[Pas kontuszowy lity czterostronny z 1791]. Manufaktura Paschalisa Jakubowicza, Warszawa lub Lipków, przed 1791 r.

Pas kontuszowy, lity, czterostronny. Manufaktura Paschalisa Jakubowicza, Warszawa lub Lipków, przed 1791 r. Przędza jedwabna, nić srebrna i srebrna złocona, 420 x 45 cm

Sygnowany w narożach głów : „Pascha / lis”. Sygnatura pisana z przeniesieniem pochodzi z okresu działalności manufaktur Paschalisa przed uzyskaniem przez niego nobilitacji, t.j. przed rokiem 1791. Jakub Paschalis Jakubowicz (zm. 1816/7), kupiec i przedsiębiorca pochodzenia ormiańskiego, przybyły do Polski w latach 60. XVIII w. Moda na noszenie pasów kontuszowych, która nasiliła się wraz ze wzrostem uczuć patriotycznych, oraz rosnące zapotrzebowanie na ten element ubioru, skłoniło Jakubowicza do założenia persjarni – w 1788 r. w Warszawie, w 1790 r. przeniesionej do Lipkowa koło Warszawy. Oferowany pas powstał przed 1791 r. – czyli w czasach obrad Sejmu Czteroletniego. Dominujące barwy środka pasa (biały i czerwony) odpowiadały nastrojowi epoki – kolory te wiązano od XVII w. z barwami Orła Białego (na czerwonym tle sztandaru), w XVIII w. coraz powszechniej kojarzone były z Rzeczpospolitą. W okresie Sejmu Wielkiego miarą patriotyzmu było noszenie stroju narodowego, którego nieodłącznym elementem stał się pas kontuszowy. Głowy: trzy motywy krzaczków kwiatowych. Środek: motyw „karpiołuski”. Obrzeżenia: motyw wici kwiatowej i papużek, frędzle. Stan dobry (plamy, niewielkie konserwacje). Wyjątkowo piękny egzemplarz.

Lit.: J. Chruszczyńska, Pasy kontuszowe z polskich manufaktur i pracowni w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie, katalog zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie, Warszawa 1995, s. 320 (por.: pas nr 136, s. 177)