Sinko Tadeusz, Wyspiański i Krasiński. Rozwiązanie zagadek "Legjonu" i "Wyzwolenia", nakł. Krakowskiej Spółki Wydawniczej, Kraków 1920, s. 57, wymiary 14,5 x 21 cm. Okładka broszurowa, z lekkimi przybrudzeniami. Jedna luźna składka.
"Rozumienie twórczości Wyspiańskiego weszło na właściwe tory prawie w dziesięć lat po jego śmierci z chwilą, gdyśmy dojrzeli, że zasadniczą tendencją pięciu jego dramatów narodowych ("Warszawianki", "Lelewela", "Legjonu", "Wesela" i "Wyzwolenia") była walka z romantyzmem, była chęć wykazania jego zgubnych skutków w polityce przeszłości (r. 1831 i 1848) i pragnienie uwolnienia od nich teraźniejszości. Wróg jego, Romantyzm, przemawia w »Warszawiance« słowami pieśni, głoszącej triumf albo zgon, a właściwie tylko zgon, czaruje wojowników »malowniczością zgonu«, poddaje Marji złowrogie przeczucia i każe jej wołać orły do służby sławy przez - śmierć. (...)
Analizy tych syntez na ich elementy dotąd nie przeprowadzono i nie wykazano jeszcze, co w owym Mickiewiczu czy Genjuszu jest własnością historycznego Mickiewicza, a co składnikiem obcym i jakim. Nim to nastąpi, warto zbadać, o ile ideologja Krasińskiego weszła w skład owych symbolów Romantyzmu i jaki był w ogóle stosunek Wyspiańskiego do autora »Przedświtu«."
fragmenty "Wstępu"