KRAKÓW, WIELICZKA, ŚWIDNICA, WROCŁAW. KORWIN, WAWRZYNIEC

KRAKÓW, WIELICZKA, ŚWIDNICA, WROCŁAW. KORWIN, WAWRZYNIEC, Hortulus Elegantiarum Magistri / Laurentii Corvini Novoforensis. / Partim ex Marci tullii Cicero- // nis surculis: partim ex suo germi- // ne consitus. In cuius fine describi // tur Cracovia Polonie Metropo- // lis carmine Saphico, wyd. Wolfgang Stöckel, Lipsk 1507; 28 nlb. kart, na karcie tyt. drzew. cz.-b. wyobrażający ogród, egzemplarz zszywany, bez okładki, ślady zawilgocenia na obrzeżach kart; format 4o;

Ogródek wytworności oraz oda saficka o Polsce, jej stolicy Krakowie i salinach wielickich z dedykacją dla studentów Akademii Krakowskiej. Ów ogródek (hortulus), to podręcznik stylistyki łacińskiej, zawierający wskazówki poprawnego, eleganckiego pisania. Wydawnictwo stanowiło odpowiedź na wymóg epoki renesansu, w której uczeni humaniści stawiali sobie za cel upodobnienie swojego stylu do łaciny starożytnych. Prąd ten dotarł również do Polski. Wawrzyniec Korwin posłużył się sprawdzoną już przez poprzedników metodą dydaktyczną: nieprawidłowym, topornym konstrukcjom łacińskim przeciwstawiał wytworne fragmenty z łaciny klasycznej, przede wszystkim cycerońskiej. Na tych przykładach mieli uczyć się studenci Akademii Krakowskiej, a sam żmudny proces Korwin porównuje do pielęgnacji ogrodu. Ta popularna wówczas metafora znajduje również wyraz w alegorycznym przedstawieniu ogrodu na karcie tytułowej – owoce zbiera dopiero dojrzały mistrz, podczas gdy uczeń z pokorą klęczy. Korwin próbował swoich sił nie tylko w teorii stylistyki, ale i w praktyce. Do podręcznika dołączył odę saficką o Polsce i jej stolicy Krakowie własnego autorstwa. W tym pochwalnym utworze znajduje się pierwsze poetyckie przedstawienie salin wielickich (20 wersów): […] Z jej skrytych ciemni wyrastają solne | Gorzkawe skały, a na światło dzienne | Szybko je kręcąc się ciężarem wlecze | Wielki kołowrót | Pocą się skryte tej jaskini szpary | Strugą wiecznego źródła, a ta znowu | Sól czystą ścina, kiedy ją gorącym | Ogniem podgrzewać […] (tłum. J. Łanowski). Czy to tę odę przedstawił na turnieju poetyckim, w którym uczestniczył podczas uroczystości weselnych króla Zygmunta Starego i Bony w 1518 r.?

Wawrzyniec Korwin (ok. 1470-1527), humanista, poeta nowołaciński, pedagog, geograf, pisarz miejski, miłośnik filozofii neoplatońskiej, autor podręczników; w latach 1489-1494 wykładał na Akademii Krakowskiej, w której do jego uczniów zaliczał się Mikołaj Kopernik. W 1494 r. przybył do Świdnicy, gdzie piastował urząd rektora szkoły parafialnej, a w 1495 r. został również pisarzem miejskim. Od 1496 r. był rektorem szkoły św. Elżbiety we Wrocławiu. Tam zorganizował przedstawienia dwóch starorzymskich komedii, które uważa się za pierwszą recepcję na północ od Alp. W 1506 na zaproszenie Mikołaja Kopernika wyjechał na dwa lata do Torunia. W 1508 powrócił do Wrocławia. W 1522 stanął po stronie reformacji.