Jan SPYCHALSKI (1893-1946), Szkuta I, ok. 1931

akwarela, gwasz, papier; 15,8 x 21 cm;
Studium do olejnego obrazu „Szkuta” z 1931 r. (w zbiorach MN w Krakowie).
Przedstawia nadwarciański motyw ze Starołęki k. Poznania.
Ze zbiorów rodziny artysty.
Wystawiany i reprodukowany w: Jan Spychalski. Retrospektywna wystawa obrazów. Poznań 1956 CBWA, w katalogu nr. 93; Jan Spychalski 1893-1946. Wystawa retrospektywna, oprac. wystawy i wstęp do katalogu Ryszard Stanisławski. Warszawa (Zachęta) - Sopot 1958, w katalogu poz. 121; Jan Spychalski 1893-1946. Muzeum Narodowe w Poznaniu 2004; oprac. wystawy i katalogu Agnieszka Ławniczakowa (i inni); w katalogu poz. II, 16, reprodukcja barwna na s. 214.
W malarstwie Spychalskiego widoczne są wpływy kubizmu, formizmu i surrealizmu, ma jednak swój styl indywidualny. Kameralne motywy zaczerpnięte z codziennej rzeczywistości, poddane swoistej deformacji i syntezie tworzą nastrój zadumy i melancholii. Świetlisty, bądź stonowany kolor, gładka powierzchnia, wespół ze statyczną harmonią kompozycji przytłumiają jakości zmysłowe obrazu na rzecz jego metafizycznych odniesień.
„Ta sztuka nie tyle neguje symbolizm, co o nim zapomina. Traci z oczu wykorzystywane przezeń możliwości wyjaśniania świata i żywienia się jego zagadkami. Zamyka się we własnym wnętrzu i poznaje świat o tyle, i na tyle tylko, na ile zdolna jest poznać siebie-zawsze oczywiście wykorzystując okruchy świata. I w ten sposób tłumaczy go, wyjaśnia-w sobie. Bo jest i częścią, i »prefiguracją wszystkiego, co jest" (Wiesław Juszczak).