Maria Michałowska (1925), ONE MONTH, 1974 r.

druk maszynowy/papier, 70 x 50 cm
sygnowany flamastrem l.d.: Michałowska 1974

Studiowała w latach 1951-1957 w PWSSP we Wrocławiu, uzyskując dyplom z wyróżnieniem w pracowni prof. Eugeniusza Gepperta i prof. Stanisława Pękalskiego. Jej twórczość obejmuje malarstwo, rysunek, fotografię, obiekty przestrzenne, zdarzenia konceptualne. Podczas VII Międzynarodowych Spotkań Artystów, Naukowców i Teoretyków Sztuki w Osiekach w 1970 zaprezentowała zdarzenie „Jeden tydzień”, o którym Jerzy Ludwiński pisał, że „polegało na fotograficznej dokumentacji pewnych faktów, równocześnie sterowanych i przypadkowych, tak jakby artystka codziennie oddawała jedną multiplę sytuacji znanej i nieznanej” (Jerzy Ludwiński, Strefa wolna od konwencji (1972), [w:] Tenże, Epoka błękitu, Kraków 2009, s. 216). Sama zaś artystka wyjaśniała: „Moje eventy to raczej anty-eventy, interesuje mnie tu bardziej tropienie śladów obecności w czasie, niż śladów wydarzeń. Fascynuje mnie kalendarz. W kalendarzu-symbolu i kalendarzu-przedmiocie znajduję coś magicznego. Powiększam kartę kalendarza do wielkości plakatu, który towarzyszy wydarzeniom, fotografuję pojedyncze dni, produkuję kalendarzowe collage – w różny sposób próbuję zatrzymać czas” (tekst z 1973 w maszynopisie, [w:] E. Kościelak, Maria Michałowska, Galeria Kościelak, Wrocław 2014, s. 74). Prezentowany collage z 1974 roku, chociaż jest dwuwymiarową kompozycją, skupia jak w soczewce koncepcję Michałowskiej odnośnie aspektu temporalnego i przestrzennego. W kalendarzu „One Month” następstwo czasowe dni zostało zaburzone – cyfry i liczby powtarzają się, niektóre uległy przeskalowaniu. To wyobrażenie odpowiada indywidualnej percepcji czasu i odkrywa mechanizmy pamięci.

Jak podkreślała artystka: „Przeszłość służy do poznania teraźniejszości. Doświadczenia przeszłości trwają w umyśle jako ślady pamięci. W magazynie tym nie ma ani następstw czasu, ani związków przestrzennych – istnieją jedynie powiązania i skojarzenia oparte na podobieństwie lub kontraście. Zacierając różnice między tym co »postrzegane« a tym co »zapamiętane« tworzymy nową jedność i nową harmonię wszystkich doznań – nowe następstwo czasu i nowe kontinuum przestrzenno-czasowe” (M. Michałowska, Gra z czasem, tekst z ok. 1971 w maszynopisie, [w:] E. Kościelak, dz. cyt., s. 78).