sygn. na odwr. p.g.: Jan Dobkowski | Z CYKLU „PAMUKALE IX“ 2011 ROK | ACRYL | 147 cm x 147 cm
Obraz wystawiany i reprodukowany:
– Jan Dobkowski. Pamukale Pamukale Pamukale, Galeria Stefan Szydłowski, 5 V – 26 VI 2012, s. 17.
Prezentowany obraz należy do cyklu „Pamukale“ tworzonego w latach 2011-2012. Jego nazwa odnosi się do miejscowości Pamukkale (tur. Bawełniany Zamek) położonej w południowo-zachodniej Turcji obok starożytnego Hierapolis. Znajdujące się w niej malownicze trawertynowe tarasy i eliptyczne baseny termalne są znaną atrakcją turystyczną. Niespotykany krajobraz jest wynikiem procesu trwającego od około czternastu tysięcy lat – z wypływającej z gorących źródeł wody wytrąca się węglan wapnia, którego osady „rzeźbią“ zbocze góry Cökelez układając się w nacieki, stalaktyty, progi i półkoliste wgłębienia. Ten „cud natury“ wywarł ogromne wrażenie na Janie Dobkowskim:
W 2011 roku wybraliśmy się z Mają na wakacje do Turcji, podczas tego pobytu odwiedziliśmy Park Narodowy Pamukkale. Po powrocie z Turcji, ciągle zafascynowany tym miejscem, namalowałem cykl obrazów. Obecność tam sprawiła, że odczułem niezwykle mocno jaskrawość bieli i jasnego turkusowego błękitu, chłód wody i pojawiające się gdzieniegdzie w powietrzu delikatne prześwity żółcieni. Malując te obrazy czułem znowu jakbym tam był, ale nie były one odwzorowaniem tamtych pejzaży, lecz delikatnymi, prawie abstrakcyjnymi formami przenikającymi się jak niebieskie obłoki (J. Dobkowski, Autobiogram [w:] Jan Dobkowski, red. M. Kuźmicz, Fundacja Arton 2020, s. 14).
Kilkanaście obrazów z serii, w tym – prezentowane w katalogu Pamukale IX – zostało pokazanych na wystawie zorganizowanej w Galerii Szydłowski w 2012 roku. W publikacji towarzyszącej ekspozycji pisano o charakterystycznym sposobie organizacji powierzchni płócien: W obrazach o większych formatach i tych największych 149 [sic!] na 147 cm, artysta pozostawił duże obszary płótna niezamalowanego, a przy pomocy niebieskiej kreski zbudował „organiczną“ siatkę, która jakby wlewa się na płótno i na nim osadza, wprowadzając napięcie między swoją wewnętrznie geometryczną, względnie uporządkowaną strukturą, a zewnętrznie organiczną formą. Oszczędne w środkach, rytmiczne kompozycje są konsekwentną realizacją artystycznego credo „Dobsona“ – linia to myśl. To ona od lat służy artyście do opisywania świata. W rozmowie z Elżbietą Dzikowską mówił: Wiem, jak pokazać powietrze, ziemię – jaką barwą, jaką linią, o jakiej gęstości. Nie tworzę fikcji. Niech pani zobaczy jak faluje las, jak kłonią się zboża. Linearnie. Natura związała mi się z linearnością. Słowa autora zdają się stanowić klucz do interpretacji – inspirowanych przyrodniczym fenomenem – biało-turkusowych abstrakcji.
Jan Dobkowski (Łomża 1942, mieszka w Warszawie) studiował w latach 1962-1968 na Wydziale Malarstwa warszawskiej ASP pod kierunkiem prof. Juliusza Studnickiego i Jana Cybisa. Będąc jeszcze na studiach, w 1966, utworzył duet artystyczny, w którym jego partnerem był Jerzy (Jurry) Zieliński. Ich pierwsza wspólna wystawa pn. Neo-Neo-Neo odbyła się w Warszawie w 1967. Wystawiali wspólnie do 1970. W 1968 powstały pierwsze zielono-czerwone obrazy Dobkowskiego (używającego w tym czasie pseudonimu Dobson). W pracach tych, operujących giętkimi, falistymi liniami, w których upatrywano wpływów secesji, artysta używał sposobów rodem z op-artu dla wywołania złudzeń optycznych (wirowanie, mżenie, pozorny ruch form). Równolegle z obrazami tworzył też formy z płyt i folii do montowania w przestrzeni. Złoty medal na Sympozjum Złotego Grona w Zielonej Górze w 1971 i blisko roczny pobyt w USA na stypendium Fundacji Kościuszkowskiej w 1972 to kolejne etapy pełnej sukcesów kariery malarza. Wyraźną zmianę nastroju i wymowy jego prac przyniosły wydarzenia 1980-1981 roku, zwłaszcza wprowadzenie stanu wojennego. Monochromatyczne, ciemne płótna znaczył wtedy nikłymi, wiotkimi liniami rysunku. Najczęstszym motywem były patriotyczne i religijne symbole, dopowiadane tytułami nawiązującymi do realiów czasu. Kolejna radykalna zmiana nastąpiła ok. 1990. Symbolicznym zwiastunem nowego okresu stał się olbrzymi, radosny, eksplodujący bogactwem barw, kształtów i ruchu obraz ...a życie sobie płynie... (394 x 588 cm) z 1990-1991. Podobne cechy formalne charakteryzują twórczość artysty w całej dekadzie lat 90. Równolegle z malarstwem Dobkowski pracuje nad rysunkiem, będącym bardzo ważnym dopełnieniem jego twórczości.
