GDAŃSK. Rękopiśmienny plan Gdańska podczas oblężenia z 1807 r.

GDAŃSK. Rękopiśmienny plan Gdańska podczas oblężenia z 1807 r., oprac. przez kartografów z armii Napoleona (tworzony na bieżąco w trakcie oblężenia); rękopis kolor. na bibule, podklejonej w epoce papierem żeberkowym; st. db., drobne uszkodzenia brzegów, ślad złożenia, lewy dolny narożnik uzupełniony; wym. całości: 500x387 mm; tyt. PLAN / DE / DANTZIG. PRAWDZIWA OKAZJA DLA MIŁOŚNIKÓW HISTORII WOJSKOWOŚCI I GDAŃSKA!

Plan powstał w trakcie oblężenia miasta, pokazano na nim topografię jego okolic – szczególnie dokładnie zaznaczono elementy mające znaczenie wojskowe, takie jak cieki wodne, obwarowania i umocnienia wszelkiego rodzaju, jak np. Szaniec Zachodni (West Schanze), m.in. w rejonie obecnego osiedla Orunia (Ohra) i Wisłoujścia (Weichsel Münde) oraz wykopane przez oblegających rowy oblężnicze (aprosze); zaznaczono też rozmieszczenie wojsk oblegających, m.in. w rejonie Oruni, Ujeściska (Wonneberg; w poł. kwietnia po reorganizacji oblegających miasto to kwatera trzeciej dywizji polsko-francuskiej), między Krzyżownikami (Tempelburg) i Emaus, w pobliżu Nowych Szkotów (Neu Schottland koło Wrzeszcza: Langfuhr, gdzie w poł. kwietnia po reorganizacji oblegających miasto kwaterę główną miała pierwsza dywizja złożona z żołnierzy francuskich i saskich), w pobliżu umocnień Wisłoujścia i w rejonie miejscowości Stogi (Heubude; główna kwatera po reorganizacji z poł. kwietnia czwartej dywizji, złożonej z żołnierzy francuskich, saskich i polskich); zwraca uwagę brak znaczących oddziałów wojska w rejonie miejscowości nazwanej na mapie: Pietskedorf (Piecki: Pietzkendorf, co świadczy, że plan powstał przed zarządzoną na rozkaz marszałka Lefebvre reorganizacją oblegających miasto oddziałów w poł. kwietnia; Piecki stały się wówczas kwaterą zarówno 2 dywizji badeńsko-francuskiej, jak i całego korpusu); w prawym górnym rogu w ramce tyt. i podziałka liniowa z napisem: Ruthen Rhein (to znaczyło 4 kroki; 1 krok=75 cm). Oblężenie Gdańska przez Wielką Armię rozpoczęło się 7 III 1807 r. po tym jak Francuzi zajęli Pruszcz, a Polacy Chełm. Sytuacja obrońców pogorszyła się dramatycznie w dniu 20 III. Wielka Armia zajęła wówczas Mierzeję Wiślaną, co spowodowało całkowitą blokadę miasta od strony lądu. Próbę przełamania oblężenia podjęły siły rosyjskie dowodzone przez generała-majora Nikołaja Kamienskiego, które przybyły z odsieczą (przypłynęły morzem i wylądowały w Nowym Porcie w nocy z 14 na 15 V). Ich natarcie w kierunku na Stogi zostało odparte. W wyniku rokowań zawarto porozumienie, na mocy którego garnizon miasta wycofał się z niego 25 V (wprawdzie bez koni i uzbrojenia, ale honorowo zachowując sztandary). Pokój w Tylży przekształcił Gdańsk w Wolne Miasto istniejące do 1814 r.