Jan ZIEMSKI (1920-1988), Relief, 1976

akryl, listwy drewniane, płyta; 50,5 x 50,5 x ok. 10 cm;
sygn. i dat. na odwrocie: JAN ZIEMSKI / 1976., poniżej papierowa,
drukowana nalepka z odręcznie wypisaną informacją z przedsiębiorstwa
DESA.
WYSTAWIANY:
– Jan Ziemski, Galeria 72, Chełm, 1978.

Jan Ziemski należał do lubelskiego środowiska artystycznego. Przy jego
udziale w 1956 roku zaczęła formować się tamtejsza grupa artystyczna „Zamek”.
Należeli do niej zarówno artyści m.in. Włodzimierz Borowski, Tytus
Dzieduszycki i Ryszard Kiwerski, jak i krytycy sztuki – Jerzy Ludwiński i Hanna
Ptaszkowska. Rok później, podczas trzeciej wspólnej wystawy, twórcy
opublikowali założenia grupy, które sprowadzić można do udoskonalenia
formy plastycznej oraz prowadzenia intensywnych badań nad jej rozwojem.
Artysta pojawiające się zagadnienie przestrzeni czy formowania materii
rozwija, w świetle nauk analitycznych – matematyki i fizyki. W 1965 roku
został zaproszony do udziału w sympozjum Złotego Grona w Zielonej
Górze. Podczas odbytej wówczas podróży pociągiem zaobserwował migawkowe
zjawisko optyczne nałożenia się na siebie dwóch rytmów. Ten
przypadkowy obraz ostatecznie ukształtował formę reliefów generujących
ruch w przestrzeni, które dziś cieszą się uznaniem kolekcjonerów. Bożena
Kowalska obrazowo charakteryzuje zastosowane środki oraz efekt, którego
uzyskanie było celem dla Jana Ziemskiego: „Były to już owe […] kwadratowe
powierzchnie obrazowe, na których przytwierdzał płaskim reliefem, rytmicznie
ułożone, a łukowo wygięte listwy. Mocował potem w analogicznym
rytmie listwy wznoszące się wypukłym łukiem nad reliefowym podłożem.
W ten sposób dwa rytmy półkoli nakładają się na siebie, przy ruchu przesuwania
się obok nich, wywołując zjawisko swoistej interferencji, przelotu
nieistniejącej i nieokreślonej formy”. Uzyskany efekt spełniał również ideę,
nad którą pracował Jan Ziemski dotyczącą problematyki „obrazów znikliwych”.
Jej spełnieniem była forma zaprezentowana w 1969 roku podczas
IV Sympozjum Złotego Grona w Zielonej Górze.