CHRYPLIN (ukr. Хриплин, dawny pow. stanisławowski). Lot polskiego sterowca Motobalon BD-434 nad Chryplinem; fot. lotnicza autorstwa kpt. Korsaka, ok. 1925

CHRYPLIN (ukr. Хриплин, dawny pow. stanisławowski). Lot polskiego sterowca Motobalon BD-434 nad Chryplinem; fot. lotnicza autorstwa kpt. Korsaka, ok. 1925; na verso sygn. autora, odręczny opis i ślady klejenia; fot. cz.-b.; st. bdb.; wym. 172x122 mm; niezwykle ciekawa fot., jako jedno z nielicznych przedstawiaj ten sterowiec w locie; UNIKAT!

W 1925 r. do Polski sprowadzono trzy zakupione we Francji balony obserwacyjne Caquot BD. Na podstawie ich konstrukcji w Centralnym Zakładzie Balonowym w Legionowie opracowano polską wersję francuskiego balonu. Jednak pod koniec lat 30. przewidywano już schyłek ery balonów obserwacyjnych na uwięzi, które w 1942 r. zamierzano całkowicie wycofać z wyposażenia wojska. Uznano je za sprzęt przestarzały. Postanowiono jednak je udoskonalić, wprowadzając nowy typ balonu, czyli balonu zmotoryzowanego. Tak narodziła się koncepcja powstania Motobalonu BD-434. W jego budowie wykorzystano pomysł zastosowany przez włoską firmę balonową Aerostatica Avorio Societa in Accomandita, która w 1926 r. skonstruowała silnikowy balon obserwacyjny na uwięzi, stosując powłokę balonu obserwacyjnego Avorio Palloni. Twórcą konstrukcji Motobalonu BD-434 był inż. Józef Paczosa. Wyposażenie balonu w gondolę z silnikiem miało rozwiązać problem powolnego i kłopotliwego transportu do nowego punktu obserwacyjnego. Tradycyjnie transport taki odbywał się na uwięzi przy pomocy samochodowej dźwigarki lub kolumny marszowej żołnierzy. Czynność ta była bardzo czasochłonna. Prace ukończono wiosną 1938 r. Jeszcze w tym samym roku mjr Kazimierz Kraczkiewicz i kpt. Zbigniew Burzyński wykonali lot testowy nowej konstrukcji. Warto zaznaczyć, że Motobalon WBS jest po Lechu (w służbie w latach 1922-1928) drugim i do niedawna ostatnim polskim załogowym aerostatem z napędem silnikowym.