MARCIN POLAK (Strzępski). Margarita Decreti seu tabula Martiniana

MARCIN POLAK (Strzępski). Margarita Decreti seu tabula Martiniana. Wyd. Georg Husner, Strasburg 1489 (13 VI). 104 (zamiast 105) kart, wymiary: 27,5 x 20,5 cm. Okładka introligatorska późniejsza sporządzona z oryginalnego arkusza inkunabułowego. 

Kompendium wiedzy z zakresu średniowiecznego prawa kanonicznego oparte na Dekrecie Gracjana (1140). Zestawia w układzie alfabetycznym szeroki zakres zagadnień z Dekretu, od teologicznych (Eucharystia, Kościół, Ewangelia) po czysto praktyczne (dyscyplina, wierność, sława, czy nawet przestępstwo, bogactwo, fiskus). Dzięki świetnemu i prostemu ujęciu – stanowił swego rodzaju „pigułkę” – stał się jednym z najbardziej rozpowszechnionych podręczników do prawa kanonicznego. Choć napisany dwieście lat wcześniej, pozostawał wciąż aktualny i był jedną z pierwszych drukowanych książek – od 1481 r. do 1500 r. miał już 18 wydań. – Estreicher XXII, 200.

Blok ma ślady zawilgocenia, reperowano margines kilku pierwszych kart (bez szkody dla tekstu), ale ogólnie jest to bardzo ładny i czysty egzemplarz. Brakująca karta tytułowa uzupełniona faksymile na starym papierze. Okładka nieco poplamiona i przybrudzona.

Kolofon: Explicit Margarita decreti que Martiniana vocatur edita p. venerabile(m) viru(m) fr(atr)em Martinu(m), ordinis p(rae)dicator(um) summi pontificis penitentiarium et capellanu(m). Impressa Argentine Anno domini M.CCCC.LXXXIX. Finita in die sabbati post penth.  

Marcin Polak (zm. 1279) – arcybiskup nominat gnieźnieński, dominikanin, penitencjarz i kapelan papieski, pisarz historyczny i prawniczy oraz kaznodzieja. Autor niezwykle utalentowany i poczytny. Poza oferowanym Margarita Decreti seu tabula Martiniana znany jest również z kroniki papieży i cesarzy (Chronicon pontificum et imperatorum), w późnym średniowieczu najpopularniejszego zarysu dziejów od czasów Chrystusa do 1277 r. W bulli nominacyjnej na arcybiskupa gnieźnieńskiego papież Mikołaj III wygłasza pochwałę uczoności Marcina Polaka. Zarówno kronika, jak i Margarita Decreti wywarły ogromny wpływ na myśl średniowiecza. Co ciekawe, podanie o papieżycy Joannie przypisuje się właśnie Marcinowi. Można je więc uznać i za polską legendę… [Polski Słownik Biograficzny]