Stanisław Wyspiański, Pejzaż

Pastel, tektura, 33,3 x 56,3 cm,
sygn. śr.d.: St. Wyspiański.

Ekspertyza pani Marty Romanowskiej, wybitnej znawczyni twórczości Wyspiańskiego (wydana w Krakowie 9.06.2015).
Praca jest malarskim szkicem będącym doskonałym studium przyrody. Najsilniejszym doznaniem jest w tym przypadku niewątpliwie jej kolorystyka. Zastosowane tu czyste kolory wynikły prawdopodobnie z nieoczekiwanego i poruszającego doznania barwnego, ktore artysta zanotował. [...] Emocje wyraża tutaj kładziony przez artystę kolor, ale także naturalna tonacja i struktura podobrazia, widoczna zwłaszcza w płaszczyźnie nieba, którą nałożono bardzo oszczędnie poziomymi smugami kredki.
Dzieło nosi wszelkie cechy kompozycyjne stosowane przez artystę w tematach pejzażowych. Nie należy bagatelizować niewielkiego, ale jakże istotnego detalu, jakim są wyraźnie widoczne choć odległe sylwetki ptaków nad łąkami. Pojawiają się one niezmiernie rzadko w twórczości Wyspiańskiego, a prawie w ogóle nie spotyka się ich w samodzielnym pejzażu.
Poza niewątpliwymi atutami artystycznymi omawiana praca ma dodatkowo walory dodatkowe wzmacniające niejako jej rangę. W 1907 r., roku śmierci Wyspiańskiego, wśród szczegółowych omówień całej jego twórczości publikowano mniej znane utwory poetyckie i prace malarskie. Czarno biała reprodukcja omawianej pracy znalazła się w tygodniku "Świat" jako "Pejzaż krakowski". Prawdopodobnie trafiła do kolekcji prof. Juliana Nowaka, co również stanowi znakomitą rękojmię autentyczności i proweniencji.

Stanisław WYSPIAŃSKI (1869-1907)
Uczył się u Jana Matejki w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych. Początkowo malował olejno, później niemal wyłącznie pastelami, tworząc głównie portrety i pejzaże. Zajmował się też projektowaniem witraży, grafiką, rzeźbą, rzemiosłem artystycznym, wykonywał polichromię ścienną, ilustrował i zdobił książki. Inscenizował własne dramaty oraz sztuki innych autorów, projektował kostiumy i dekoracje teatralne. Prowadził katedrę malarstwa dekoracyjnego w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Był czołową postacią Młodej Polski, uznawanym za autorytet i duchowego wodza swego pokolenia.