Maurycy Gottlieb (1856-1879), Scena historyczna

olej, płótno dublowane; 30,5 x 34,5 (35,4) cm

na listwie krosna nalepka zachowana w większym fragmencie: [… - Muzeum] Narodowe w [Krakowie] / [… Mauryc] y Gottlieb / / [… Scena] historyczna / [… nr depozytu muzealnego zakończonego końcówką daty rocznej?] 62

Proweniencja:
kolekcja prywatna, Polska

Bibliografia:
- Guralnik N., In the Flower of Youth. Maurycy Gottlieb. 1856-1879 , [katalog wystawy: The Aviv Museum of Art. 16 V - 20 VII 1991, Muzeum Narodowe w Warszawie 19 VIII - 20 X 1991], Tel Aviv 1991].
- Malinowski J., Maurycy Gottlieb , Warszawa 1997.
- Ryszkiewicz A., Gottlieb Maurycy (Moses) , [w:] „Słownik artystów polskich”, t. II, Warszawa 1975.
- Sołtysowa Z., Maurycy Gottlieb - malarz , „Rocznik Krakowski” nr 47, Kraków 1977.

Do dzieła dołączona ekspertyza Pani Barbary Brus-Malinowskiej z dnia 10.02.2011 oraz potwierdzenie autentyczności obrazu Agencji Art Konsultant Pana Adama Konopackiego.

Obraz wystawiany:
- Maurycy Gottlieb. W poszukiwaniu tożsamości , Muzeum Pałac Herbsta - oddział Muzeum Sztuki, Łódź, październik 2014 - luty 2015; Kamienica Szołayskich im. Feliksa Jasieńskiego - oddział Muzeum Narodowego, Kraków, marzec-maj 2015.
Obraz reprodukowany:
- Maurycy Gottlieb. W poszukiwaniu tożsamości. In Search of Identity , [katalog wystawy monograficznej], Muzeum Pałac Herbsta, Muzeum Sztuki, Łódź; Muzeum Narodowe, Kraków 2014, s. 168 (il. barwna).

„Scena historyczna” była jednym z obiektów tworzących monograficzną wystawę Maurycego Gottlieba. Muzeum Sztuki w Łodzi przy współpracy z Muzeum Narodowym w Krakowie przygotowało pierwszą taką ekspozycję po niemalże dwudziestu pięciu latach. Obecność obrazu na tak prestiżowym wydarzeniu jest dowodem jego wartości artystycznej, a zarazem - pamiętając o szczególnym znaczeniu kulturowym dzieł tego malarza - wzbogaceniem wiedzy o jego dorobku. W mistrzowsko przedstawionej scenie rodzajowej widzimy nawiązania do malarstwa Jana Matejki, które tak bliskie było młodemu artyście. Wielopostaciowa kompozycja zwraca uwagę kunsztownie oddanymi detalami ubioru, nasyconą kolorystyką i efektami światłocieniowymi, które uwypuklają przedstawione postaci i wpływają na całościową narrację sceny. Adam Konopacki w swojej opinii zwrócił uwagę na „efekt rembrandtowskiej malarskości”, podkreślając jednocześnie silne oddziaływanie twórczości tego artysty w ostatnich latach życia Gottlieba. Interpretację historyczną omawianego ujęcia sugeruje m. in. widoczny orzeł piastowski haftowany na zielonym kaftanie młodego władcy. Co więcej, trzyma on w prawej dłoni zwój papieru z widoczną pieczęcią. Ukoronowanego orła jako godło państwa po raz pierwszy użył Przemysł II w 1295 roku. Co mógłby zawierać wspominany dokument? Z postawy mężczyzn stojących naprzeciwko władcy można wnioskować, że jest to pismo o wielkim znaczeniu.
Zarówno Barbara Brus-Malinowska, jak Adam Konopacki skłaniają się ku datowaniu obrazu na 1879 rok. Istnieje prawdopodobieństwo, że prezentowany obraz w tym samym roku wystawiany był na pośmiertnej wystawie Maurycego Gottlieba w Salonie Sztuk Pięknych Józefa Ungra. Zapewne w latach 60. znalazł się w Muzeum Narodowym w Krakowie, przypuszczalnie jako depozyt. Współcześnie jego obecność na rynku antykwarycznym można określić jako wydarzenie kolekcjonerskie. Ta olejna kompozycja z historią wystawienniczą warta jest uwagi miłośników najlepszego polskiego malarstwa akademickiego. Tym bardziej, że zainteresowanie dziełami Maurycego Gottlieba wciąż utrzymuje się na wysokim poziomie.