Bolesław IV, Kędzierzawy

Syn drugi Bolesława Krzywoustego i Salomei hrabianki z Bergu, ur. ro roku 1125. Książę 12-letni na Mazowszu i Kujawach, a po wygnaniu brata Władysława 11 w roku 1148 także książę Krakowski. Miał żony: pierwszą flnastazyę, księżniczkę ruską na Haliczu, zaślubioną to r. 1151, az niej synów: Bolesława ur. 1156 r., zmarłego 1172 r. i Leszka, księcia mazowieckiego i kujawskiego ur. 1158 r., zmarłego 1185 r., którzy w młodym wieku zmarli bezdzietnie, Żoną drugą była Helena, księżniczka ruska na Przemyślu. Bolesław IV Kędzierzawy umarł dnia 3 kwietnia 1173 r. - żył lat 48, panował lat 25, pochowany w kościele katedralnym w Krakowie. 

Zaraz za panowania tego króla okazały się zgubne skutki podziału. Cesarz niemiecki Fryderyk Rudobrody z potężnem wojskiem najechał Polskę, domagając się, aby Władysławowi oddano zabrane kraje. Dawniej Bolesław Wielki i Krzywousty stawiali mężny opór cesarzom niemieckim, atoli Bolesław Kędzierzawy wolał przeprosić cesarza i uciążliwy zawrzeć pokój, przyrzekłszy oddać Władysławowi zabrane ziemie. Jednakże nie przyszło do tego, tylko synom Władysława oddano Śląsk. Potomkowie Władysława zniemczyli się z czasem, przez co i Śląsk niegdyś czysto polski w połowie się zniemczył. Długo panowali książęta Piastowie na Śląsku, gdyż dopiero około 1675 r. umarł ostatni Piast w Brzegu. 

Toczył Bolesław Kędzierzawy walki z Prusakami, atoli nieszczęśliwie, a mianowicie nad rzeką Ossą poniósł klęskę, w której i brat jego Henryk poległ. Po zgonie Bolesława objął rządy trzeci brat, mieczysław Stary. 

Panowanie Bolesława było najniedołęźniejsze i bardzo dla Polski upokarzające. Bolesław Kędzierzawy, przezwany tak od kędzierzawych włosów, objął najwyższe rządy i braciom ich kraje oddał. Władysław wygnany szukał w niemczech pomocy przeciw braciom. Dał mu ją cesarz niemiecki, jak powyżej powiedziano, Fryderyk Rudobrody, który kazał Bolesławowi Kędzierzawemu stanąć przed sobą i wytłumaczyć się, dlaczego Władysława wygnano. Gdy zaś go Bolesław nie usłuchał, z ogromnem wojskiem wkroczył do Polski, paląc i pustosząc po drodze, do samego Poznania. Polacy widząc, że trudna rada, woleli się zgodzić i Bolesław Kędzierzawy musiał przyjąć nader upokarzające warunki. Według tychże poszedł do obozu cesarza boso, co śmiertelnej koszuli, z mieczem zawieszonym u szyi i tak go przepraszał, obiecując grube pieniądze cesarzowi i cesarzowej, a nakoniec przystając na oddanie Władysławowi krajdro, które utracił przez wygnanie. Gdy niemcy odeszli, obietnice spełzły na niczem, a Władysław tymczasem umarł (1159 r.), synom jednak tego Władysława, dali Polacy Śląsk, na którym najstarsza linia Piastów rozdrobniona na wiele księstw, długo panowała. Potem Bolesłaro roypramił roojsko na pogańskich Prusakdro i zmuszał ich gwałtem do przyjęcia Chrztu świętego. Póki widzieli Prusacy miecz nad karkiem, pdty udamali chrześcijan; ale gdy Polacy odeszli, znowu wrócili do pogaństwa i do zdrad swoich. 

Jednego razu ropromadzili Polakdro na bagna i trzęsawiska, znęciwszy ich ukazymanem zdała bydełkiem. Tam naszych mnóstwo poginęło zarówno w błocie, jako tej od miecza a nawet strzałów Prusaków. 

Wtedy to zginął Henryk książę Mazowiecki, brat Bolesława, po jego śmierci Mazowsze dostało się najmłodszemu z syndro Krzywoustego Kazimierzowi, który jeszcze nic nie miał.