Jan Matejko (1838 Kraków – 1893 tamże), Popiersie mężczyzny w półzbroi, lata 1858–1860

ołówek, papier, 24,5 × 18 cm
sygn. p. d.: J.M.

napisy ołówkiem w obrębie kompozycji
Do obrazu dołączona ekspertyza p. Małgorzaty Buyko z 2021 r. (wieloletniego kustosza zbiorów Matejki w Muzeum Narodowym w Krakowie w Domu Jana Matejki).

Porównanie przedstawionego do opiniowania rysunku z wczesnymi pracami Jana Matejki pozwala przyjąć, że jest to jego młodzieńczy rysunek ze szkicownika z l ok. 1858 -1860. Dzięki studiom z licznych zabytków zgromadzonych w bogatych kolekcjach prywatnych uzyskał możliwość na stworzenie własnej kolekcji kostiumów z różnych epok zawartej w szkicownikach które stały się inspiracja dla jego twórczości. Efektem tej pracy jest album pt „Ubiory w Polsce” złożony z 10 tablic wydany w 1860 z zastosowaniem techniki litografii. Potem wydań i wersji było więcej.
Przyjęło się mówić o „skarbczyku „czy „słowniku” Matejki. Takie określenie sugesugeruje istnienie pojedynczego egzemplarza z wielką ilością szkiców. W rzeczywistości tych szkicowników było wiele, również różne była ich zawartość a rozmiary raczej nie przekraczały wymiarów prezentowanego rysunku. Pojawiające się dzisiaj na rynku antykwarycznym pojedyncze prace prawdopodobnie pochodzą z takich właśnie szkicowników. (...)
Jest wysoce prawdopodobne ze prezentowany rysunek jest szkicem do głowy Mikołaja Zebrzydowskiego (1553–1620, m.in fundator Kalwarii Zebrzydowskiej) być może na podstawie szkicu wizerunku będącego w zbiorach Arcybractwa Miłosierdzia w Krakowie. Niestety „właściciela” torsu nie udało się zidentyfikować. Osobę tego magnata odnajdujemy na tablicy VII „Ubiorów” grupa Magnaci jako postać druga od lewej. Obok jako osoba trzecia -widoczna tylko głowa Stanisława Żółkiewskiego, którego wizerunek – według tradycji rodzinnej właściciela omawiany rysunek przedstawia. (fragmenty ekspertyzy Małgorzaty Buyko)