Tadeusz Łapiński (1928-2016), FIGURA OSIOWA, 1956 r.

olej/płótno, 86,5 x 65,5 cm
sygnowany p.d.: TŁ.
na odwrocie oł. data 1956
Figura osiowa to niezwykle ciekawy obraz, który należałoby zestawić z analogicznymi obrazami Jana Lebensteina z tego okresu. Formalna bliskość może wynikać z kontaktów artystów, którzy studiowali w jednej pracowni malarskiej. Kompozycja abstrakcyjna wpisuje się w nurt malarstwa materii poprzez poszukiwanie nowych środków formalnych, użytych w celu zwiększenia ekspresji obrazu oraz zbliżenia go do życia codziennego dzięki zastosowaniu takich materiałów jak piasek, żwir czy nawet gips. Uzyskane nowe faktury nie były estetyczne, ale przypominały odrapane, łuszczące się ściany domów. Dzięki temu obraz stawał się bliższy zwyczajności, zaś sztuka przestała być czymś wzniosłym, uświęconym. Jednocześnie hieratyczność obrazu potęguje jego ściśle symetryczna kompozycja, zbudowana na pionowej osi. Przedstawiona figura kształtem przypomina postać ludzką - może oranta z rozpostartymi ramionami, a może derwisza, który właśnie znajduje się w stanie transu? Na pewno jest to kształt, który odwołuje się do postaci ludzkiej, symbolizując jej metafizyczną kondycję.
Malarz i grafik, od lat 60. XX wieku mieszkał w USA (od 1972 roku profesor Uniwersytetu Maryland). Studiował w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych w pracowni malarstwa Artura Nachta-Samborskiego (wraz z Janem Lebensteinem, Stefanem Gierowskim czy Rajmundem Ziemskim) oraz grafiki Józefa Pakulskiego i Józefa Toma. W 1963 wyjechał z Polski, przebywał w Jugosławii, Francji i Brazylii, a następnie osiadł w USA. Przede wszystkim ceniony jako światowej sławy grafik (otrzymał liczne nagrody na międzynarodowych konkursach i wystawach), choć jego obrazy z przełomu lat 50. i 60. stanowią ciekawy przykład wczesnej recepcji malarstwa materii i można je porównać do prac Jana Lebensteina z tego okresu.