Advanced search Advanced search
309

Grosz, 1761; Aw: Popiersie Kajetana Sołtyka w lewo i na...

VF
add Your note 
Lot description
Grade: VF
Estimations: 2 174 EUR
Kajetan Sołtyk (1715–1788), książę siewierski, biskup kijowski i krakowski, Grosz, 1761; Aw: Popiersie Kajetana Sołtyka w lewo i napis wokoło CAI SOŁTYK EPI CRAC DUX SEVERIÆ; Rw: Napis w wieńcu GROSSUS ARGENTEUS DUCATUS SEVERIÆ A 1761; Bandkie 615/581, H-Cz. 3009 (R8), Karolkiewicz 2432, Kopicki 6505 (R8), Tyszkiewicz 250 mk?, srebro, 3.21 g; delikatna patyna, moneta ogromnej rzadkości.
Księstwo Siewierskie (nazwa funkcjonowała od 1341 roku) było swojego rodzaju ewenementem na terenach polskich. W XII wieku, będąc jeszcze czeskim lennem, otrzymało prawo do bicia monety. Pomimo otrzymania przywileju menniczego, nigdy z niego nie skorzystaóo.
Na początku XIV wieku, pierwszy księciem sprawującym władzę był Mieszko Bytomski. W roku 1337, Kazimierz I Cieszyński wykupił dystrykt siewierski od książąt bytomskich, by w 1341 roku oficjalnie utworzyć księstwo siewierskie. Od 1443 roku, rządy sprawowali biskupi krakowscy. Jak notował Jan Długosz, pierwszym z nich był Zbigniew Oleśnicki herbu Dębno, który wykupił księstwo 30 grudnia tegoż roku. Obszar księstwa pozostał niezależny od królów polskich. 
W roku 1655 miasto Siewierz zostało zajęte przez króla Karola X Gustawa, w czasie „potopu szwedzkiego”. Była to kara za udzielenie schronienia wojskom hetmana Stefana Czarnieckiego podczas konfliktu polsko-szwedzkiego. Naprawianie szkód po najeździe nieprzyjaciela potrwało wiele lat. Na przełomie 1790 i 1791 roku księstwo siewierskie zostało inkorporowane do Rzeczypospolitej. Restytuowane przez Napoleona Bonaparte, utrzymało niezależność do roku 1815, by następnie zostać włączonym do Królestwa Kongresowego.
Jednym z ostatnich władców księstwa był Kajetan Ignacy Sołtyk.
Podczas Sejmu Repninowskiego, w 1767 roku, nie uznał dyktatu posła rosyjskiego Nikołaja Repnina, a rosyjscy żołdacy pojmali i wywieźli do więzienia w Kałudze przywódców tzw. konfederacji radomskiej, w skład której wchodzili – oprócz wymienionego wcześniej Sołtyka – Józef Andrzej Załuski oraz Wacław i Seweryn Rzewuscy.
Do księstwa biskup powrócił w 1773 roku. Głośno sprzeciwiał się uznaniu I rozbioru Polski. Uznawany był przez ludność jako postać kontrowersyjna, jedni uważali go za obrońcę dobra narodowego, inni za zwykłego zdrajcę.
Z biegiem czasu Sołtyk zaczął zdradzać wyraźne oznaki choroby psychicznej. Opozycjonista, który twierdził, że walczył o wolność Rzeczypospolitej i Kościoła, stał się personą niebezpieczną, wręcz obłąkaną. Kapituła, w porozumieniu z królem Stanisławem Augustem Poniatowskim, odsunęła go od władzy, mianując ordynariuszem brata króla, Michała Poniatowskiego. Biskup został umieszczony w seminarium zamkowym w Krakowie, a niezależna komisja lekarska zdecydowała wkrótce o przewiezieniu Sołtyka do Kielc, gdzie zmarł 30 lipca 1788 roku.
Powyższy grosz nie został jednak wybity w czasach panowania biskupa. Dwanaście lat po jego śmierci, ksiądz – oraz numizmatyk z zamiłowania – Michał Sołtyk, zaangażował grawera krakowskiego Szpachnę Wappensteina, w celu wykonania stempli do wybijania dukatów i groszy nieistniejącego już Księstwa Siewierskiego, na których umieścił wizerunek swojego stryja. Wyprodukowano niewielką liczbę groszy srebrnych z datą wsteczną 1761, oraz dukatów z datą 1762. Te fantazyjne monety nigdy nie zostały wprowadzone do obiegu.
Auction
77 WCN auction
gavel
Date
13 November 2021 CET/Warsaw
date_range
Start price
1 739 EUR
Estimations
2 174 EUR
Grade
VF
Hammer price
3 125 EUR
Overbid
180%
Views: 148 | Favourites: 3
Auction

WCN

77 WCN auction
Date
13 November 2021 CET/Warsaw
Lots bidding

All lots are listed to bid

Buyer's premium
15.00%
Bid increments
  1
  > 10
  200
  > 20
  500
  > 50
  1 000
  > 100
  2 000
  > 200
  5 000
  > 500
  10 000
  > 1 000
  20 000
  > 2 000
  50 000
  > 5 000
 
Terms and Conditions
About the Auction
FAQ
About the Seller
WCN
Contact
Warszawskie Centrum Numizmatyczne Marek Kondrat
room
ul. Hoża 43/49 / 6
00-681 Warszawa
phone
+48 22 625 67 97
public
Opening hours
Monday
10:00 - 18:00
Tuesday
10:00 - 18:00
Wednesday
10:00 - 18:00
Thursday
10:00 - 18:00
Friday
10:00 - 18:00
Saturday
Closed
Sunday
Closed
keyboard_arrow_up