prek. Rytował Ant. Tepplar w Nozdrcu. 

4. Stanisław Rewera Potocki Woje. Krak. Het. W. K. Rysował Xaw. Prek. Rytował Ant. Tepplar w Nozdrcu. 

5. Jerzy X. Lubomirski Marsz. W. K. Het. Pol. K.  - Rysował Xaw. Prek. Rytował Ant. Tepplar w Nozdrcu. 

6. Adam X. Czartoryski Marsz. Pol. Wojsk Ces. Aust. Niegdyś G. Z. P. Rysował Xaw. Prek. Rytował Ant. Tepplar w Nozdrcu. 

7. Władysław IV Król Polski i Szwedzki, W. X. L. Rysował Xaw. Prek. Rytował Ant. Tepplar w Nozdrcu. 

8. Katarzyna Królowa Polska Arcy Xiężniczka Austryacka. Rysował. Xaw. Prek. Rytował Ant. Tepplar w Nozdrcu. 

9. Piotr Tomicki Biskup Krak. Kancl. W. K. - Rysował Xaw. Prek. Rytował Ant. Tepplar w Nozdrzcu. 

10. Mikołaj Krzysztof Radziwiłł Xiąże na Ołyce i Nieświeżu, Wojewoda Wileński. Rysował Xaw. Prek. Rytował Ant. Tepplar w Nozdrzcu. 

11. Bartłomiej Nowodworski Kawaler Maltański Rysował Xaw. Prek. Rytował Ant. Tepplar w Nozdrzcu. 

12. Ignacy Krasicki X. Prymas, Arcybisk. Gniez. Rysował Xaw. Prek. Rytował Ant. Tepplar w Nozdrzcu. 

13. Zygmunt August II Król Polski. - Rysował Xaw. Prek. Rytował Ant. Tepplar w Nozdrzcu. 

14. Barbara Radziwiłłówna Królowa Polska. - Rysował Xaw. Prek. Rytował Ant. Tepplar w Nozdrzcu. 

15. Konrad Xiąże Mazowiecki. - Rysował Xaw. Prek. Rytował Ant. Tepplar w Nozdrzcu. 

16. Adam X. Czartoryski G. Z. P. - Rysował Xaw Prek. Rytował Ant. Tepplar w Nozdrzcu. 

17. Jan Paweł Woronicz Prymas Królestwa Polskiego. - Rysował Xaw. Prek. Rytował Ant. Tepplar w Nozdrzcu. 

18. Piotr Gamrat Arcybiskup Gnieżnień. Bisk. Krak. - Rysował Xaw. Prek. Rytował Ant. Tepplar w Nozdrzcu. 

19. Zbigniew Gorayski Kasz. Kijowski. - Rytował Ant. Tepplar w Nozdrzcu. 

20. Jan Kazimierz V Król Polski. - Rysował Xaw. Prek. Rytował Ant. Tepplar w Nozdrzcu. 

21. Alexander Korwin Gosiewski Woje. Smoleń. Rysował Xaw. Prek. Rytował Ant. Tepplar w Nozdrzcu. 

22. Maciej Kazimierz Sarbiewski S. J. Sławny Poeta. - Rysował Xaw. Prek. Rytował Ant. Tepplar w Nozdrzcu. 

23. Jan Śniadecki Rektor i Professor Uniwersytetu Wileńskiego. Sławny matematyk i astronom. Rysował Xaw. Prek. Rytował Ant. Tepplar. 

24. Tadeusz Reytan. Rysował Xaw. Prek. Rytował Ant. Tepplar. 

25. Mikołaj Zebrzydowski Wojewoda Krakowski, Marsz. W. K. - Rysował Xaw. Prek. Rytował Ant. Tepplar w Nozdrzcu. 

26. Jan Potocki Członek Towarzystwa Królews. Warszawsk. Przyjaciół Nauk i wielu Towarzystw uczonych. - A. Tepplar sc. 

Po ukończeniu blach do powyższego wydawnictwa Xaw. Preka, przeniósł się Tepplar do Medyki do Gwalberta Pawlikowskiego, a jakiś czas tamże przebywał zajmując się i tutaj rytownictwem. 

*27. Stanisław Koniecpolski Kasztel. Krak. Hetman W. K. - Rys. K. W. Kielisiński z obrazu w Podhorcach - ze zbioru G. Pawlikowskiego. - Altomonte mal. Rytował Ant. Tepplar w Medyce. 8°. maj. 

*28. Jan Alexander Koniecpolski Wojewoda Sieradzki - ze zbioru G. Pawlikowskiego. - Rys. K. W. Kielisiński z obrazu w Podhorcach. Rytował Ant. Tepplar w Medyce. 8° maj. 

29. Adam z Rościszewa na Żurawicach Rościszewski. Napis otaczający pod popiersiem tarczę z herbem Junosza. - J T. del. Ant. Tepplar sc. 

30. Tomasz Zan. 4°. 

31. Leonard Chodźko. 4°. 

32. Antoni Oleszczyński. 4°. 

33. Sułkowski. 4°. 

34. Widok Podhorzec. 16°.

Tomaszewski Cyprian.

1. Kamieniec Podolski. Camenecum Civitas Podoliae, opere mirando naturae in alto lapide…. IIlustr.... Andreae Trzebicki Episcopo Cracoviensi…. domino et benefactori amplissimo Cyprianus Tomaszewicz C. C. D. D. D. humillimus. - Idem fecit cum privilegio S. R. M. ad XVI annos. - Na arkuszu. 

2. Najśw. Panna Pocieszenia w kościele OO. August. na Kazimierzu przy Krakowie. Ryt. Cypr. Tomaszewicz. 

3. Rycina do panegiryku Jana Sobieskiego. Fol.

Treter Błażej.

Do dzieła Tomasza Tretera Corporis Christi historia miraculosa…. sztychował Tytuł i 10 rycin 1609. 

Do dzieła Szczerbica Promptuarium Statutorum et Constit. Reg. Poloniae, Brunsbergae 1604. Fol sztychował kartę tytułową, z oznaczeniem B. T. 

X. Treter Tomasz.

Urodzony w Poznaniu r. 1550 zmarły d. 2 Lutego r. 1610, mąż uczony i w sztukach pięknych biegły, dwudziestopięcioletnim pobytem we Włoszech, w takowych zaprawiony, malarz i sztycharz, o którym wiadomość podana w Słowniku Malarzów.

W dziele jego Theatrum virtutum Cardinalis Hosii, Romae 1588. 4°. jest 100 rycin rznietych na miedzi, które zdaniem X. Fr. Siarczyńskiego (obraz wieku pan. Zygm. III) samego Tretera roboty być muszą. 

Stephanus primus Dei gratia Rex Poloniae....... Wiersz łaciński: Sic Stephanus frontem vivens....... Wizerunek znakomitej piękności i podobieństwa, bez podpisu rytownika, w zbiorze Pawlikowskiego, a nadesłany na Wystawę krakowską, uznany jest takoż za dzieło rytownicze Tretera, co się okazuje z listu X. Płazy do Kromera, w Dzienniku Wileńskim z r. 1817. 

Z jego rysunku jest rycina Jana Pannis, znana pod nazwą Orla Tretera z wizerunkami na skrzydłach i piersiach 44 Xiążąt i królów Polskich, a podpisami: Tho. Treter inv. Joannes Pannis Bruxellensis excudit 1617. Fol.

Trockiewicz Teofil.

Przywodzi go Pawlikowski, mówiąc że rytował we Lwowie w drugiej połowie XVIII wieku, a do lepszych rytowników należy, czego dowodem jego rycina S. Wincentego, na arkuszu. Atoli pisze go mylnie Trochiewicz. Grabowski w Ikonografii przywodzi kilka jego rycin, jedna podpisana Theophilus Troczkiewicz, inna J. Trockiewicz. Lecz zdaje się to być mylne, bo znamy jego ryciny z podpisem wyraźnym T. Trockiewicz, więc tak się zwał i pisał.

*2. Ven. Pater Michael a S. Bartholomeo Carm. Discal. Polon…. obiit Cracoviae A. D. 1641 die 19 Januarij.... T. Trockiewicz fc. 8°. odbicie na czerwono u mnie. 

Tę rycinę przywodzi Grabowski z podpisem: J. Trockiewicz sc. Leopoli, a dodaje że jest także z podpisem Polskim rytownika. Niedopatrzył że nie J. ale T. 

3. Effigies S. Stanislai Kostka Leopold in templo S. J. Thaumaturgi. C. P. S. R. M. 8°. 

4. Effigies gratiosa beatiss. V. Mariae apud Fr. misericordiae miraculis clara Zamoscii. Theophilus Troczkiewicz (tak pisze Grabowski) sc. Leopoli. 8°. 

W zbiorze J. I. Kraszewskiego były jego następujące ryciny: 

5. Ołtarz W. w kościele Berdyczowskim ubrany do koronacyi obrazu. Fol. 

6. Facyata kościoła przy tym obchodzie. Fol. 

7. Brama tryumfalna na tenże obrzęd. Fol. 

8. Inna wystawiona przez wojskowych. Fol. 

9. Do dzieła o krzyżu Chrystusa Pana, rycin 12, 4°. 

10. S. Tekla. 8°. 

11. Chrystus u słupa. 8°.

Tscherning Dawid.

Jakiego by był pochodzenia, niewiadomo; to pewna że w Krakowie osiadły, dużo tu pracował, a do wielu dzieł tamże wydawanych karty tytułowe odrabiał. Prawdopodobnie w Krakowie żywot trawiąc tamże go dokonał. Pracował w latach 1645-1686. 

1*. Karta tytułowa do dzieła: Tractatum Theologicorum.... Authore A. R. D. Adamo Opatovio…. Pars secunda. - (W Krakowie u Schedla 1645). Dav. Tscheming sculpsit Cracoviae. 4°. 

*2. Karta tytułowa do dzieła: Gospodyni nieba y ziemie od X. Jacka Liberiusza.... sławiona. Joan. Chrys. Proszowski delin. Dav. Tschern i n g sculp. 4°. 

3. Rodowód Piastów, podług układu Chrystyana Marienburga. Arkusz wielki. Należy do robót jego celniejszych. 

4. Grobowiec Kazimierza Jagiellończyka. 

5. Jan Kazimierz. S. de Praet pinx. 

6. Ludwika Gonzaga, królowa. S. de Praet pinxit. 

7. Dzieciątko Jezus w pośród serca, do dzieła: Cor Jesu amanti, u Łuk. Kupisza w Krakowie. - Dav. Tscherning. scul. 12°. 

8. Elias Major Vratislav. P. L. C. Gimnasii Elisabetani Patrii Rector.... 1665. Gotfr. Roth del. Daw. Tscherning sculp. 

9. Piasecki Paweł. Spodem dwuwiersz: Ad vivum expressit Piasecii.... M. Joannes Cenerski Rachtamovius ad. S. Flor. Can. - Obiit 1649. D. Tscherning sculpsit Cracoviae. 

10. Do dzieła Okolskiego Orbis Polonus, wykonał kartę tytułową, bardzo rzadką bo do dzieła nie dołączoną. Fol. 

11. Tytuł do dzieła o życiu Barbary Lange. 1655. Fol. 

12. Do dzieła Speculum humanae vitae, rycina. David Tscheming excud. Cracoviae. Fol. 

13. Do kazań Didaka Nissenusa Sermones aurei…. Cracoviae 1650. Karta tytułowa. 4°. 

14. Do dzieła: Schlesische Adlers-Flügel…. von Hallman. Fol. Kilka wizerunków.

Tscherning Jan.

Syn Dawida sztycharza krakowskiego, urodzony w Krakowie i tamże zapewne od ojca w sztuce doskonalony, w której od niego wzniósł się nierównie wyżej. Pracował w Krakowie, lecz zdaje się, iż opuścił to miasto następnie, udając się do Brzegu w Szląsku, a po roku 1680 do Ratyzbony. 

1. Familia Śta Jezus, Maria, Joseph. - M. Willman del. J. Tscheming sculp. 12°. 

2. Tenże obrazek, drugi raz. M. Will. inv. J. T scheming scul. 12°. 

3. Karta tytułowa do dzieła: Syllabus Marianus O. Franciszka Węgrzynowicza Ref. - Inv. author operis. del. Carol. de Prevo. Sc. J. Tscherning. 

4. Karta tytułowa do dzieła: Alphabetum immac. Concept. S. Virg. Mariae. O. Fran. Węgrzynowicza Ref. - Invenit. delin. Author operis. J. Tscherning sculp. Brigae. 

5. S. Jan z Kąt, podług Jana Rossi. Rycina wykonana w Ratysbonie. 

6. Przytacza Pawlikowski (Czas. Lw. 1830 I. 102) rycinę piękną, wykonaną podług rysunku Antoniego Lublińskiego, którą posiada; ale nie powiada co przedstawia. 

*7. Zbawiciel siedzący z dużym krzyżem, w bogatein otoczeniu. - Joh. Tscherning s. 8°. Wcale przyjemna rycinka. 

8. Kazimierz Hr. v. Wartenberg, podług C. J. Wernera, owal. 4°. 

*9. Christianus Gryphius Gymnas. Vratisl. Magdal. Rector Prof. et Bibliothecar. Napis dokoła owalu. Spodem napis: Aegid. Menajius omnibus.... J. G. T. pinxit J. Tscherning sc. 8°. 

*10. Daniel Casper von Lohenstein im 49 Jahr. Spodem czterowiersz niemiecki przedzielający herb. - J. Tscherning sculp. 1688. 4°. 

11. Do dzieła Chwałkowskiego Jus publ. Reg. Pol. 1684. 4°. karta tytułowa. 

12. Powiada Nagler (die Monogrammisten III. 954), że w Brzegu około r. 1660 malował wizerunki Andrzej Tscherning, które Jan Tscherning sztychował. 

Anna Tyszkiewiczówna.

Pierwszego ślubu Potocka, powtórnego Wąsowiczowa, córka Ludwika Tyszkiewicza Marszałka W. Lit. i Hetm. poi. i Konstancyi Xężniczki Poniatowskiej. Uczennica Du Viviersa, wprawnie rysująca, zabawiała się rytownictwem w młodości. 

*1. Vue de l’Eglise C(le) de Grodno. - A(tte) Tyszkiewicz. 4°. podłużne. Kwasoryt. 

Należy do zbioru widoków Polskich Du Viviera w 11 rycinach. 

2. Vue de la fontaine de Łazienki. - d(né) et g(vé) par Annette Tyszkiewicz à Vienne 1795. 4°. podłużne. Kwasoryt. 

3. Chateau Royal de Łazienki. 1795. 4°. 

4. Le pont avec la statue de Sobieski. 4°. 

5. Vue de l’eglise de Grodno. 4°.

Uliński A.

Przywodzi Pawlikowski rycinkę jego roboty, podług własnego rysunku, Pan Jezus z kościoła Franciszkańskiego w Przemyślu. 1770 r. 

Urbański Jan Jerzy.

Za Fuesslim powiada o nim Pawlikowski, że rytować miał w początku XVIII wieku.

Urmowski Leon.

Porucznik w korpusie inżynierów, wcale niepośledniego uzdolnienia miłośnik rytownik. 

*1. La Vedette Polonaise. Urmowski sc. Maleńka i kolorowana. 

*2. Rozwaliny zamku Firleiow w Dąbrowicy pod Lublinem. U góry dwie ozdoby: proporce i liście. Odwrócone U. s. 1814. 

*3. Brama Krakowska w Lublinie. U. s. 1814. 

*4. Widok z okolicy Lublina, bez napisu. U. s. 1814. 

*5. Koza wśród zarośli. Podpis odwrócony. 

*6. Kozak na koniu. 

*7. Na kamieniu luk, sajdak ze strzałami i dzbanek; otoczenie liściaste. U. s. 

*8. Odłamy ze starożytnych ozdób budowli w pośród traw. - U. s. 

Wszystkie te ryciny są w drobnych formatach.

Vogel Zygmunt.

Znakomity ten rysownik i malarz akwarelowy, zatrudniał się takoż litografią i cokolwiek sztycharstwem. 

1. Widok kościoła S. Anny w Wilnie. - Fran. Smuglewicz rysował. Zygmunt Vogel sztychował r. 1807. Fol. Zamieszczony w zbiorze widoków Vogla. 

2. Mieszkanie Juliana Niemcewicza w Ameryce. Jul. Niemcewicz del. S. Vogel sc. Mała rycinka. 

*3. Krajobraz i kaplica, w dali miasto. - S. Vogel del. et sc. Maleńki. 

Wall Józef.

Malarz odznaczony, Warszawianin, z drugiej połowy XVIII wieku, o którym obszerną wiadomość, jak i o jego pracach, podaliśmy w Słowniku Malarzów T. III. Miał on też zatrudniać się sztycharstwem, a Nagler T. XXI. przywodzi jedną rycinę jego z r. 1780 podpisaną J. Wall fec. Wszakże żadnej tego rodzaju pracy jego, natrafić się nam nie zdarzyło. 

Co do nazwiska artysty nie ulega wątpliwości, jak to już i dawniej mówiłem, że się zwał i podpisywał Wall. W zbiorze jego studyów z natury wykonywanych za granicą we Włoszech i Szwajcaryi, kiedy kosztem królewskim wysłany był ku doskonaleniu się w sztuce, niektóre są podpisane: J. Wall f. 1786. Romae. J. Wall f. Tivoli 1788. Cały zbiór tych studyów nabyłem na sprzedaży publicznej w Lipsku, i jest w zbiorach moich; są to najwięcej widoki i przerysy okazałych budowli, starożytnych rozwalin, gmachów i pomników, pięknie przedstawione. 

D. Weiss.

Sztycharz pracujący w Wilnie, a później w Wiedniu, dokąd się wyniósł. 

Do dzieła J. U. Niemcewicza Dzieje panowania Zygmunta III, w Warszawie 1819. wykonał 3 ryciny: 

*1. Jan Karol Hr. Chodkiewicz Wojewoda Wileński, Hetman Wielki Wielkiego Xięstwa Litewskiego. Zofia Chodkiewiczówna rysowała. D. Weiss sc. Owal, spodem herb. 8°. 

2. Jerzy Hr. Mniszech W(da) Sandomierski, ojciec Carowej Maryny. - Baliński del. Weiss inc. Owal. 8°. 

3. Jan Piotr Sapieha S(la) Uświatski Wódz Wojsk Polskich na Moskwie. Umarł w Kremlinie 24 Wrz. 1612 r. J. U. Niemcewicz del. Weiss inc. Owal. 8°. 

4. Tadeusz Czacki. Spodem dwuwiersz Molskiego: Z jego wpływu…. Owal w wieńcu dębowym. - S. Baliński delin. D. Weiss sc. Viennae. 

5. La Comtesse Potocka née comtesse Komorowska Palatine? de Belz... Demiami pinx. Weiss sc. Fol. 

6. Trembecki. Owal. 4°. 

7. Hr. de Lagarde (tłumacz Sofiówki) 1815. 4°. 

8. Katarzyna hr. Szwedzka, podług J. Endera. 8°. na stali.

Weiss Izydor. 

Sztycharz pracujący w Wilnie, współczesny poprzedniemu. 

1. Hieronim Strojnowski, podług Rustema. 4°. owal. 

2. Józef Haydn. 8°. medalion. 

3. Paulus Carenghi Litter. Latin. in Imp. Vilnen. Acad. Prof.... podług Rustema. Owal. 8°. 

4. Baron de Beningsen Gen. kawaleryi. - Isidoro Weiss, Vilna. Owal. Fol. 

5. Dobroczynność podług Rustema. Do statutów Tow. Dobroczynności Wileńskiego 1808. 

6. Orfeusz. 16°. 

7. Trzy czaszki ludzkie, podług Pelikana. 8°. 

Wieszczycki T.

Rytownik tegoczesny w Paryżu.

*1. Pies. Fol. poprzeczne. 

*2. Przerys bitwy przeciwko Szwedom 1605, dnia 27 Września, z pierwotworu w Rzymie 1606 wykonanego. - Wieszczycki après Tempesta. - Imp. Druard. Paris. Fol.

Willatz Wawrzyniec czyli Laurenty.

Sztycharz pracujący w Wilnie w drugiej połowie XVII wieku. 

Rytował wizerunek Władysława Wołłowicza Wojewody Witepskiego zamieszczony przy pochwale tegoż przez Jezuitów Wileńskich 1669 wydanej fol. 

2. Wizerunek mężczyzny w otoczeniu trofeów. Vita decessit universae.... Laur. Willatz sc. Vilnae Anno salutis 1667. Owal. 4°. Jest to wizerunek Pawła Sapiehy Wojew. Wileńskiego. 

3. Wizerunek Pawła Jana Sapiehy. Securis moritur.... Laur. Willatz sc. Vilnae. Owal. 4°. 

4. Herb Sapieżyński. 4°. 

O. Wiśniewski.

Posiadam jego wcale udatną rycinę, kompozycya fantazyjna, na arkuszu, z podpisami: Zum Weihnachts Fest des jüngeren Künstlere Vereins 22(ten) Januar 1853. O. Wiśniewski. 

Woszczanka Maxym.

Do dzieła Ricota Monarchia Turecka, w Słucku, Fol. rycin 15 stroje Tureckie przedstawiających. - Sculp. et delinea. Maximus Woszczanka. Mohiloviae. A. 1678. Fol.

Wyszkowski Piotr. 

Pracował w Krakowie ale dość miernie. 

*1. Prawdziwe wyobrażenie Dziecięcia Pana Jezusa łaskami słyniącego IP. Kolletek zakonu reguły S. O. Franciszka na Stradomiu przy Krakowie. M. Stachowicz del. P. Wyszkowski sc. 8°. Do lepszych jego prac należy. 

*2. Prawdziwe wyobrażenie S. Wincentego Ferariusza Wyznawcy Zakonu Kaznodziejskiego jakie się znajduje w kaplicy u XX. Dominikanów w Krakowie. M. Stachowicz del. P. P. Wyszkowski sc. Cracov. - Owal. 8°. 

*3. Prawdziwe wyobrażenie S. Jacka Wyznawcy zakonu kaznodziejskiego Patrona korony Polskiej. - M. Stachowicz del. - P. Wyszkowski sc. - Owal. 8°. 

4. Do dziełka X. Sebast. Sierakowskiego konstytucye miast hanzeatyckich, 8°. wykonał mapkę Podział handlowy Europy. 4°. 

5. Ulis w domu, podług J. Łęskiego 8°. 

Wyszkowski Jerzy.

Rytował we Lwowie. 

1. Sancta Maria dicitur orbis Candida Luna Irzy Wyszlowski sc. Leop. Fol. 

2. Vera effigies imaginis S. Spiritus Lublinensi. - Georgi Wyszlowski. 12°. Lubo rycina przedstawia Matkę Boską z Dzieckiem Jezus. 

3. Effig. S. Joannis Nepomuceni. - Georgi Wislowski sc. Leopoli. 8°. 

4. B. Sadoch Polonus, Provinciae Hungariae, coapostolus.... Georgi Wiszlowski sc. Leopoli 8°.  

5. Miraculoss. imago B. V. Mariae, angielica manu depicta, in Clara Valle Socaliensis coronata 1724. - G. W. 

6. B. Jan z Dukli zak. S. Franciszka - J. G. W. 12°. 

*7. Obraz którego oryginał jest w rękach J. O. Mikołaja Ignacego Wyżyckiego Arcybiskupa Metropol. Lwów…. dziecięcia…. od Żydów zamordowanego, których jedenastu pasy darto…. 1753. die 26 Maj. - G. W. sc. Leopoli. 8°.  

8. Rycin 28 do dzieła o cudach N. Panny Różańcowej we Lwowie 1751. Jerzy Wyszkowski sc. Leopoli. Fol. 

Zabiełło Hr. Henryk.

Malarz ten miłośnik, doświadczał się takoż nieco w rytownictwie.

*1. Portret mężczyzny. H. Z. 1805. Dresde. - Owal. 4°. małe. 

*2. Wnętrze mleczarni. Henri Z. fecit Dresde 1805. Fevrier. 4°.  

*3. Kuchnia. 4°. 

4. Krajobraz. Henri Z. Dresde. 1806. Fevr. II. 

5. Pies leżący. Henri Z. del. et sculp. Dresdae. 1806. 

6. Góral. Delin. ad vi. et sculp. Varsov. H. Z. 1840. 4°. 

Zaleski Bronisław.

Rysownik i rytownik żyjący, odznaczone kwasoryty wykonywający we Francyi. 

1. Do dzieła własnego: La vie des steppes Kirghizes, fol. wykonał 22 kwasorytów. 

*2. Un torrent dans le Tyrol. Dessiné d'après nature et gravé par Br. Zaleski aqua fort. Imp. Beillet. 2. de la Tournelle. 35. Paris. Fol. 

*3. Widok morski St. Malo. Fol. 

4. Dans le Colysée de Rome. Fol. Aqua forta. 

5. Kopii 4 z Rembrandta. 

6. Młyn, podług Ruysdaela.

Umarł w Paryżu w Styczniu 1880.

Zboroski.

Blacha ćwiartkowa miedziorytu jego pięknie wykonanego w Zamościu jest w zbiorach Imienia Ossolińskich we Lwowie. Życzyć należy, żeby z niej odbitki poczyniono.

Ziarnko Jan.

Lwowianin, znakomity malarz i sztycharz z pierwszej połowy wieku XVII. Wiadomość o nim, jaka się zebrać dała, umieściłem w Słowniku Malarzów, tutaj powtórzę treściwie daty jego życia, a wyliczę dochowujące się prace jego sztycharskie, wielką już rzadkością będące, po zbiorach poszukiwane i cenione. 

Urodził się on we Lwowie w drugiej połowie wieku XVI, z rodziców w mieście tem osiadłych, a od lat młodych kształcił się w sztuce malarskiej. W latach 1596 i 1597 był już tu artystą zaliczanym do pierwszych cechu Lwowskiego malarzów towarzyszy czyli magistrów. 

Pod tę porę udał się do Włoch, celem dalszego doskonalenia się w sztuce, następnie  zaś do Paryża, gdzie roku 1600 już się znajdował. Tutaj przesiedział przeszło lat 20, wykonywając różne prace malarskie i sztychy. W końcu wrócił do rodzinnego miasta Lwowa i w niem odtąd bawiąc zdaje się ciągle, umarł nie wiadomo którego roku, lecz widocznie w podeszlejszym życia wieku. Prace jego malarskie zaginęły a kilka z nich wiadome są dziś tylko z rycin przez niektórych obcych sztycharzów za nim wykonywanych; malował zaś portrety i przedmioty dziejowe. Własne jego ryciny, lubo jak się rzekło rzadkie obecnie, dochowują się częściowo po różnych zamożnych zbiorach, zwłaszcza w Paryżu, choć zapewne nie wszystkie jeszcze są odszukane i wiadome. Na nich podpisywał się rozmaicie: całkowicie lub w skróceniu: Joannes Ziarnko Polonus, J. Ziarnko Leopol.; nadto tłumacząc sam nazwisko swe na języki obce, kładł niekiedy J. a Grano, J. Le Grain Leopoliensis Polonus; czasami znaczył się tylko monogramem zgłosek swych J. Z. splecionych. Podpisywał się zaś zwykle bardzo drobno, tak że nieraz zaledwie przez szkło powiększające podpis jego dostrzedz się daje, co takoż nie mało utrudnia prac jego zupełniejsze wyśledzenie. 

1. Wyobrażenie jakiegoś zwierzęcia z herbu,  z podpisem: Fam ato Domino Vigerio Perfum atorio et Cnbiculcirio Regio amico sno sin gu la ri.... Joannes  Ziarnko Polon, dicat anno 1601. (W zbiorze niegdyś A. Cichowskiego w Paryżu.) 

2. Carrousel à la place Royale à Paris 1612. Na  arkuszu wielkim. 

3. W zbiorze przy Bibl. Cesarskiej w Paryżu,  jest rycina, znać obcięta, bo bez napisów; przedstawia  jakiś pochód i ognie sztuczne, z podpisem J. Ziarnko  Polonus fecit Parisiis 1612. Fol. Może będzie to rycina ta sama co poprzednia. 

4. Ordre et seance des Etats Generaux de France, tenus et ouverts à Paris le 17 Octobre 1614. - Joan. Ziarnko Polonus fecit. À Paris, chez Jean le Clerc, rue S. Jean de Latran, à la Salamandre Royale. 1614. Na arkuszu wielkim. Z dwóch stron drukowane objaśnienia i przypisanie Królowej. Są exemplarze, gdzie przy adresie Le Clerca rok 1615. avec permission expresse du Roi. 

5. Lit de parade de la Reine Marguerite de Valois en 1615. arkusz podłużny. Królowa na katafalku. 

6. Ordre et séance de l'assemblée des notables, ternie à Rouen au mois de Décembre 1617. J. Ziarnko Polonus fecit 1617. Spodem napis objaśniający. - A . Paris chez Jean Leclerc, rue S. Jean de Latran, à la Salamandre Royale. Na arkuszu wielkim. 

7. Tableau et emblèmes de la détestable vie et malheureuse fin du maistre Gogon. Na jednym arkuszu 6 małych oddziałów, a na każdym: Ziarnko Polon. 1617. Spodem objaśnienie przedmiotu i adres: A Paris…. les 24 et 25 April 1617. Fol. 

8. Pourtraist de la ville de La Rochelle avec ses forteresses, comme elle est à présent. J. Ziarnko Leopol. Z opisem i objaśnieniami drukowanemi. Spodem A Paris, chez Jean le Clerc le jeune rue Saint Jacques. 1621. Fol. (W zbiorze Pawlikowskiego). Jest ta rycina i z odmiennym adresem u spodu: A Paris chez Jean Leclerc rue Saint Jacques à l’Estoille d’or 1627. Avec privilege du Roy. (W zbiorze Paryzkim Bibl. Cesarskiej). 

9. Pourtraist de la ville de Saint Jean d'Angély, avec l'assiette de la dite ville et des batteries qui s’y sont faictes. - J. Le Grain Leopoliensis Polonus. Z opisami objaśniającemi: A Paris, chez Jean Leclerc le jeune, rue S. Jacques, à l’Estoille 1622. Fol. 

?10. Le Couronnement du Roy Louis XI (?) Arkusz wielki. 

?11. Ludwik XII na koniu otoczony postaciami allegorycznemi i godłami 39 miast przezeń zdobytych. 1623. J. a Grano fecit. 

12. Karta tytułowa do dzieła: Histoire de notre temps, podpisana Le Grain. - A Paris, chez Jean Petit-Pas, me Saint Jacques, à l'Escu de Venise 1628. Avec privilege du Roy. 

13. Allegorya, walka zwierząt chimerycznych, w głębi wojsko. Ziarnko Pol. fecit. Fol. W zbiorze Bibl. Cesarskiej w Paryżu. 

14. Cztery żywioły. Aer, ignis, aqua, terra. Ziarnko f. 8°. Kobieta leżąca z rogiem obfitości,  wkoło niej ptaki, morze, ziemia i góra ogień wybuchająca. (W zbiorze Pawlikowskiego). Może ta rycinka była do jakiegoś dzieła. 

15. Ryciny przy dziele: Les peintures sacrées sur la Bible par le R. père Antoine Girard de la Compagnie de Jesus. Paris. V. Antoine de Sommeville 1665. Fol. Rycin 26. 4°. Na kilku z nich: Ziarnko Polonus, albo cyfra tylko J. Z. Na jednej J. Z. Tauernier f. Wnosićby można, że ryciny te Ziarnka, po jego śmierci w dziele przerzeczonem zamieszczone, nadesłane były dawniej do Paryża przez sztycharza ze Lwowa. Wszakże i Pawlikowski sądzi, że Ziarnko, wróciwszy do Lwowa, posyłał jeszcze ztąd blachy do Paryża wydawcy swemu Janowi le Clerc le jeune, który je odbijał. 

Ryciny z obrazów lub rysunków Ziarnka.

1. Leo XI Pontifex Optimus Maximus Anno I. 1605. Spodem czterowiersz łaciński i czterowiersz francuzki. Joa. Ziarnko Polo. delin. Jac. Vanderheyden fecit. Avec privilège du Roy. 4°. 

2. Ludovicus d’Orleans A. act. 79. 1622. J. le Grain Polo. pinx. Cl. Mellan sculp. Owal. Fol. 

3. Karta tytułowa do dzieła: Novae cogitationes in libr. annalium C. Cornelii Tacitii.... auctore Ludovico d’Orleans Parisiensi.... Parisiis. 1622. Ludwik XIII na koniu. J. le Grain Polo. inv. Cl. Mellan sculp. Fol. 

4. Męczeństwo Jana Sarcander, Xiędza zamęczonego przez Kalwinów w Morawach 1620. - Sztych Paryzki r. 1621. Cl. Mellan. - Ziarnko Polonus fecit. i drugi raz J. a Grano fecit. Parisiis. 

5. Zdarzenie chłopa podającego rzepę królowi, podług Ziarnka, Cl. Mellan sztychował. Fol. Wedle wersyi francuzkiej król ma być Ludwik XI, zaś wedle Polskiej Bolesław Śmiały w puszczy Niepołomickiej, jak o tem w kronikarzach powieść. 

6. Do dzieła: Figurae Libri Apocalipsis beati Joannis Apostoli. Figures du Livre de l’Apocalypse, ou des revelations de St. Jean l’Apostre. Chez Jean le Clerc rue St. Jean de Latran à la Salamandre, Fol. rysunki wykonał Ziarnko, sztychowane przez Halbecka. Ten rzadki zbiór z 24 rycin złożony, znajduje się w zbiorze Pawlikowskiego. Na karcie tytułowej podpisany: J. Ziarnko inven. Halbeck f. Na innych tylko J. le Clerc ex. 

Zebrawski Teofil.

Zabawiał się niekiedy rytowaniem, jako miłośnik sztuki, kładąc na swych rycinkach monogram z dwóch głosek T. Z. złączonych. 

*1. Rozwaliny zamku Ossolina w Wojew. Sandomierskiem. Rysował z natury 1826, rytował w Krakowie 1838 i monogram T. Z. 

*2. Zamek w Golubiu nad Drwęcą od strony południowej, w r. 1826 rys. z natury, ryt. r. 1838. Monogramm T. Z. 

*3. Rozwaliny zamku w Iłży.... Monogram T. Z. 

*4. Szczątki zamku w Kownie. - Rys. z natury i rytował w Krakowie. Monogram T. Z. 

5. Elżbieta Drużbacka podług J. Peszki. 1839. 8°. 

6. Inżynierowie Polscy w XVII wieku. 16°. 

7. J. Peszka. 8°.

Zukowski Michał.

Pracował w Krakowie w drugiej połowie XVIII wieku, zdaniem Pawlikowskiego wcale nieźle. Powiada nadto, że w tym samym czasie był we Lwowie inny tej nazwy, mniej dobrze rytujący. 

1. Pan Jezus na krzyżu. - Jest to wyobrażenie z ołtarza w kościele Krakowskim P. Maryi w nawie bocznej. - Fol. 

2. Obraz Panny Maryi w kościele w Smarzowicach…. 8°. 

3. Najśw. Panna i S. Dominik. Dominice, qui elucident me, vitam aeternam habebunt. 8°. 

4. S. Joachimus Pater beatiss. Virginis Mariae. - M. Zukowski sc. 1753. Cracoviae. 8°. 

5. Sześciu Patronów Polskich, Cantius, Sveloslaus, Michael.... M. Żukowski sc. Crac. 1757. 

*6. Icon B. M. V. Majoris in templo tirocinii si Cracoviae. Napis ten w koło wyobrażenia Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Dokoła trzej Święci, różne godła ozdoby i napisy. Mich. Zukowki sculp. Cracoviae 1758. 8°. 

*7. V. Barbara Langovna Cracoviensis mira sanctimonia…. obiit die 16 Sept. Anno 1621 aetatis 54..... Anno 1759. M. Zukowski sc. Cracov. 8°. 

8. W. A. B. Rafał Chyliński Franciszkan Polak... M. Żukowski sc. Cracov. 1758. 8°. 

9. S. Barbara. A finibus terrae clamavi.... Typ. A. 1760. 8°. 

10. S. Wincenty Ferrar. Spodem modlitwa. 

11. S(ta) Trójca. Spodem modlitwa Polska. - M. Żukowski sc. Cracoviae 1760. 8°. 

12. Tytuł do dzieła: Studium pulchritudinis.... 1760. 8°. 

13. Herb Junosza z widokiem Biblioteki. Napis: Ex Typographia Andreae Stan. Kostka Załuski Episc. Crac. M. Żukowski sc. Cracoviae. 

14. Herb Sołtyk otoczony emblematami, napisy: Et soli et soliis. Nulla via inviae: Fol. Przy dziełku. Via aquilae Cracoviae, na objęcie Biskupstwa Krak. przez Sołtyka. 

15. Herb Lis Czarnowskich. 

16. Kartka biblioteczna do książek biblioteki Załuskich. - M. Z. 

*17. Obraz N. P. Maryi smutku nazwanej w Krakowie u S. Franciszka cudami wsławionej. Bądź pozdrowiona…. Drugi podpis podobny po łacinie. - S. P. curavit fieri. - M. Z. - Fol. 

18. Przy dziele: komedye i tragedye Xiężnej Radziwiłłowej, r. 1754. fol. są różne ryciny Michała Żukowskiego, sculp. Leopol. 1754, wcale mierne. Zapewne ten Żukowski jest owym drugim przez Pawlikowskiego przytoczonym.